گریز و گسستی که در جامعه هنری به وجود آمده، ناشی از ضعف‌های بسیار در مدیریت فرهنگی است

رهبر قنبری کارگردان سینما در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: موضوع مهاجرت هنرمندان که اکثراً بازیگران سینما و تلویزیون هستند به خارج از کشور و فعالیت در شبکه‌های ماهواره‌ای موضوعی کلان و بزرگ است که باید ریشه‌های شکل‌گیری این مشکل را در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی دنبال کرد.

قنبری تصریح کرد: هر گاه سیاست‌گذاری‌های ما از جنبه‌های مختلف در راستای ایجاد حس همبستگی، مبتنی بر موضوعات روز جامعه، مسائل و مبانی فرهنگی و دینی کشورمان بود طبیعی است که این گریز به وجود نمی‌آید اما این گسست و گریز در این شرایط که مبانی فرهنگی سیاسی ما مبتنی بر مسائل فرهنگی، خانوادگی و دینی ما نیست یک امر طبیعی به حساب می‌آید که روز به روز جنبه‌های فاجعه‌بار بیشتری به خود می‌گیرد.

این کارگردان در ادامه اظهار داشت: یکی از مقصران اصلی این گریز مدیران فرهنگی کشور هستند که مبنای مدیریت فرهنگی خود را بر پایه قواعد فرهنگی، دینی و اجتماعی ما قرار نداده‌اند. نکته دیگری که در این میان حائز اهمیت است مربوط به جهت‌دهی می‌شود که در رسانه‌های ما وجود دارد. یک مجری، بازیگر، خبرنگار و... آنقدر تحت فشار است که آزادی عملش سلب می‌شود و این سلب آزادی او را مجبور به فرار می‌کند. وقتی ابتذال جای اصل را می‌گیرد این وضعیت طبیعی است و وقتی مراجع فرهنگی ما اعم از دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌ها به ابتذال کشیده شده‌اند معلوم است که آموزشی در جهت تخصص و شناخت بیشتر وجود ندارد و هر کس به فکر نجات خود از وضعیت بدی است که امروز شاهدش هستیم.

او افزود: چند سال پیش فیلمی سینمایی در آمریکا دیدم که توسط یک کارگردان زن ایرانی ساخته شده بود و نگاهی کاملاً دروغ به ایران داشت و مسائلی از کشورمان مطرح کرده بود که کاملاً دروغ و بی‌اساس بود. وقتی کارگردان فیلم را دیدم به او تذکر دادم که مطالب مطرح شده در فیلمت کاملاً دروغ است اما او با کنایه به من گفت که تو حسادت کن، من توانستم و پناهندگی‌ام را گرفته‌ام. ما وقتی تهیه‌کننده مجهول‌الحال را به سینما می‌آوریم و فیلم می‌سازد بدون اینکه دغدغه فرهنگی داشته باشد، معلوم است که این وضعیت به وجود می‌آید.

کارگردان فیلم سینمایی «روییدن در باد» در ادامه اظهار داشت: فرهنگ تابعی از مناسبات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، روانشناسی و... است که از گرایشات، رفتارها، احساسات، تاریخ، کردار و هویت مردم آن کشور شکل می‌گیرد و سینما و ادبیات تجلی‌گاه هنر هستند. سینما و ادبیات را باید آموخت تا نقطه تجلی‌گاه فرهنگ مبتذل نشود. ما وقتی آموزش نداریم و به جای سیاست فرهنگی، فرهنگ سیاسی را جایگزین می‌کنیم، اکثر قانونگذاری‌های فرهنگی ما هم به شکلی صورت می‌گیرد که در خدمت اهداف سیاسی قرار دارد و این می‌تواند عامل مهمی برای فراری دادن هنرمند از کشور باشد.

قنبری در ادامه اظهاراتش، گفت: کسی که فقط سیاست آموخته و در جایگاهی فرهنگی قرار می‌گیرد سر و شکل عناصر فرهنگی را به سود منابع خود کج می‌کند و این گسیختگی را به وجود می‌آورد که در همه تجلی‌گاه‌های فرهنگی شاهدش هستیم.

این کارگردان در پایان تصریح کرد: البته نباید فراموش کرد که اکثر افراد پیوسته به شبکه‌های خارجی افرادی هستند که نسبت چندانی با هنر ندارند و ظرفیتشان بسیار محدود است. وقتی شرایطی که در آن در حال پرورش هستیم ظرفیت فرهنگی ما را افزایش دهد ما هیچ‌گاه حاضر به فرار از کشور و چنگ زدن به هر ابزاری برای مطرح کردن خود نمی‌شویم. کسانی که با کمترین هنر و سواد با هر وعده و چشم‌اندازی از کشور می‌روند و به شبکه‌های خارجی می‌پیوندند قطعاً ظرفیتشان پرورش پیدا نکرده است و این باز هم به مدیریت فرهنگی ما برمی‌گردد که در قیاسی ساده می‌توان به راحتی به کاهش آن پی برد. یکی از ابزارهای رشد ظرفیت فرهنگی نقد است و ما تا زمانی که خودمان را مورد نقد قرار ندهیم نباید انتظار رشد در این زمینه داشته باشیم.