جزییات پرتاب ماهواره‌ ظفر

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، سخنگوی فضایی سازمان هوافضا این گفت‌وگو را با تشریح اهداف پرتاب ماهواره‌ی ظفر آغاز کرد: «پرتابی که انجام شد یک گام محکم و بلند رو به جلو بود، با وجود اینکه ماهواره به مدار نرفت. ما در ماهواره‌بر سیمرغ در فاز تحقیقاتی هستیم و هنوز وارد فاز عملیات نشده است. در نتیجه اهداف ما هم تحقیقاتی بودند. ما برای این پرتاب جدولی از اهداف تعریف کرده بودیم که چند آیتم اصلی و فرعی داشت. اولین هدف ما صحه‌گذاری روی بهینه‌سازی پایگاه پرتاب فضایی و عملکرد آن بود. تیم‌های ما ۲۰ روز کار مداوم تا لحظه‌ی پرتاب در پایگاه انجام دادند و حجم کار عظیمی اتفاق افتاد. این هدف به‌طور کامل محقق شد. هدف بعدی ما عملکرد مرحله‌ی اول ماهواره‌بر ما بود. ما در ماهواره‌بر سیمرغ که ۸۰ تن وزن دارد، ۷۰ تن درمرحله‌ی اول به کار گرفته شد که عملکرد کاملی داشت. مرحله‌ی دوم زمان پرواز طولانی حدود ۳۹۰ ثانیه دارد تا به سرعت مورد نظری که ماهواره در مدار تزریق شود، برسد. مجموع پرواز ماهواره‌بر سیمرغ حدود ۴۹۰ ثانیه است. حدود ۱۰۲ ثانیه در مرحله‌ی اول اتفاق می‌افتد. ۴ ثانیه مرحله‌ی اول و دوم اشتراک دارند و بعد مرحله‌ی دوم شروع می‌شود. ما در پرتاب اول در سال ۹۶، ۱۳۶ ثانیه و در پرتاب دوم در سال ۹۷ حدود ۴۵۵ ثانیه پرواز داشتیم. هفته‌ی گذشته در پرتاب ماهواره‌ی ظفر حدود ۴۷۵ ثانیه پرواز داشتیم. لحظه‌ای که این اتفاق افتاد، سرعت باید به ۷۴۰۰ متر بر ثانیه می‌رسید اما ما رسیدیم به ۶۵۰۰ متر بر ثانیه. اگر عملکرد موتور ادامه پیدا می‌کرد، به این سرعت می‌رسیدیم. پس ما چون از ۴۹۰ ثانیه به ۴۷۵ ثانیه پرواز رسیدیم، بیش از ۹۰ درصد اهداف تحقیقاتی ما محقق شد. هدف‌گذاری اصلی ما چهار هدف بود؛ صحه‌گذاری بر عملکرد سیستم‌های زمینی و پایگاه پرتاب فضایی، عملکرد مرحله‌ی اول ماهواره‌بر، عملکرد مرحله‌ی دوم ماهواره‌بر که بالای ۹۰ درصد محقق شد و تزریق ماهواره و محموله‌ی آزمایشی.»

این پرتاب اصلی نبود

مهندس حسینی در ادامه‌ی صحبت‌هایش به توضیحاتی درباره‌ی آزمایشی بودن و هزینه‌های این پرتاب پرداخت: «ماهواره‌ و محموله‌ای که در این پرتاب وجود داشت، تحقیقاتی بود. ظفر۲ پروژه‌ی عملیاتی ما خواهد بود. هزینه‌ی این قرارداد کمتر از دو میلیون یورو برای دو ماهواره و ایستگاه کنترل زمینی آن است. ماهواره‌ی ظفر۱ یک پروژه‌ی میانی برای رسیدن به مقصد اصلی بود و این پروژه با نگاه تحقیقاتی ساخته شده بود. این ماهواره حدود شش دقیقه با ایستگاه زمینی ارتباط داشته است. بخش زیادی از داده‌برداری‌هایی که در نظر داشتیم اتفاق افتاد. در دنیا ۱۰ پرتاب تحقیقاتی یک روال معمول است و ماهواره‌بر سیمرغ تا به حال سه پرتاب داشته است.» 

شمارش معکوس حاشیه‌ساز

حاشیه‌های شمارش معکوس برای پرتاب ماهواره‌ی ظفر موضوع بخش بعدی صحبت‌های سخنگوی فضایی سازمان هوافضا بود: «ما شمارش معکوس داشتیم اما ویدئویی که در اخبار پخش شد، از یک دو سه چهار شروع شد. فرآیند فنی کار به این صورت است اما همیشه شمارش رو به بالا از ویدئوها حذف می‌شود و فقط شمارش معکوس پخش می‌شود. فرآیند ما به این شکل است که ابتدا در لحظاتی که به لحظات نهایی می‌رسیم، شمارش معکوس تا صفر اتفاق می‌افتد و متصدی پرتاب به صفر که می‌رسد، دکمه‌ی آتش را می‌زند. وقتی این دکمه زده می‌شود، فرآیندی داخل خود مجموعه‌ی ماهواره‌بر اتفاق می‌افتد که فرآیند فشاگذاری مخازن سوخت است. بسته به دما و شرایط از پنج تا ۱۵ ثانیه طول می‌کشد تا فشار به آن عدد مورد نظر برسد و مسیر سوخت به سمت موتور باز می‌شود. بعد از این که آتش سکو اتفاق افتاد، فرمانده‌ی پرتاب دوباره شمارش رو به بالا را شروع می‌کند. یک دلیل این است که لحظه‌ی برخاستن ماهواره‌بر حس شود و دلیل دوم هم این است که اگر مثلا از ۳۰ ثانیه بیشتر طولانی شود، یعنی جایی از فرٱیند دچار مشکل شده است و باید لغو پرتاب فعال شود. بنابراین این زمان باید تحت کنترل باشد.»

پرتاب‌ بعدی، شاید سال آینده

مهندس حسینی در ادامه‌ی برنامه‌ی جزییاتی از ماهواره‌بر سیمرغ را تشریح کرد: «زمان پیش‌بینی‌شده برای پرتاب عملیاتی ظفر خرداد سال آینده بوده است. همکاران ما از روزی که پرتاب ظفر۱ اتفاق افتاد، مشغول بررسی داده‌ها هستند. ما وقتی برای پرتاب آماده می‌شویم که برای رفتن به انتهای مسیر آماده باشیم. با توجه به تحریم‌ها و شرایط کشور صفر تا صد پروژه را خودمان طراحی می‌کنیم. ما با توجه به این شرایط پیشنهاد داده‌ایم تا وقتی که پرتابگر به تثبیت نرسیده، ظفر۲ به‌عنوان ماهواره‌ی اصلی نصب نشود. به همین دلیل پرتاب بعدی هنوز به قطعیت نرسیده است.»

«چرخ» روزهای، یکشنبه، دوشنبه و سه‌شنبه، از ساعت ۱۹ به‌صورت زنده از شبکه‌ی چهار پخش می‌شود. مجری «چرخ» حافظ آهی است و محمد جباری سردبیری برنامه و الهه بهبودی تهیه‌کنندگی «چرخ» را بر عهده دارند.