جشنواره موسیقی فجر به نُت آخر رسید!

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ این بار زنگ های تالار برای آغاز مراسم اختتامیه این جشنواره به صدا درآمد. مخاطبان بر صندلی های خود جای گرفتند و پس از آیاتی از کلام الله مجید، کلیپ مخصوص سپهبد شهید قاسم سلیمانی پخش شد. پس از آن ارکستر به رهبری نصیر حیدریان اجرای خود را با سرود جمهوری اسلامی ایران در حالی که جمعیت ایستاده بودند، آغاز کرد. «سرود پیروزی» با آهنگسازی همایون رحیمیان، قطعه «176» به یاد جانباختگان هواپیمای اوکراینی با آهنگسازی بهزاد عبدی و قطعه کلاسیک با آهنگسازی آنتونین دورژاک قطعات اجرایی در این بخش بود. ارکستر در انتها مورد تشویق حضار قرار گرفت.

سپس تیزر مخصوص جشنواره پخش شد. سید عباس سجادی به عنوان مجری این برنامه روی صحنه حاضر شد و به حضار خیر مقدم گفت. در ادامه آیین اختتامیه سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر توضیحاتی درباره اقدامات جشنواره در خصوص سیل سیستان و بلوچستان از سوی مجری برنامه ارائه داده شد. بعد از آن گروه «گلداز» سیستان و بلوچستان روی صحنه رفتند. اجرای شاد گروه «گلداز» از سیستان و بلوچستان با دست زدن مرتب حاضران در تالار وحدت برگزار شد. گل محمد بلوچی خواننده، خداداد شکل زهی، نوازنده غیچک، رضوان بادروزه، نوازنده دهلک و نصیر احد ملازهی نوازنده تنبورک از اعضای این گروه بودند.

بعد از آن ویدیویی با محتوای گزارش شاهین فرهت، دبیر جشنواره، هیات انتخاب آثار و حضور وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی بر پرده نقش بست.

کلیپ بخش ترانه، پخش شد. مجری روی صحنه حاضر شد و بعد از اعلام برنامه این بخش، قبل از آن که اعضای هیئت داوران را به روی صحنه دعوت کند به حسین منزوی و همچنین حسین آهی که سال‌ها در شورای شعر و ترانه وزارت ارشاد اسلامی منشأ خیر بوده است، ادای احترام کرد. سپس، دکتر اسماعیل امینی  به نمایندگی از هیات داوران، بیانیه هیات داوران را چنین قرائت کرد:

