«هزار راه نرفته» از ساختارهای عادی برنامه‌سازی فراتر رفته

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، در این نشست مدیر شبکه دو در ابتدا با اشاره به طراحی و تولید چند فصل از برنامه «هزار راه نرفته» طی دو دهه؛ اظهار داشت: پیچیدگی روابط انسانی امروز و از سوی دیگر گسترش مسائل اجتماعی و سرعت تحولات وسائل ارتباطی موجب افزون شدن فرصت‌ها و تهدیدها در بستر خانواده و اجتماع شده است. 

وی در ادامه افزود: برای مردمی که چندان حوصله تمرکز بر پرگویی‌های متداول گذشته و آموزش‌پذیری‌های مرسوم را ندارند و در عرصه رسانه‌های نوین موجز و مختصر به مبادله پیام می‌پردازند؛ «هزار راه نرفته» یک فرصت رسانه‌ای ذی‌قیمت است تا این کلاف پیچیده را برای مخاطب باز کند. 

مدیر شبکه ضمن تشکر از حاضران در جلسه اظهار داشت: امیدوارم فرصت‌های دیگری فراهم شود تا بسیاری از مباحث مطرح شده در مجموعه صد قسمتی «هزار راه نرفته» مجال کافی برای پرداخت داشته باشند. واقعیت این عصر پرشتاب واقعیات در گذر است وحرف‌های بسیاری برای گفتن وجود دارد که ناگفته می‌ماند. 

جعفری‌جلوه در ادامه افزود: برجسته شدن آنچه دیروز مطرح نبود و فروکاسته شدن اموری که دیروز برجسته بود؛ به متن درآمدن چیزهایی که دیروز به راحتی از کنارش می‌گذشتیم و به حاشیه رفتن اموری که به هیچ عنوان حاضر نبودیم از آنها عبور کنیم. این‌ها ویژگی‌های دنیای متنوع امروز است و سررشته در دست کسانی است که مدیریت کارآمدتری دارند و افکار جهانی را تغذیه می‌کنند. 

وی اذعان داشت: دنیا توسط شبکه‌های مرکزی و فراملی قدرت کنترل‌پذیر شده؛ مراکزی که ارزش‌ها و مبانی اصیل ما را خوش نمی‌دانند. از سوی دیگر دچار گسست نسلی هستیم در حالی که دارای تجربیات ارزشمندی نیز از گذشته‌ایم هم به آن دلیل و هم به این سبب بنابراین باید بتوانیم به معانی بلند گذشته پل بزنیم و نسل گسسته امروز را به انرژی‌های عظیم دیروز متصل کنیم زیرا ماییم و داشته‌ها و ارزش‌هایمان. گذشته باید به امروز پل بخورد. 

مدیر شبکه دو در ادامه بیان داشت: «هزار راه نرفته» یک تلاش حداقلی اما در یک پهنه حداکثری و قابل اعتنا بود. برنامه‌ای 100 قسمتی که اصلا کم نیست اما چون دامنه مسائل موجود بسیار متنوع و متعدد است؛ کافی نبود. برنامه در فرم هم یک تلاش فوق‌العاده بود و در محتوا نیز با جامعیتی حداکثری توانست با طیف مخاطب پیوند بخورد. لذا در مواردی طرح موضوعاتی شد که پاسخ‌ها به اختصار و بر اساس مجال مقدور صورت پذیرفت. یک پاسخ حداقلی نیازمند اقدامات مکمل در امتداد کار است یعنی باید در امتداد آن کار مکمل صورت بگیرد و به فصول آینده برنامه اندیشید. از سوی دیگر این برنامه از نظر من طبقه‌بندی ساختار «ب» و یک برنامه نمایشی‌ است منتها نمایش واقعیت بود و هست و در ساختاری برجسته تر از ساختارهای عادی برنامه‌سازی قرار می‌گیرد. بنابراین به این دلیل نیز از عوامل برنامه سپاس‌گذاری ویژه دارم.

ناهید سادات‌شریفی؛ تهیه‌کننده برنامه «هزار راه نرفته» به فصل اول این برنامه و شروع تحقیقات آن در سال 79 اشاره کرد و گفت: وقتی از من درباره محتوای این برنامه پرسش شد گفتم می‌دانم می‌خواهم چه نکنم اما نمی‌دانم چه می‌خواهم انجام دهم. دو سال تحقیق ادامه یافت تا بهمن 81 که اولین فصل برنامه روانه آنتن شد. 

وی ادامه داد: در سال 96 نیز که فصل شش برنامه کلید خورد باز هم مجهولاتم زیاد بود. بعد از ده سال نمی‌دانستم ظرفیت جامعه و نگره مدیران به چه سمتی هست و چه مقدار می‌توانم حرف بزنم. باید حرکت رو به جلو می‌بود. در برخی موضوعات باید بیشتر حرف زده می‌شد اما تا همین مقدار هم سعه‌صدر در شبکه و در پخش دیدم. نمی دانستم چقدر متولیان می‌پذیرند که ما صحبت کنیم. در همه فصول «هزار راه نرفته» به دنبال یک محور کلیدی بودیم. این دفعه به وضوح به خانواده پرداختیم. 

