رمزگشایی از‌حمله به گذرگاه استراتژیک؛ هدف آمریکا از تجاوز به مواضع حشد الشعبی چه بود؟
بررسی ابعاد مختلف حمله آمریکا به پایگاه‌های حشدالشعبی در منطقه «القائم» در گفتگو با سفیر سابق ایران در عراق را می خوانید.
به گزارش گروه روی خط رسانه های خبرگزاری برنا؛ روز یکشنبه ارتش آمریکا به بهانه کشته شدن یک آمریکایی در جریان حمله چند روز پیش به یک پایگاه محل استقرار نیرو‌های ایالات متحده در استان الانبار، مواضع کتائب حزب‌ا... را در عراق و سوریه با هواپیما‌های بدون سرنشین و جنگنده اف-۱۵ بمباران کرد. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، در این حمله ۲۵ نفر به شهادت رسیدند و ده‌ها نفر مجروح شدند و با توجه به آسیب جدی مجروحان احتمال بالا رفتن تعداد شهدا وجود دارد.
شبکه المیادین نیز اعلام کرد که در این حمله، «ابوعلی الخزعلی» فرمانده هنگ یکم از تیپ ۴۵ به شهادت رسیده است. پهپاد‌های ارتش آمریکا در سه نوبت، مقر‌های لشکر ۴۵ و ۴۶ حشد الشعبی (محل استقرار نیرو‌های کتائب حزب‌ا... و عصائب اهل‌الحق) در القائم را هدف قرار دادند. پنتاگون بعد از این حمله اعلام کرد حمله به مواضع کتائب حزب‌ا... پاسخی اولیه به حملات مکرر علیه نیرو‌های آمریکا در خاک عراق است. بلافاصله مایک پمپئو وزیر خارجه، مارک اسپر وزیر دفاع و مایک میلی رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا در یک نشست خبری در فلوریدا درباره حمله ارتش این کشور به مواضع گروه حشدالشعبی در عراق شرکت کردند. مایک پمپئو در این نشست خبری با طرح ادعا‌هایی علیه ایران گفت ما نمی‌ایستیم تا ایران جان مردان و زنان آمریکایی را به خطر بیندازد. مارک اسپر نیز در این نشست خبری با بیان این‌که جزئیات این حمله علیه شبه‌نظامیان را به اطلاع ترامپ رسانده‌اند، گفت که درباره دیگر گزینه‌ها با ترامپ رایزنی شده است. اسپر با بیان این‌که این حمله با جنگنده اف-۱۵ انجام شده است، گفت در این عملیات پنج هدف بمباران شده که سه هدف در غرب عراق و دو هدف نیز در شرق سوریه بوده است.
آماده‌باش آمریکایی‌ها برای پاسخ مقاومت
به‌رغم این هیاهو‌های تبلیغاتی، اما تحرکات بعدی آمریکایی‌ها در خاک عراق نشان از هراس آن‌ها از اقدامات تلافی‌جویانه نیرو‌های مقاومت دارد. در همین راستا، منابع آگاه امنیتی در عراق از اعلام وضعیت هشدار حداکثری در همه پایگاه‌های آمریکا در عراق خبر دادند. این منابع در گفتگو با وبگاه خبری «موازین نیوز» گفتند: نیرو‌های آمریکایی بالاترین حالت هشدار را در تمام پایگاه‌های خود در عراق اعلام کردند.
هنوز چند ساعتی از شعف آمریکایی‌ها برای بمباران اهداف نظامی گردان‌های حزب‌ا... نگذشته بود که خبر رسید کمپ تاجی در شمال بغداد که محل استقرار نیرو‌های آمریکایی در عراق است هدف حمله موشکی قرار گرفت. این پایگاه نظامی در حالی هدف چهار موشک کاتیوشا قرار گرفت که چند ماه پیش هم سه موشک کاتیوشا به این مقر نظامی اصابت کرده بود.
به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها باید منتظر حملات واکنشی از سوی نیرو‌های مقاومت باشند؛ حملاتی که معلوم نیست چه زمان و با چه شدتی اتفاق خواهد افتاد و چه عواقب و تبعاتی برای آمریکایی‌ها در پی خواهد داشت.