بیانیه­ی پایانی هیات داوران نخستین جایزه­ی ترانه­ی فجر

1. ترانه­سرایی در روزگار ما اهمّیّتی ویژه یافته و این جایگاه، مرهون توجّه بیش از پیش مردم خصوصاً نسل­های جوان به موسیقی و ترانه است. در نیم قرن اخیر، ترانه­سرایانی بزرگ در کشور ما زیسته و اثر آفریده­اند که سروده­های ایشان، در اذهان مردم نشسته و بر زبان­هایشان جاری شده است. شناخت، تحلیل و ترویج آثار برگزیدۀ این گروه، می­تواند چراغ راه و الگویی برای نسل­های جدید ترانه­سرایان باشد.
2. ترانه­های عامیانه در تلفیق با موسیقی و مضمون، هویّت می­یابند و هنرمندانی که قادر باشند به­خوبی میان آهنگ (ملودی) و کلام (ترانه/ شعر) پیوند ایجاد کنند، آثاری فاخر و شایسته پدید می­آورند که هم می­توانند سرگرم­کننده و هم می­توانند آموزنده باشند. سرگرمی و آموزش، از اهداف و غایات یک ترانۀ فاخر می­توانند بود.
3. بیشترین حجم ترانه­سرایی در روزگار ما، مربوط به ترانه­های عاشقانه است که در دهه­های اخیر، متأثّر از بعضی پدیده­های اجتماعی، چهره­ای تیره و سمت­وسویی تار یافته­اند. در این گونه از ترانه­سرایی، باید به سمت امیدآفرینی و ارائه­ی تصویرهای روشن و زیبا از روابط عاشقانه­ی میان فردی و خانوادگی حرکت کرد و چنین مضامینی را توسعه داد.
4. بعضی مضامین در ترانه­سرایی تا حدودی مغفول مانده­اند. بیش از آنچه امروز رایج است، باید به سرودن و آفریدن ترانه­های نوین کودکانه، اجتماعی، شغلی، وطنی، مذهبی و غیره پرداخت. این موضوعات نیز مخاطبانی ارزشمند دارند که نباید نادیده گرفته شوند.
5. زبان ترانه در عین مردمی­بودن و سادگی، باید سالم باشد. استفاده از زبان شکسته در ترانه­ها تابع قواعد و ضوابطی است که در جای خود، تبیین شده است. حفظ سلامت زبان، با رعایت قواعد نحوی و استفاده از واژگان درست و متنوّع و نیز پرهیز از به­کاربردن غیر اصولیِ واژگان دخیل یا عبارات و کنایات مبتذل، سست و رکیک، محقّق خواهد شد.
6. هیئت داوران نخستین دوره­ی جایزه­ی ترانه­ی فجر، ضمن تجلیل از استادان گرانقدر و پیش­کسوتان عرصه­ی ترانه­سرایی، از میان انبوه آثاری که در زمان مقرّر از شورای شعر، ترانه و کلام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اخذ مجوّز کرده­اند، سه اثر را با اتّفاق آرا شایستۀ تقدیر دانست. امید است که فعّالان عرصه­ی موسیقی و ترانه­سرایی با صرف وقت و ارتقای سطح فنّی و کیفیت آثار، بر تعداد ترانه­های فاخر و سالم بیفزایند و جامعه­ی جوان و هنردوست ایران، شاهد و مستمع ترانه­هایی متنوّع­تر و ارزشمندتر در گونه­های مختلف باشد.

بِمَنّ الله و توفیقه.

اسماعیل امینی، محمدعلی بهمنی، مجید افشاری، مسلم نادعلی زاده، محمود اکرامی فر و ناصر فیض گروه اهدا کننده جوایز بودند که پس اعلام برگزیدگان توسط مجری، جوایز را در میان تشویق حاضران به آن ها دادند. رو تخت تو هنوزم جنگه با موضوع جانبازان (امید صباغ نو)، تو دور میشی(حسین غیاثی)، تقویم کهنه (بنیامین دیلم کتولی) برگزیدگان بخش ترانه بودند که حسین غیاثی و بنیامین دیلم کتولی حضور نداشتند و امید صباغ نو به نمایندگی از حسین غیاثی جایزه وی را نیز دریافت کرد.   

مجری برنامه قبل از اجرای گروه نواساز (کوارتت تار) از زحمات شاهین فرهت، محمد اله‌یاری و امین مردانه تشکر کرد و از حاضران خواست این مسئولان را تشویق کنند. در ادامه گروه موسیقی نواساز (کوارتت تار) به سرپرستی علی اصغر عربشاهی روی صحنه دعوت شدند. علی اصغر عربشاهی و مسعود آزین و آناهیتا رمضانی، تار، سهیل کاکاوند، بم تار نواختند.

پس از اتمام اجرای موسیقی بخش دستگاهی این گروه، دومین بخش گزارش تصویری امور جشنواره پخش شد. در این گزارش صحبت های معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (سید محمد مجتبی حسینی) و رئیس جشنواره (محمد اله یاری) شنیده شد. در این گزارش هر دو مسئول تاکید کردند سعی شده سی‌ و پنجمین جشنواره موسیقی فجر بر اساس آیین نامه‌ای که تدوین شده است، برگزار شود.