سادات‌شریفی افزود: «هزار راه نرفته» کار سختی بود. خانواده‌هایی که در گذشته جلوی هیچ میکروفن و دوربینی قرار نگرفته بودند، باید روان و فارغ از کلیشه صحبت‌هایی موثر می‌داشتند. چون دوربین این خاصیت را دارد که افراد را از قالب نرم خود خارج می‌کند؛ افرادی که از همه اقشار جامعه در آن حضور داشتند.

این تهیه‌کننده با بیان اینکه از سوی دیگر مجری در این فصل از برنامه حذف شد و بنابراین بخش گفتگو چون یک پرسش و پاسخ صرف نبود کنداکتوری ویژه را می‌طلبید؛ ادامه داد: کارشناسی برنامه در درجه بالایی از اهمیت قرار داشت. همه برنامه‌ها سختی‌های خود را دارند اما این برنامه همانند یک سریال نمایشی دشواری داشت؛ نابازیگرانی که باید همچون یک بازیگر روان در صحنه حاضر می‌شدند و از زندگی واقعی خود می‌گفتند بنابراین تصمیم‌گیری پیرامون ادامه یافتن این برنامه را به مرور زمان موکول می‌کنم.

معصومه آشتیانی‌زاد؛ مدیر گروه خانواده شبکه نیز بیان داشت: از همه عوامل برنامه و حمایت‌های شبکه طی این هشت ماه و پیش از آن و مجموعه سازمانی تقدیر ویژه دارم. می‌توانم بگویم طی چند سال حضورم در رسانه این برنامه یکی از علمی‌ترین مجموعه‌های تولید شده بوده و امیدوارم ادامه داشته باشد.

رضا رستمی از کارشناسان این برنامه نیز با اشاره به بازخورد مثبت مخاطبان در سطح مخاطبان خاص و عام توضیح داد: همین گسترده دیده شدن برنامه نشان از محقق شدن بخشی از اهداف برنامه دارد. به هر روی در حال گذار از دوران پرچالشی هستیم که با وجود فضای مجازی و شبکه‌های گوناگون ارتباطی توجه به سلامت روان جامعه و خانواده اهمیتی دوچندان می‌یابد. 

وی ادامه داد: در روزگاری هستیم که از هر سه ازدواج؛ یک وصلت به طلاق می‌انجامد و بنابراین مساله انتخاب صحیح، آموزش و ... به صورتی جدی مطرح می‌شود. چه بخواهیم چه نخواهیم جوانان در مسیری می‌روند که آگاهی والدین می‌تواند این راه را برای‌شان ایمن‌تر کند.

رستمی افزود: سرمایه‌گذاری‌های رسانه‌ای باید مبتنی بر یک برنامه مستمر ِماندگار در فضای مجازی باشد تا هر چه بیشتر تاثیرگذار شود. از این رو شایسته است شبکه دو به واسطه رسالت خود در حوزه خانواده با تولید برنامه‌هایی ماندگار و ادامه‌دار و توسعه همه‌جانبه آن  در جامعه اثرگذار باشد.

علیرضا برزگر دانایی؛ کارگردان این برنامه نیز عنوان داشت: وقتی قرار بود بعد از 10 سال فصل جدیدی از سر گرفته شود این واهمه وجود داشت که رویکرد پیشین جوابگوی مخاطب امروز نباشد به همین دلیل در اتاق فکری که داشتیم طراحی ویژه‌ای صورت گرفت که شامل بخش‌های مختلفی می‌شد و هر بخش می‌توانست یک برنامه مستقل باشد. 

برزگر ادامه داد: تلاش می‌شد چهره‌های مختلف بدون هیچ زمینه‌ای در فضایی قرار بگیرند که ضمن حفظ احترام هر یک از افراد به درستی به بیان موضوعات بپردازند هر چند این مساله به راحتی صورت نگرفت و دشواری‌های خاص خود را داشت.

حجت‌الاسلام و المسلمین محمد حسن سعیدی از دیگر کارشناسان برنامه نیز افزود: به لحاظ بازخوردی که از مخاطب طی ایام پخش برنامه دریافت شد متوجه می‌شویم برنامه توانسته موفق باشد. امروز با جامعه متلاطمی روبروییم که همراه با پرسش‌های بسیار است و این امر باعث می‌شود بسیاری از مبانی و ارزش‌ها زیر سوال رود. 

وی در توضیحی بیشتر افزود: طی سالیان گذشته به مسائل بنیادین کمتر پرداخته شده و امورات روز و موضوعات هیجانی مورد توجه قرار گرفته‌اند در حالی که مدیران و فرهیختگان جامعه سوای از اینکه مخاطب به صورت عادی چه می‌طلبد باید متوجه باشند نیاز واقعی او چیست. 

حجت‌الاسلام سعیدی اظهار داشت: «هزار راه نرفته» به لحاظ موضوع شناسی خوب عمل کرده و نیازهای جامعه را به خوبی درک کرده اما هر یک از این موضوعات اگر قرار باشد به خوبی تحلیل شده و تاثیرگذار باشند احتیاج به فرصت بیشتری است تا حلاجی شوند. بنابراین باید بدون جهت‌گیری خاصی پرسش‌های جامعه مطرح و جواب اقناع‌کننده‌ای به مخاطب داده شود.