اهمیت راهبردی بوکمال- القائم
مهر امسال رسانه‌ها خبر دادند که گذرگاه مرزی ترانزیتی القائم - بوکمال بین عراق و سوریه بازگشایی شد. این رویداد از آن جهت اهمیت داشت که در ۲۰۱۴ به خاطر تسلط داعش بر الانبار و دیرالزور، این مرز مهم بسته شده بود و از سویی دیگر در دو مرز اصلی این دو کشور یعنی الربیعه و التنف به دلیل سیطره نیرو‌های وابسته به آمریکا از جمله کرد‌ها و جریان ارتش آزاد، رفت‌وآمد‌های محدودی صورت می‌گرفت.
ابوکمال در ۴۵۰ کیلومتری دمشق و ۳۴۰ کیلومتری بغداد قرار دارد و شهر القائم هم در استان الانبار واقع در شمال‌غربی عراق و اهمیت آن بیشتر به خاطر قرار گرفتن در مسیر ترانزیت میان عراق، ایران، سوریه و اردن است. همچنین عراق می‌تواند از طریق این مرز خاکی با عبور از سوریه به آب‌های آزاد دسترسی داشته باشد.
با توجه به تسلط داعش در گذشته بر این منطقه، گروه‌های تروریستی امکان فعالیت زیادی داشتند، اما آزادسازی آن، شرایط را برای تروریست‌ها سخت‌تر کرده و گذشته از این عادی شدن روابط میان بغداد و سوریه خواب عوامل فتنه‌گر منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را آشفته می‌کند. از این‌روست که آمریکایی‌ها از هیچ اقدامی برای ایجاد بحران در این منطقه فروگذار نیستند و حتی به تقویت پایگاه‌های نظامی خود در بوکمال و القائم پرداختند تا اشراف خود بر این منطقه را بالا ببرند.
این گذرگاه برای سوریه هم اهمیت فراوان دارد، چون عملا شکست حصر اقتصادی این کشور را که از جمله اهداف غربی‌ها و کشورهای مرتجع عربی است به‌دنبال خواهد داشت و از سویی دیگر به لحاظ امنیتی و نظامی هم باعث اتصال نیرو‌های زمینی محور مقاومت و گرفتن ابتکار عمل از نیرو‌های مورد حمایت آمریکا و رژیم صهیونیستی می‌شود. طبعا با توجه به اهمیت تسلط محور مقاومت بر این نقطه است که هشدار‌های رژیم صهیونیستی نسبت به متصل شدن عراق به سوریه و باز شدن مسیر ایران برای رسیدن به آب‌های مدیترانه قابل درک است. این درحالی است که رسانه‌های وابسته به آمریکا و رژیم صهیونیستی پیشتر و در مناسبت‌های مختلف بار‌ها بر لزوم عدم اتصال میان مرز‌های مشترک سوریه و عراق تأکید کرده بودند.
اعتراض عراقی‌ها به حملات آمریکا
بلافاصله بعد از حمله آمریکا به مواضع گردان‌های حزب‌ا...، مجموعه‌ای از نیرو‌های سیاسی، مقامات رسمی و دولتی و احزاب و گروه‌های نقش‌آفرین در عراق نسبت به این اقدام واکنش نشان دادند.
در پی این حمله ابومهدی المهندس، معاون فرمانده حشدالشعبی عراق گفت: پاسخ ما به نیرو‌های آمریکایی کوبنده خواهد بود و اجازه نخواهیم داد خون شهدا و مجروحان هدر برود. گردان‌های حزب‌ا... عراق هم در بیانیه‌ای اعلام کردند؛ کلاغ‌های شوم و شرور آمریکایی در تجاوزی آشکار، فرزندان مدافع وطن را در مرز‌های غربی هدف قرار دادند که این اقدام تجاوزی آشکار به حق حاکمیت حکومت و کرامت انسانی ملت عراق است.
عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر دولت پیشبرد امور عراق، لحظاتی پس از حمله آمریکا به خاک عراق و نقض حاکمیت این کشور در تماس با وزیر دفاع آمریکا خواستار توضیح درباره این اقدام خلاف موازین بین‌المللی شد. دفتر آیت‌ا... سیستانی مرجع شیعیان عراق هم در بیانیه‌ای حمله آمریکا به مواضع حشد الشعبی را شدیدا محکوم کرد و آن را نقض حاکمیت عراق دانست.