تصاویری از بزرگان موسیقی ایران که شامل هوشنگ ظریف، افلیا پرتو، نادر مشایخی و عاشیق حسن اسکندری بود، در کلیپ بزرگداشت، پخش شد. در طول اجرای سی ‌و پنجمین جشنواره موسیقی فجر، چهار ویدئو مستند از چهار هنرمند بزرگ ایران اکران شد. در آیین اختتامیه مختصری از این چهار ویدئو برای حاضران در تالار وحدت به نمایش درآمد تا از این هنرمندان تجلیل شود. بعد از آن مجری از وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، جناب آقای دکتر سید عباس صالحی، جناب آقای محمد اله یاری و شاهین فرهت برای اهدا هدایا دعوت کرد. در این بخش از استاد هوشنگ ظریف، استاد افلیا پرتو، استاد حسن اسکندری و استاد نادر مشایخی تقدیر به عمل آمد.

مجری از پروین صالح همسر استاد هوشنگ ظریف درخواست کرد که به صحنه بیاید اما به دلیل اینکه او نتوانسته بود در مراسم حاضر شود، از خدیر رفعتی خواست تا به نیابت از پروین صالح تندیس هوشنگ ظریف را دریافت کند. هنرمند بعدی افلیا پرتو بود که به همراه همسرش روی صحنه رفت و تجلیل شد. عاشیق حسن اسکندری هنرمندی بعدی بود که با لباس آذری به صحنه رفت و تجلیل شد. آخرین هنرمندی که مورد تقدیر قرار گرفت، نادر مشایخی بود که در بخش بزرگداشت هنرمندان به همراه حمید قبادی روی صحنه رفت.

جناب آقای دکتر سید عباس صالحی، وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی روی صحنه دعوت شد و چنین سخنرانی خود را آغاز کرد: من قصد سخنرانی ندارم و فقط چند کلمه‌ای صحبت می‌کنم. موسیقی در همه جوامع انسانی دارای جایگاه خاصی است و به عنوان سند هویت ملت‌ها، نقش های بسیاری از جمله لذت متای انسان و نقشی در زبان ارتباطی کلامی ملت ها دارد. اما نقش موسیقی برای ما ایرانیان علاوه بر نقش هایی که برای ملت ها دارد، نقش های دیگری نیز دارد. از یکسو ایران عزیز به رنگین کمان اقوام شناخته می شود. بخش قابل توجهی از این خط و رنگین کمان آوایی ایران با زبان موسیقی همراه است، یعنی هم زبان ارتباط و هم زبان تنوع ملت ایران است و ما با این نگاه موسیقی را در تاریخ چند هزار ساله خودمان می شناسیم.

او در ادامه صحبت های خود افزود: موسیقی در تاریخ ملت ما، حافظه ادبیات بزرگ ایران بوده است. بخش قابل توجهی که در ذهن و روان ما از ادبیات فاخر ایران باقی می ماند، در فضای موسیقی شکل گرفته است. ما با زبان موسیقی امروز بخشی از زندگی روزمره مان را می گذرانیم. آمار های جاری نشان می دهد موسیقی در زندگی ها نقش قابل توجهی پیدا کرده است. طبق آخرین آمار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال 1398، 92% مردم ایران موسیقی گوش می دهند. همچنین میانگین مصرف روزانه مردم ایران در سن 15 تا 22 سال، 92% است. مردم ایران روزانه یک ساعت و دوازده دقیقه و در سن 15 تا 29 سال دو ساعت به موسیقی گوش می دهند. در واقع زندگی ما به گونه ای با موسیقی عجین شده است و این گونه نیست که مصرف موسیقی شامل حال طبقه خاصی باشد. موسیقی دارد در تار و پود وجود ما راه پیدا می کند و هر روز بیشتر از گذشته بر اهمیت آن افزوده می شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: دیگر مصرف موسیقی حاشیه نیست و همین موارد موجب می شود به رویداد هایی که به موسیقی تعلق دارد بیش از گذشته توجه بیشتر نشان دهیم. جشنواره فجر فرصتی است که هر سال بهتر از سال قبل به آن بپردازیم. من از دست اندرکاران جشنواره سپاسگزارم، زیرا جشنواره امسال با نوآوری هایی همراه بوده است. اما ما با راهی که رفته ایم و راهی که باید برویم، فاصله بسیاری داریم. به همت شما اساتید و جوانان این مرز و بوم، این راه را طی خواهیم کرد.

