مجتبی رحیمی: تصویربردارهای عروسی پشت دوربین سریال‌های تلویزیونی هستند!

مجتبی رحیمی، فیلمبردار سینما و تلویزیون، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، امروز از هر لحاظ فقط می‌توان برای تلویزیون تأسف خورد و ناراحت بود چراکه اکثر مردم حتی رسانه‌هایی که به راحتی در دسترس نیستند را به رسانه ملی ترجیح می‌دهند و در آن رسانه‌ها مثل شبکه‌های ماهواره‌ای سریال‌هایی می‌بینند که حتی در سخیف‌ترین‌شان تصاویر و در نتیجه فیلمبرداری‌های بهتری از آثار تلویزیون کشورمان می‌بینند و از دیدن آن بیشتر لذت می‌برند.

رحیمی خاطرنشان کرد: قصه تنها عنصر جذاب آثار سینمایی و نمایشی نیست، مخاطب باید از تصویری که می‌بیند لذت ببرد و با تصاویر ارتباط برقرار کند اما اهمیت این مسأله هنوز در تلویزیون ما به خوبی درک نشده و برای اینکه ساخت یک اثر ارزان تمام شود یکی از صرفه‌جویی‌ها در انتخاب فیلمبردار صورت می‌گیرد و سعی می‌شود کسی که دستمزد کمتری می‌خواهد به کار گرفته شود و طبیعتاً افرادی که باتجربه هستند و توانایی بالایی دارند دستمزدشان از افراد کم‌تجربه بیشتر است.

وی افزود: در این بین حتی برخی تصویربردارهایی که در آثار تلویزیونی به عنوان مدیر تصویربرداری فعالیت می‌کنند به تهیه‌کننده‌ها پول می‌دهند تا از آن‌ها استفاده شود و بعضاً افرادی را می‌بینیم که حتی توانایی دستیار فیلمبردار بودن را هم ندارند و می‌بینیم که نتیجه این وضعیت تولید سریال‌هایی است که تصاویرش حتی ارزش یک بار دیدن هم ندارند و با آثار تولید شده در دیگر کشورها به هیچ‌عنوان قابل مقایسه نیست.

این فیلمبردار اظهار داشت: وضعیت در سینما بسیار بهتر است و کیفیتی که در آثار سینمایی دیده می‌شود نشان می‌دهد که فیلمبردارهای خوبی در ایران فعالیت می‌کنند و پائین بودن کیفیت آثار تلویزیون به دلیل نبود نیرو و استعداد نیست. تلویزیون خودش نمی‌خواهد از افراد کارکشته و باتجربه استفاده کند. در سینما کارگردان و تهیه‌کننده‌ای که در حال ساخت یک فیلم هستند نسبت به کیفیت کارشان وسواس دارند و به نتیجه کار اهمیت می‌دهند به همین دلیل از فیلمبردار خوب و دوربین با کیفیت استفاده می‌شود چراکه یک فیلم سینمایی قرار است در عرصه جهانی اکران شود و شاید در جشنواره‌های متعدد مورد قضاوت و داوری قرار بگیرد اما این اتفاقات در تلویزیون رخ نمی‌دهد و مسئولان و سازندگان آثار فقط به دنبال ثبت تصاویری هستند که فقط آن‌ها را پخش کنند.

تصویربردار مجموعه تلویزیونی «عمارت فرنگی» در ادامه تصریح کرد: تأسف‌بارترین اتفاق در تلویزیون این است که بدیهی‌ترین و ابتدایی‌ترین مسائل در تصویربرداری را نیز رعات نمی‌کنند و ضعف‌هایی که دیده می‌شود بسیار سطحی و ابتدایی است به طوری که هر مخاطبی می‌تواند این ضعف‌ها را متوجه شود. به عنوان مثال در بسیاری از صحنه‌ها که شاید دیواری سفید پشت بازیگر است نورپردازی و تصویربرداری به شکلی است که چهره بازیگر به خوبی دیده نمی‌شود و دیوار مشخص‌تر از بازیگر است.