واکنش‌های بین‌المللی
چین به تجاوز آمریکا به مقر حشدالشعبی عراق در استان الانبار واکنش نشان داد. وزارت خارجه چین تأکید کرد که احترام، تضمین حاکمیت، استقلال و سلامت اراضی سوریه و عراق یک ضرورت است و چین همیشه با استفاده از خشونت در امور بین‌المللی مخالفت کرده است. حزب ا... لبنان با انتشار بیانیه‌ای تجاوز وحشیانه آمریکا به مواضع گردان حزب‌ا... عراق را محکوم کرد. در این بیانیه با تاکید بر این‌که حزب‌ا... این تجاوز را تجاوزی علنی و آشکار به حاکمیت و امنیت و ثبات عراق و ملت این کشور می‌داند، تاکید شده است: این تجاوز یک بار دیگر نشان داد که دولت آمریکا به دنبال ضربه زدن به عناصر پنهان قدرت ملت عراق است.
حزب‌ا... اعلام کرد که این تجاوز یک بار دیگر نشان داد که دولت آمریکا به دنبال ضربه زدن به عناصر پنهان قدرت ملت عراق است. کاخ کرملین اعلام کرد که آمریکا، روسیه را در جریان حملات خود علیه نیرو‌های حشدالشعبی در عراق و سوریه قرار نداده است.
روسیه تاکید کرد: ما هر اقدامی که در راستای مبارزه با تروریسم باشد را مثبت ارزیابی کرده و هر اقدامی که در راستای ایجاد بی ثباتی صورت بگیرد منفی ارزیابی می‌کنیم.
ائتلاف «جوانان انقلاب ۱۴ فوریه» و حزب «العمل الاسلامی» بحرین نیز حمله پهپاد‌های آمریکایی به مواضع حشدالشعبی عراق را به‌شدت محکوم کردند.
اما پادشاهی بحرین با صدور بیانیه‌ای بر حمایت مجدد خود از تمام اقدامات آمریکا در راستای آنچه تضمین صلح و امنیت منطقه‌ای و بین المللی نامیده است، تاکید کرد.
رئیس اندیشکده صهیونیستی که به بررسی پیامد‌های حمله آمریکا به عراق پرداخته، این حمله را نشانه‌ای از رویارویی مستقیم آمریکا با ایران دانست.
آموس یادلین رئیس سابق اطلاعات ارتش رژیم صهیونیستی نوشته است: این حملات سه سناریو را در پیش‌روی آمریکایی‌ها خواهد داشت. اول این‌که دولت عراق درخواست خواهد کرد نیرو‌های آمریکایی خاک این کشور را ترک کنند. دوم این‌که پاسخی تلافی‌جویانه توسط نیرو‌های مقاومت داده می‌شود که به تلافی شهادت نیرو‌های مردمی حافظ امنیت عراق خواهد بود و در نهایت این‌که جمهوری اسلامی ایران مستقیماً در برابر آمریکا یا نیرو‌های آمریکایی اقدام خواهد کرد.
محکومیت تجاوز آمریکا از سوی ایران
سپاه پاسداران در بیانیه‌ای با محکومیت اقدام تروریست‌های آمریکایی در حمله به پایگاه‌های حشدالشعبی تاکید کرد: قطعاً هیچ ملت آزاده و مستقلی برنمی‌تابد فرزندانش، هدف خوی تجاوزگری و جنایت‌پیشگی بیگانگان قرار گیرد و به طور طبیعی مردم رشید و حشدالشعبی قهرمان عراق، بر اساس قوانین و منشور‌های بین‌المللی، حق انتقام و پاسخگویی به جنایت بزرگ اخیر آمریکایی‌ها را برای خود محفوظ و مسلم می‌دانند.
در این بیانیه تاکید شده است: رژیم جعلی و کودک‌کش صهیونیستی نیز از اقدام شیطان بزرگ و تروریست‌های آمریکایی خرسند نباشد، زیرا امت اسلامی قدر فرزندان خود در جبهه مقاومت را دانسته و سایه خشم و اراده مقدس ضد صهیونیستی را بر سر اشغالگران قدس شریف گسترده‌تر خواهد ساخت.
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به حملات اخیر گفت: تجاوز نظامی آمریکا به خاک و نیرو‌های عراقی مصداق بارز تروریسم و به شدت محکوم است.
سید عباس موسوی از آمریکا خواست تا به استقلال، حاکمیت و یکپارچگی ارضی عراق احترام گذاشته و دخالت خود را در امور داخلی این کشور متوقف کند.