مجری برنامه بخش موسیقی و رسانه را اعلام کرد، سپس کلیپ مختص به آن پخش شد. سجادی از مسعود کوثری در خواست کرد به روی صحنه بیاید و بیانیه هیات داوران بخش موسیقی و رسانه که متشکل از مسعود کوثری، علی‌اکبر قاضی‌زاده، فریدون صدیقی، امیرعباس ستایشگر، علیرضا میرعلی‌نقی بوده است، را قرائت کند.

متن بیانیه به شرح زیر است:

به نام خدا

بیانیه هیات داوران جایزه موسیقی و رسانه (سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر) 

سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر، رویداد تازه‌ای را با عنوان «موسیقی و رسانه» با خود به همراه داشت. اهمیت این رویداد در آن است که تلاش می‌کند موسیقی را به عنوان یک فرم هنری در پهنه‌ای به وسعت رسانه‌های عمومی ملاحظه کند. در این دیدگاه رسانه‌ها در مقام پلی بین نخبگان و عامه‌ی مردم، وظیفه‌ی انتقال هرچه بهتر اطلاعات و ایجاد آگاهی در افکار عمومی  مصرف‌کنندگان آثار هنری را بر دوش دارند.

جشنواره‌ی موسیقی فجر به عنوان رویدادی ملی، بر خود لازم می‌داند تا با نگاه به محتوای تولید شده در رسانه‌های عمومی و تخصصی در حوزه‌ی موسیقی، علاوه بر ارج نهادن به تلاش‌های روزنامه‌نگاران و فعالان این حوزه، مشوقی باشد در راستای ارتقای سطح کیفی گفتمان فرهنگی بویژه موسیقی در فضای عمومی.

اعضای هیات داوران جایزه «موسیقی و رسانه» آثار رسیده به دبیرخانه را پس از چند روز بررسی مرحله‌ای، در یک جلسه فشرده مورد ارزیابی نهایی قرار داده و تعدادی را به عنوان آثار برتر معرفی کردند اما در این میان ذکر چند نکته ضروری است.

اعضای هیات داوران امیدوار هستند که جایزه «موسیقی و رسانه» به عنوان یک بخش ثابت در جشنواره موسیقی فجر گنجانده و همیشگی شود تا در سال های آینده شاهد رشد کمی و کیفی آثار در این رویداد باشیم.

بررسی و انتخاب آثار برگزیده برای داوران کار سخت و چالش برانگیزی نبود. این اتفاق هم خوب و هم بد است. خوب از این جهت که آثار برتر با کمترین چالشی انتخاب شدند و بد از این جهت که تعداد آثار با کیفیت راضی‌کننده نبود و انتظارات داوران را درباره موسیقی‌نویسی چندان برآورده نکرد.

تعدادی از شرکت‌کنندگان برای ارسال آثارشان به جشنواره قالب اشتباهی را انتخاب کرده بودند. مثلا شاهد آثاری بودیم که به عنوان یادداشت به دبیرخانه ارسال شده بودند اما در واقع مقاله محسوب می‌شدند یا گزارش‌هایی که بیشتر شبیه یادداشت بودند.

در بخش چندرسانه‌ای یا «مالتی‌مدیا» آثاری به دبیرخانه رسیده بودند که به نظر می‌رسید تولیدکنندگان آنها هنوز به تعریف روشنی از مفهوم «چندرسانه‌ای» نرسیده بودند. آثاری که با این عنوان به دست ما رسید، اغلب خطی و بدون لایه‌های مختلف بودند. تعداد زیادی از آثار صرفا از یک فرم رسانه‌ای بهره گرفته بودند که برای ما قابل قبول نبود. پیشنهاد هیات داوران این است که در فراخوان سال آینده عبارت «آثار صوتی و تصویری» جایگزین عبارت «چندرسانه‌ای» شود.