وی در ادامه این بحث گفت: در سال‌های اخیر پیشنهادات بسیاری را از سوی تلویزیون رد کرده‌ام چرا که ترجیح می‌دهم در جایی کار کنم که علاوه بر درآمد مناسب به کیفیت اثر نیز اهمیت داده شود. من حدود 23 سال پیش در سریال به نام «فراموش‌خانه» تصویربردار بودم و اگر همان اثر را امروز با آثار تلویزیون مقایسه کنید متوجه کیفیت بالای آثار تلویزیونی‌ ما در سال‌های گذشته می‌شوید. در آن زمان ما با امکانات کمتر در لوکیشن‌های سخت و تاریک با نور شمع تصویربرداری می‌کردیم و برای به دست آوردن تصاویر تلاش می‌کردیم و به کارمان اهمیت می‌دادیم اما امروز می‌بینید که در ساده‌ترین صحنه‌ها از چند دوربین استفاده می‌شود تا با یک برداشت کار را تمام کنند و هم کار تصویربرداری و هم کار کارگردان آسان شود.

رحیمی تصریح کرد: در تلویزیون تصویربردارهایی می‌بینم که شب به مراسم عروسی می‌روند و در واقع تصویربردار مراسم عروسی هستند و دلیل این اتفاق تلخ را فقط وضعیت بد مالی می‌دانم. از طرفی حتی در ساخت سریال‌های تلویزیون از دوربین‌های خوب نیز استفاده نمی‌شود و سرمایه‌گذارها ترجیح می‌دهند از دوربین‌هایی استفاده کنند که در واقع دوربین عکاسی هستند اما می‌توان برای فیلمبرداری نیز از آنها استفاده کرد و این صرفه‌جویی در حالی است که مطمئن هستم همان سرمایه‌گذار در برآوردش از دوربین حرفه‌ای‌تری عنوان شده است. در گذشته افکت‌هایی که لازم بود به تصاویر بدهیم را خودمان با فکر و خلاقیت انجام می‌دادیم اما امروز که با پیشرفت تکنولوژی استفاده از افکت‌ها آسان‌تر شده انتظار می‌رود کیفیت بالاتری را شاهد باشیم اما این اتفاق رخ نداده و کیفیت آثار پایین‌تر آمده است.

وی افزود: کاملاً مشخص است در سریال‌های شبکه نمایش خانگی، کیفیت بالاتری را شاهد هستیم. مردم هزینه می‌کنند و سریال‌ها را می‌خرند اما سریال‌های تلویزیون که رایگان است را نگاه نمی‌کنند چراکه کیفیت اهمیت بالایی دارد و می‌بینیم عوامل سازنده آثار شبکه نمایش خانگی نیز به کیفیت آثارشان بیشتر از تلویزیون اهمیت می‌دهند. وقتی یک تله‌فیلم در 8 روز ساخته می‌شود چه انتظاری از کیفیت آن می‌توان داشت؟ این فاجعه زمانی نمود بیشتری پیدا می‌کند که همین تله‌فیلم ضعیف مجوز سینمایی می‌گیرد و اکران می‌شود.

این فیلمبردار درباره استفاده از چند دوربین در تصویربرداری سریال‌های تلویزیون، گفت: هیچ اعتقادی به استفاده از چند دوربین ندارم. در برخی صحنه‌ها مثل صحنه تصادف یا انفجار می‌توان از چند دوربین استفاده کرد چرا که امکان برداشت‌های بعدی وجود ندارد اما به طور کل چند دوربین فقط برای فرار از برداشت‌های متعدد در نماهای مختلف و کمک به کارگردان‌های بی‌سوادی است که نمی‌توانند خط فرضی را حفظ کنند. چند دوربین به کارگردان کمک می‌کند که خط فرضی را از دست ندهد. من خودم در هیچ سریالی استفاده از چند دوربین را مگر در صحنه‌هایی خاص که عنوان کردم نپذیرفته‌ام. یک فیلمبردار یا تصویربردار با تجربه می‌‌تواند در هر زمینه‌ای به کارگردان کمک کند و نیازی نیست که کارگردان برای پنهان کردن ضعف‌هایش از چند دوربین استفاده کند اما وقتی هم کارگردان و هم تصویربردار توانایی انجام کارشان را ندارند قطعاً مجبور می‌شوند از راه‌های دیگری مثل استفاده از چند دوربین ضعف‌های خود را بپوشانند.

فیلمبردار فیلم سینمایی «لیلی با من است» در پایان اظهار داشت: مسئولان، کارگردان‌ها و تهیه‌کننده‌ها باید بدانند که اولین عنصر برقرارکننده ارتباط بین مخاطب و اثری که می‌بینند تصویر خوب است و اگر به تصویر باکیفت و خوب اهمیت داده نشود قطعاً آن اثر امتیار مهمی را از دست داده است.