گفتگو با حسن دانایی‌فر، سفیر سابق ایران در عراق
مقاومت قوی‌تر خواهد شد
حشد الشعبی در سال ۲۰۱۴ و در پاسخ به فتوای مرجعیت عراق با هدف مبارزه با گروه تروریستی داعش تشکیل شد و به نظر می‌رسد که آمریکا با هدف تقویت داعش حشد الشعبی را مورد حمله قرار داده‌است. در همین ارتباط گفت و گویی را با حسن دانایی فر، سفیر پیشین ایران در عراق انجام دادیم. وی معتقد است که آمریکا پس از ناکامی در دستیابی به اهدافش در جریان اعتراضات خیابانی در عراق حال به فتنه جدید یعنی اینگونه حملات روی آورده است.
پشت‌پرده حملات آمریکا به مواضع حشدالشعبی چیست؟
این حملات آمریکا نشان‌دهنده زیاده‌خواهی و ملتزم نبودن این کشور به تعهداتش است. حشدالشعبی از نظر قانونی جزو بخش‌های تفکیک‌ناپذیر نیرو‌های مسلح عراق است، همچنین از نظر شرعی و معنوی هم با پشتوانه مرجعیت همان‌طور که از قبل اعلام شده بود در مناطقی مستقر بودند که اراضی عراق را نزدیک مرز سوریه و در مقابل تحرکات داعش کنترل می‌کردند، بنابراین این نیرو‌ها بخش تفکیک‌ناپذیر نیرو‌های امنیت‌ساز عراق هستند.
منظورتان از ملتزم نبودن آمریکا به تعهداتش چه بود؟
آمریکا موافقت‌نامه همکاری‌های امنیتی با عراق دارد، یعنی تقویت امنیت در عراق و نه انجام اقداماتی که باعث ایجاد ناامنی در عراق و مشکلات جدید در این کشور شود. اقدامات مداخله‌جویانه آمریکا در عراق در شرایطی انجام می‌شود که مقامات ارشد دولت آمریکا از جمله وزیر خارجه این کشور با نیرنگ خواستار مداخله نکردن سایر کشور‌ها در امور داخلی عراق می‌شوند.
بی‌ثباتی حاکمیت در عراق و اغتشاشات اخیر در این کشور چقدر در شکل‌گیری این حمله موثر بوده است؟
آمریکا در طول چند ماه گذشته تلاش کرد تا از خواسته‌های بحق اجتماعی مردم عراق که در جهت مبارزه با فساد و کمبود خدمات بود سوءاستفاده کرده و آن را به پروسه سیاسی تبدیل کند. این کشور تلاش کرد بر موج اعتراضات سوار شده و به این ترتیب، برخی جریان‌ها به خواسته آمریکا حرکت کرده و نابسامانی‌هایی را در ساختار حکومتی عراق به وجود آوردند. در حال حاضر نیز شرایط خاصی در عراق وجود دارد، از جمله این‌که نخست‌وزیر متصدی امور روزانه این کشور شده و به‌دلیل استعفای مقام ریاست‌جمهوری، رئیس‌جمهور این کشور در وضعیت بلاتکلیفی قرار دارد که به تبع اینگونه مشکلات؛ وضعیت اجتماعی و مراکز تحصیلی عراق در حالت خاصی قرار دارد که تقریبا در زمان حملات داعش هم چنین وضعیتی در عراق وجود نداشت.
آمریکایی‌ها تصور می‌کردند با این فتنه‌هایی که ایجاد کرده‌اند سریع به نتیجه می‌رسند، این در حالی است که دستیابی آن‌ها به اهدافشان طولانی شده و به همین دلیل دست به فتنه جدید یعنی حمله به مواضع حشدالشعبی زده‌اند.
این فتنه جدید را آمریکا از یکشنبه شب آغاز کرده و نشان می‌دهد همان طرح قدیمی تجزبه عراق را دنبال می‌کنند. همان‌طور که بخاطر دارید در سال ۲۰۰۵ خانم رایس طرحی را تحت عنوان خاورمیانه جدید یا خاورمیانه بزرگ مطرح کرد که بلافاصله شاهد حمله اسرائیل به جنوب لبنان و تلاش برای از بین بردن محور مقاومت و تجزیه کشور‌هایی در منطقه از جمله عراق بودیم. اما خوشبختانه محور مقاومت با ایستادگی‌های خود پاسخ مناسبی به اینگونه اقدامات داده و آن را به عقب انداخت.