در پایان ذکر این نکته مهم است که آثار رسیده از شهرستان‌ها نیز برای هیات داوران قابل توجه بود، ضمن اینکه این آثار کیفیت قابل ملاحظه‌ای نیز داشتند و انتظار می‌رود در دوره‌های آتی با قدرت بیشتری ظاهر شوند.

 از اهدا کنندگان جوایز دعوت شد تا روی صحنه حاضر شوند. سید علیرضا میرعلی نقی، فریدون صدیقی، مسعود کوثری، امیرعباس ستایشگر و علی اکبرقاضی زاده از جمله افرادی بودند که برای اهدای جوایز برگزیدگان این بخش به روی صحنه آمدند.

برگزیدگان این بخش به شرح زیر اعلام شدند:

بخش گفتگو

برگزیده: ندا سیجانی برای گفتگوهای «سرپنجه‌های عشق بر پیکرهای بی‌جان» و «به نام نامی پدر» منتشر شده در روزنامه ایران

تقدیر: مینا آتشی برای گفتگوی «موسیقی راک فقط تیپ عجیب و غریب و گیتار الکتریک نیست» منتشر شده در خبرگزاری هنرآنلاین 

بخش گزارش

برگزیده: علیرضا سعیدی برای گزارش «شجریان،‌ قربانی، ایران‌مال و چند داستان دیگر» منتشر شده در خبرگزاری مهر

تقدیر: کبریاسادات حسین‌زاده برای گزارش «تابوشکنی دو زن بلوچ» منتشرشده در خبرگزاری ایسنا

دیپلم افتخار: نسرین سوار شاهمرس برای گزارش «ساز آلمانی که در تبریک کوک می‌شود» منتشرشده در خبرگزاری ایسنا(آذربایجان شرقی)

بخش نقد

برگزیده: یاسر یگانه برای مطلب «نگاهی به آلبوم مشترک شجریان و قربانی؛ دور از انتظار، یکسان و گاهی ملال‌آور» منتشرشده در خبرگزاری تسنیم

تقدیر: همایون خشندیش برای مطلب «موسیقی تلفیقی گفتمانی نو» منتشرشده در سایت جامعه‌شناسان جوان 

بخش یادداشت

برگزیده: علی رستگار برای یادداشت «قصه‌های مجید، کارنامه پربار مجید انتظامی» منتشر شده در روزنامه جام جم

تقدیر: علی نامجو برای یادداشت «چند می‌گیری توییت کنی؟» منتشرشده در روزنامه سازندگی

بخش مقاله

برگزیده: محمدجواد صحافی از زنجان برای مقاله «مرد سربلند رسانه‌ها» منتشر شده در ماهنامه «هنرموسیقی"  

مالتی‌مدیا

تقدیر: سعید و مسعود برزی از رسانه هفدانگ

کوارتت زهی «خلیج فارس» به سرپرستی امین غفاری، روی صحنه آمدند. امین غفاری، ویولن اول، فرشاد شیرانی، ویولن دوم، مهدی منادی، ویولا و کوروش کشاورز، ویولنسل نواختند و هماهنگ با یکدیگر قطعات این گروه را به اجرا درآوردند.

اجرای موسیقی بخش کلاسیک و کوارتت زهی خلیج فارس این آیین اختتامیه را به پایان برد.

سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدمجتبی حسینی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد اله یاری مدیر کل دفتر موسیقی، هادی مظفری مدیرکل اداره هنرهای تجسمی، همایون امیرزاده رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حمید قبادی مشاور اجرایی معاونت هنری، امین مؤیدی مشاور برنامه ریزی و نظارت راهبردی معاونت هنری، علی ثابت‌نیا مدیرعامل انجمن موسیقی ایران، حسن ناهید، رازمیک اوحانیان، محمد سریر، محمدعلی بهمنی، فرزام شکاری، محمد جلیل عندلیبی، حسن ریاحی، صدیق تعریف، داود گنجه‌ای، اسماعیل کوثری، علیرضا میرعلی نقی، امیر عباس ستایشگر، قاسم افشار، هادی آذر، محمد طباطبایی و ... از جمله مهمانان و مسئولان حاضر در مراسم جشنواره بودند.