آجری

گنبد سلطانیه که به نام مقبره «سلطان محمد خدابنده» ملقب به «اُلجایتو» معروف است، در دوره ایلخانان در سال ۷۰۲ ه.ق ساخته شده است. این بنا عنوان بزرگ‌ترین گنبد تاریخی در ایران و بزرگترین گنبد آجری در جهان را نیز به خود اختصاص داده است. این گنبد، نخستین نمونه گنبد دو پوسته در جهان به شمار می رود که با وزن ۱۶۰۰ تن به مدت بیش از ۷۰۰ سال همچنان پابرجا ایستاده و تنها ۸ سانتی متر نشست داشته است. گنبد سلطانیه در ٣۰ کیلومتری شهر زنجان در داخل باروی شهر قدیم سلطانیه قرار گرفته و بنایی است هشت ضلعی که طول هر ضلع آن ۱٧ متر است. گنبد این بنا ارتفاعی نزدیک به ۴۸/۵ متر و قطر دهانه ۲۵/۵ متر دارد. گنبد سلطانیه از نظر ارتفاع بعد از کلیسای سانتاماریای ایتالیا و مسجد ایاصوفیه ترکیه به عنوان سومین گنبد جهان شناخته می شود. بعضی از تاریخ نویسان نوشته‌اند سلطان محمد خدابنده این گنبد و بنای عظیم را بنا کرد که اجساد امام علی و امام حسین علیهم السلام را از آرامگاهای خود به آنجا منتقل کند؛ ولی به علت خوابی که دید از این عمل منصرف شد.

رییس هیات ایرانی کاوش های باستان شناسی در محوطه تل آجری با اشاره به این که ششمین فصل کاوش در این محوطه در حال انجام است گفت: در این فصل 9 گمانه یا ترانشه در محوطه باز شد و کاوش های دقیق تری نست به فصول مختلف به انجام رسیده است.