در شرایط کنونی نیز آن‌ها تمرکز خود را روی عراق گذاشته‌اند، قبل از اعتراضات خیابانی در عراق شاهد حملات پهپاد‌های رژیم‌صهیونیستی با هدایت آمریکا به ۱۵ مرکز حشدالشعبی عراق بودیم که نخست‌وزیر عراق اعلام کرد کار اسرائیل است و پاسخ مناسبی به آن خواهیم داد.
اینگونه اقدامات آمریکا چقدر در آشفته‌تر کردن اوضاع عراق تاثیرگذار خواهد بود؟
قطعا دامن زدن به ناامنی‌های جدید در عراق می‌تواند نگرانی‌هایی در هر جامعه ایجاد کند، چرا که تلاش برای ناامنی واکنش‌هایی نیز از سوی نیرو‌هایی که مورد اصابت قرار می‌گیرند خواهد داشت و همه این‌ها نوعی ناامنی را دامن می‌زند.
در بخش اول صحبت‌های خود از نقش حشدالشعبی در کنترل داعش گفتید، حال حمله به مواضع حشدالشعبی چه تاثیری بر تقویت داعش خواهد داشت؟
سخنان چند سال پیش ترامپ در مناظرات مبنی بر ایجاد داعش از سوی آمریکا و عدم تکذیب آن از سوی آمریکایی‌ها تردیدی برای کسی باقی نگذاشت که واشنگتن در حیات داعش چه نقش پررنگی دارد. این کشور به ناامن ماندن منطقه علاقه‌مند است تا به این ترتیب حضورشان در منطقه توجیه داشته باشد. در‌هر‌حال تضعیف حشدالشعبی از سوی آمریکا یعنی تقویت داعش و تقویت داعش یعنی حضور پررنگ‌تر و غیرقانونی آمریکا در منطقه و به‌خصوص عراق.
مرجعیت عراق چه نقشی در مدیریت شرایط فعلی می‌تواند داشته باشد؟
قطعا مرجعیت بسیار موثر و تاثیرگذار است، اما فعلا باید منتظر واکنش مراجع عراق نسبت به حمله آمریکا باشیم و ببینیم طی روز‌های آینده چه دیدگاهی خواهند داشت.
با توجه به این‌که منطقه مورد حمله آمریکا در مرز عراق و سوریه قرار دارد، درباره اهمیت استراتژیک این منطقه توضیح بیشتری می‌دهید؟
منطقه القائم به لحاظ جغرافیایی عراق نزدیک مرز سوریه قرار داشته و یکی از نقاطی است که تردد داعش و تروریست‌ها به‌صورت جدی در آنجا صورت می‌گیرد و با احتساب حمله آمریکا به این منطقه می‌توان گفت که اینگونه اقدامات می‌تواند در نهایت به تقویت داعش و تروریست‌ها منجر شود.
تاثیر حمله آمریکا بر فعالیت‌های جریان مقاومت چیست؟
تضعیف حشدالشعبی یعنی تقویت جریانات تروریستی و البته به دلیل اصالت داشتن جریان مقاومت و ریشه‌دار بودنش در جامعه خاورمیانه به این سادگی‌ها تضعیف نمی‌شود. سال‌هاست آمریکا و صهیونیست‌ها در جهت تضعیف این جریان تلاش می‌کنند، اما واقعیت این است که محور مقاومت در منطقه و در مقایسه با ده سال گذشته خیلی قوی‌تر شده است؛ زیرا مقاومت، محدود به چند مصداق نیست بلکه جریان، روند، یک تفکر و نگاه است و با یک ضربه و عملیات از بین نمی‌رود و ممکن است قوی‌تر هم شود.
در مجموع روند تحولات اخیر در عراق را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
عراق چنین تجربه تاریخی را برای مبارزه با اشغالگری در سال‌های ۲۰۰۳ تا اواخر ۲۰۱۰ داشته است و به نظر می‌رسد باید صبر کنیم و ببینیم آیا وارد دوره قبلی خواهد شد. در آن مقطع نیز شاهد بودیم که در نهایت روند تحولات به‌گونه‌ای پیش رفت که منجر به خروج نیرو‌های آمریکایی از عراق شد که البته دوباره به بهانه داعش به این کشور بازگشتند. در نهایت با شناختی که از عراق دارم این کشور پاسخ مناسبی به اقدامات آمریکا خواهد داد.
منبع: روزنامه جام جم
سخنگوی نظامی حزب‌الله عراق:
نظر شما
اخبار برگزیده
پرونده ویژه
تبلیغات متنی