داستان نصیحت امام جواد(ع) و جواب ابلهانه عمر بن فرج

 به گزارش خبرگزاری برنا آیت الله سید صادق حسینی شیرازی در مورد نیت آدم‌ها در زندگی و تاثیر آن در سرنوشت انسان ها در صحبت هایی می‌فرمایند:

اى ابوذر، بدترین مردم در روز قیامت نزد خداوند متعال دانشمندى است كه از علم و دانش خویش بهره‌اى نبرده است. هركس دانشى را تحصیل كند تنها براى آنكه توجه مردم را به خود جلب نماید، بوى بهشت به مشام او نخواهد رسید، و اگر دانشى را بیاموزد تا دیگران را بوسیله آن فریب دهد، او نیز از بوى بهشت محروم است.

رسول اكرم(ص) در این فراز از كلام خویش در پى معرفى بدترینِ بدها است؛ حضرت مى فرماید: اى ابوذر، بدترین مردم آن است كه علمش به او سودى نمى رساند و او نیز از علمش سودى نمى برد؛ انسانى كه بدى ها و خوبى ها را مى شناسد، ولى باز بدى مى كند و از شناخت خویش بهره اى نمى برد. روشن است اینگونه افراد كه خود، راه را گُم كرده اند نمى توانند دیگران را راهنمایى و هدایت كنند.

تا زمانى كه متوكل زنده بود، فشار و ارعاب و تهدید نسبت به خاندان پیامبر(ص) ادامه داشت. كار مصادره اموال تا جایى پیش رفت كه زنان این خاندان شریف به خاطر نداشتن چادر، نه تنها از خانه بیرون نمى رفتند، بلكه با یكى دو روسرى به نوبت نماز مى خواندند، در روایت از این بانوان به عنوان «عاریات حواسر» تعبیر شده است.بر اساس این روایت آنها حتى یك روسرى خصوصى از آنِ خود نداشتند.

در طول حكومت متوكل، وضع به این گونه بود و معصومین(ع)بدون این كه از قدرت معنوى و مادى خویش استفاده نمایند، صبر و تحمل پیشه كردند. در حالى كه نابود كردن تمامى دستگاه عباسیون براى آنان، كه به فهرست لایتناهى خداوند متصل بودند، كار سختى نبود. علت این صبر و تحمل را نیز در روایات، آزمایش خلق و امتحان بندگان اعلام كرده اند. بندگان خدا باید آزمایش شوند تا سَرِه و ناسره از هم جدا شوند و آنانكه لیاقت رشد و تكامل دارند به درجات بالاترى دست پیدا كنند و اراده خویش را به نمایش بگذارند.

همه انسان‌ها باید امتحان پس دهند. متوكل، عمر و جلودى؛ امامان، تابعین، هر دو گروه در گردونه روزگار باید مورد آزمایش الهى قرار گیرند تا بعضى ها با افتخار و سربلند بیرون آیند و زندگى شان سرمشق دیگران شود و در مقابل تمام بشریت نورافشانى كنند، و گروهى دیگر تمام هستى خویش را به دو روز خوشگذرانى و تن پرورى بفروشند و سرافكنده دنیا و آخرت گردند.

محمد بن سنان نقل مى كند كه خدمت امام هادى(ع) شرفیاب شدم و خبر مرگ عمر بن فرج را به ایشان دادم، امام دست‌ها را به سوى آسمان بلند كرده و به درگاه خدا شكر نمودند: «الحمدلله، الحمدلله، الحمدلله ...» و بیست و چهار مرتبه این ذكر مقدس را تكرار كردند. سپس محمد بن سنان به حضرت گفت: اگر مى دانستم این خبر تا این حد موجب شعف و شادى شما مى شود، پا برهنه به سوى شما مى دویدم تا شاید یك لحظه زودتر خوشحال شوید.

این جا بود كه امام هادى(ع) با محمدبن سنان درد دل كرد و داستان نصیحت امام جواد(ع)و جواب ابلهانه عمر و ماجراى دعاى پدر خویش را بیان فرمودند.

ماجرا از این قرار بود كه روزى امام جواد(ع) با عمر بن فرج، ملاقات كرد و او را نصیحت فرمود كه با اهل بیت پیامبر(ص)این گونه مباش؛ اما عُمر از آن جا كه در برابر حق جوابى نداشت و نمى خواست خود را تسلیم آن نماید، با كمال بى خردى و گستاخى، سخنى بر زبان آورد كه بسیار سخت و گران بود. «العیاذ بالله» به امام گفت «أظنّك سَكران».

«ظن» در لغت از «أضداد اللّغة» است، یعنى گرچه ظن از جهت معنا با یقین مخالف است، اما در این جمله، معناى یقین مى دهد. یعنى «العیاذ بالله» یقین دارم كه تو مستى!.

امام جواد(ع) با شنیدن این یاوه عُمر، سر به آسمان بلند كرد و فرمودند:«اللّهم إن كنت تعلم إنّی أمسیت لك صائماً فأذقه طعم الحرب و ذلّ الأسر...؛ خدایا، اگر تو خبردارى كه روزم را به عصر رساندم در حالى كه روزه دار بودم، مزه آهن داغ و ذلّت اسیرى و زندان را به وى بچشان.»

حضرت امام جواد(ع) در این جا علم خدا را به عنوان شاهد در برابر خود خداوند معرفى مى كند و با اعلام این كه روزه دار است، به سنگینى و سختى تهمت شرابخوارى اشاره مى نماید.

استجابت دعاى حضرت جواد(ع)
عُمر تا بعد از شهادت امام جواد(ع) بر مسند قدرت باقى بود. پس از شهادت ایشان، دعاى آن حضرت مستجاب شد و به خاطر وقایعى كه اتفاق افتاد، متوكل به سختى بر عمر غضب نمود و دستور داد تمام اموال او را مصادره كردند و همه كنیزكان، باغ ها و املاكش را از او گرفتند. سپس، او را به زندان افكند و حدود صد رَطل، یعنى بیش از سیصد كیلوگرم زنجیر به گردن و دست و پاى او آویزان كردند. به دستور متوكل هر روز یك نفر باید او را با مشت و لگد به باد كُتك مى گرفت و تعداد این ضربات، هر روز بالا مى رفت.
انسان باید از نفس خود مواظبت نماید. گاهى همین عذاب هاى دنیایى نیز در فكر آدم نمى گنجد، چه رسد به عذاب هاى اُخروى.

روزها مى‌گذشت و براى عمر بن فرج، چیزى جز افزایش تعداد ضرباتى كه باید از ناحیه گردن تحمل مى كرد، باقى نمانده بود تا این كه بالاخره پس از چند روزى كه تعداد ضربات به شش هزار رسید، هلاك شد و كارنامه سیاه اعمالش بسته شد. و با پرونده اى آكنده از خیانت به مسلمانان و خدمت به ظالمان، به دادگاه الهى حاضر گردید.