«علی بیگدلی» کارشناس مسائل بینالملل، در رابطه با اولین تراکنش مالی اروپا با ایران در چارچوب اینستکس به خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا گفت: با توجه به اینکه مقامات رسمی ایران نظیر وزیر امور خارجه، رئیس جمهور و رییس بانک مرکزی از سازمانهای مختلف بینالمللی تقاضای کمک کردند و هم شیوههای مختلفی تقاضای خود مبنی بر کاهش تحریمها، را به گوش مقامات آمریکایی رساندند، توانستند در قبال این اقدامات جواب مثبتی دریافت کنند و آمریکا تحریمهای سالانه علیه سیستمهای هستهای ایران را تعلیق کرد.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه « اروپاییها با این اقدام بشر دوستانه تا حدود زیادی به عملی و اجرایی شدن اینستکس کمک کردند» افزود: به طور کلی آمریکاییهایی بر خلاف اروپاییها، از نظر ارزشهای حاکم بر جامعه نه تنها در روابط بینالمللی خیلی اخلاق را در نظر نمیگیرند حتی در مناسبات اجتماعیشان هم متعهد به رعایت اخلاق نیستند.
بیگدلی با بیان اینکه روابط اجتماعی و بینالمللی اروپاییها بر مبنای ارزشهای اخلاقی شکل گرفته است، تصریح کرد: اروپاییها در فضای بشر دوستانه اینستکس را راهاندازی کردند. در واقع آنها با این اقدام تا حدود زیادی میتوانند جلوی سقوط برجام را بگیرند.
این کارشناس مسائل بینالمللی در پاسخ به اینکه امکان دارد ایران بتواند در سایر تعاملات تجاری از اینستکس استفاده کند، خاطرنشان کرد: براساس مندرجات منشور سازمان ملل هیچ تحریمی نمیتواند بر روی 3 حوزه مواد غذایی، مواد دارویی و تجهیزات پزشکی اثر بگذارد و این اقدام ممنوع است چرا که شورای امنیت حق ندارد قطعنامهای صادر کند که شامل این موارد شود. لذا تعاملات در این سه حوزه از ابتدا آزاد بوده است منتها به دلیل اینکه شبکه انتقال بانکی به سمت ایران بسته شده بود، امکان خرید و ورود دارو میسر نبود.
بیگدلی در خصوص کارکرد اینستکس ادامه داد: در واقع اینستکس براساس شرایط اضطراری ایران که نیازمند کمکهای دارویی و تجهیزات پزشکی است و فارغ از همه فشارهایی که آمریکا بر ایران وارد میکند، این داروها را به ایران منتقل کرده است. نکته قابل توجه این است که در حال حاضر مسئله برگشت پول این کمکها مطرح نیست چرا که این سه کشور اروپایی نمیتوانند از اعتبارات مالی ایران در کره جنوبی، هندوستان و کشورهای دیگر برداشت کنند. بنابراین ایران بابت این کمکها پولی پرداخت کرده و این کمکها صرفا کمکی بشردوستانه است که بعید به نظر میرسد به سایر حوزهها تسری پیدا کند.