طراحی صحنه در تئاتر خلق نمی‌شود!

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ کارگاه «طراحی صحنه: نقطه اشتراک تعامل هنری و تعادل اقتصادی» امروز (پنجشنبه 5 دی) با حضور سینا ییلاق‌بیگی در چهارمین همایش برگزیدگان جشنواره‌های تئاتر استان ها در پلاتوی شماره دو تئاتر شهر برگزار شد.

ییلاق‌بیگی در ابتدای این جلسه با اشاره به مفهوم طراح صحنه در تئاتر گفت: ما همواره تعریف درستی از طراحی صحنه ارائه نمی‌کنیم، طراحی صحنه چیدمان ابزار و وسایل برای یک نمایش نیست، بلکه صحنه یک فضاست؛ فضایی که نمایش در آن اتفاق می‌افتد. فضای نمایش در دو حالت کلی می‌تواند یا انتزاعی یا برآمده از یک محیط و منطقه جغرافیایی باشد.

وی ادامه داد: طراحی صحنه از نظر آکادمیک قدمت چندان زیادی ندارد و نخستین بار در اوایل قرن بیستم به فضا به عنوان یک مقوله مهم در صحنه پرداخته شد. بروک به عنوان یک کارگردان دومین نفری بود که از فضا در طراحی صحنه صحبت کرد و اعتقاد داشت فضای خالی در صحنه یک نمایش دارای هویت است و می‌توان با استفاده از قدرت تخیل مخاطبان از آن بهره برد.

این هنرمند سپس با اشاره به سه مرحله تعاملی که طراح صحنه باید پشت سر بگذارد تا فضایی را خلق کند، گفت: نخستین مرحله متن است، منظور از متن، مولف و پدیدآورنده اتفاقات و داستان است اما تعدادی از طراحان صحنه بزرگ دنیا می‌گویند نمایشنامه برای ما اهمیت ندارد و متن بهانه‌ای برای ورود به دنیای نمایش است.

ییلاق‌بیگی تاکید کرد: اولین گام در تعامل با متن برای طراحان صحنه، خوانش است. من همواره برای طراحی صحنه چند مرتبه نمایشنامه را می‌خوانم، در مرتبه اول به دنبال انتهای داستان و پایان‌بندی هستم، در دومین بار درگیر شخصیت‌ها و کاراکترهای نمایش می‌شوم. سومین مرتبه را در حالی به پایان می‌رسانم که درگیر تکنیک‌های نمایشنامه‌نویس شده‌ام و در نهایت چهارمین باری که نمایشنامه را می‌خوانم از تکنیک‌ها و کلمات عبور می‌کنم و به ایده‌پردازی می‌رسم.

این طراح صحنه ادامه داد: من معتقدم طراحی صحنه خلق نمی‌شود، بلکه شکار می‌شود چون در ورای کلمات است، من پس از چهارمین بار که نمایشنامه‌ای را می‌خوانم، به اصطلاح قلاب می‌اندازم تا نتیجه نهایی مطلوب را پیدا کنم. در اصل این مراحل به ترتیب عبارتند از خوانش، عبور و شکار که به ایده ختم می‌شوند.

وی تعامل با گروه هنری را دومین مرحله از تعامل طراح صحنه با نمایش دانست و گفت: این تعامل در گام اول با کارگردان، دراماتورژ و نمایشنامه‌نویس صورت می‌گیرد که شامل گفت و گو با این سه شخصیت و پذیرفتن ایده‌های ناب آن‌ها، اسکیس زدن که کارگردان هم باید در این زمینه دارای دانش باشد و در نهایت ساخت ماکت می‌شود. دومین گام در این مرحله تفاهم است؛ فهم و درک متقابل ایده‌های یکدیگر که در نهایت منجر به فهم متقابل می‌شود.

ییلاق‌بیگی ادامه داد: سومین مرحله هم به تعامل اقتصادی اختصاصی دارد. تئاتر در سال‌های اخیر از یک هنر هدفمند خارج و به یک ابزار سرگرم کننده بدل شده است و در این مرحله طراح با تیم اقتصادی است شامل سرمایه گذار، مدیر تولید و... رو به می‌شود و سپس با دکوراتور و سازندگان صحنه که به علوم ساخت صحنه واقف هستند، تعامل می کند. در نهایت در این مرحله مکان اجرا بسیار اهمیت دارد که در سال‌های اخیر به دلیل چند اجرایی بودن سالن‌های نمایش این اهمیت بیشتر شده است و بر فعالیت طراحان صحنه تاثیر بسزایی گذاشته است.

چهارهمین همایش برگزیدگان جشنواره‌های تئاتر استان‌ها تا ۱۰ دی ماه در مجموعه تئاتر شهر و هتل باباطاهر در حال برگزاری است.

سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به دبیری نادر برهانی مرند ۱۰ تا ۲۰ بهمن ماه امسال برگزار می‌شود.