هشدار؛ محیط‌هایی که دختران و زنان نباید در آن قرار بگیرند

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ این روزها فضای توییتر با هشتگ‌ آزار جنسی و تجاوز داغ شده به طوری که حتی پای برخی چهره‌های مطرح نیز به میان کشیده شده است. تابوهای فرهنگی، قوانین موجود و این تصور که زن خود «مقصر» است، مانع مهمی در مقابل کسانی است که مورد آزار جنسی یا تجاوز قرار گرفته‌اند و نمی‌توانند فریاد بزنند. بسیاری از عوامل دیگر نیز در این رابطه نقش دارند از جمله موقعیت فرد متجاوز که قربانی را در آن قرار می‌دهد. اما تجاوزگران افراد را در چه وضعیتی قرار می دهند؟

زنانی که صدای خود را فریاد زدند/آن مرد به من تجاوز کرد

یکی از اولین مواردی که در فضای مجازی مطرح شد، ادعای چند دانش‌آموز درباره تجاوز یک استاد مرد به آنها بود و پس از آن در چند مورد دیگر دانشجویانی از تجاوز یک استاد دانشگاه به خود نوشتند. یکی از این دانشجویان نوشت: «استادم به من گفت برای مشاوره پایان نامه به خانه‌اش بروم و درمورد موضوع و روش تحقیق صحبت کنیم. وقتی وارد خانه‌اش شدم بعد از یکی دوساعت کم کم به من نزدیک شد تا جایی که کاملا بدنم را مورد لمس قرار داد و هرچقدر مقاومت کردم فایده‌ای نداشت و زورم به او نرسید.»

یک زن نوشت: «یک روز مثل همیشه به خانه دوستم که پسر است رفتم تا او را ببینم. برایم شربتی آورد که احتمالا در آن داروی خواب‌آور بوده چون بعد از خوردن آن شربت دیگر چیزی یادم نمی‌آید و صبح با بدن برهنه و زخمی بیدار شدم.»

یک دختر دیگر از تجربه آزار جنسی خود اینگونه می‌گوید: «استاد دانشگاهم من را به ناهار دعوت کرد من هم دعوت او را پذیرفتم چون خجالت کشیدم قبول نکنم و از طرفی چندتا درس فقط با این استاد ارائه می‌شود نخواستم با من در ترم‌های آینده لج کند برای همین فکر کردم حالا یک ناهار خوردن در رستوران ایرادی ندارد و سوار ماشینش شدم اما جلوی یک قهوه خانه‌ای رفت که بسته بود بعد به من گفت خانه‌ام همین نزدیکی است و حالا که این راه را آمدیم شامی که دعوت کردم را باید بدهم من هم قبول کردم و خانه‌اش رفتم و بعد آن اتفاق بد و وحشتناک برایم افتاد و نتوانستم خودم را از دستش نجات دهم.»

یکی دیگر از دخترها نوشت: «اولین باری که آزار و اذیت جنسی را تجربه کردم شش ساله بودم. هر روز می‌رفتم خانه همسایه که با دخترش بازی کنم. او دو برادر بزرگ داشت. برادرانش مرا بغل می‌کردند، رویم را بوس می‌کردند و به موهای فر فری‌ام که از پشت گوش‌هایم تاپ خورده بود، دست می‌کشیدند. یک روز که از این عمل‌شان زیاد خسته و ناراحت شده بودم، آمدم خانه قیچی را گرفتم و یک طرفِ موهایم را از بیخ قیچی نمودم.»

«شقایق»، مسئول امور مالی یک شرکت خصوصی بوده و از آن دسته زنانی است که از رفتار همکاران مردش در محیط کار گلایه دارد. او نوشته است: «رئیسم به بهانه‌های مختلف من را به اتاقش کشاند و در حین بیان صحبت‌هایش، به من نزدیک شد من هرچقدر سعی کردم خودم را عقب بکشم فایده نداشت و من را مورد تجاوز قرار داد اما تاکنون هیچ صحبتی از آن نکردم چون اگر از شرکت بیرون بیایم، کجا می‌توانم بروم که شرایطش متفاوت باشد؟»

یک دختر تجربه آزار جنسی خود را اینگونه بیان کرد که با اکیپ دوستانش بیرون رفته و در مسافرت توسط یکی از دوستان پسرش مورد تجاوز قرار گرفته است. حتی یک دختر دیگر که تقریبا همین شرایط را تجربه کرده، می‌گوید: «یک اکیپ دوستانه دختر و پسر داریم که حدود 20 نفری می‌شویم. یکی از دوستانمان به من گفت قرار است همگی کوه برویم من هم قبول کردم و صبح سرقرار بروم اما دیدم خودش تنها آمده و وقتی علت را از او پرسیدم گفت بقیه کنسل کردند و بیا دوتایی برویم. من هم سوار شدم و رفتیم اما در مقصد چون هیچ راهی هم نداشتم مورد تجاوزش قرار گرفتم و من را همانجا ول کرد و رفت.»

تجربه‌هایی که در بالا ذکر شد فقط چند نمونه از هزاران تجربه آزار جنسی است که دختران آن را در فضای مجازی فریاد زدند اما وقتی همه آنها را کنار یکدیگر قرار دهیم به این نتیجه می‌رسیم که علت بسیاری از تجاوزها آگاه نبودن دختران و قرار گرفتن در محیطی است که امکان تجاوز به آنها افزایش پیدا می‌کند پس اینجا افزایش آگاهی به دختران در خانواده‌ها و مدارس بیشتر از همیشه به چشم می‌آید. خیلی از دخترها می‌گویند گول خوردند و به انواع و اقسام بهانه‌ها و دلایل مختلف در محیطی قرار گرفتند که به آنها تجاوز شده است درواقع متجاوزانی که زنان و دختران را قربانی می‌کنند آنها را در موقعیتی قرار می‌دهند که فرد قربانی راه فراری ندارد.

محیط‌هایی که دختران و زنان نباید در آن قرار بگیرند/فضای مجازی جمع‌های روشنفکرانه را ترویج داده است

امیر محمود حریرچی، جامعه شناس و استاد دانشگاه درخصوص وجود خلاقانونی در مورد مسئله تجاوز و آزارجنسی به خبرنگار برنا گفت: من ضعف این مسئله را در قانون و قانونگذاری می‌دانم که یک مرد هرزه به راحتی به خود اجازه می‌دهد خانمی را در محیط و مکانی قرار دهد و به او تجاوز کند و کرامت انسانی او را به نابودی کشاند.

او افزود: همانگونه که یک پدر به پشتوانه قانون به خود اجازه می‌دهد دخترش را بکشد و نهایت چندسال زندان برود، یک فرد متجاوز هم چون هیچ قانونی درستی وجود ندارد به خود اجازه می‌دهد به خانمی تعدی و دست درازی کند بنابراین در وهله اول قانونگذاری و ورود مجلس شورای اسلامی به این موضوع اهمیت ویژه‌ای دارد و نمایندگان مجلس اگر لازم باشد باید قانون جدید وضع کنند یا اینکه قوانین قبلی که اصلا اجرا نمی‌شوند را اصلاح کنند.

این جامعه شناس با اشاره به لزوم بازگویی تجربه آزارهای جنسی توسط قربانیان، تصریح کرد: مسئله مهم دیگر اطلاع رسانی به موقع قربانیان تجاوز است. این کار از این حیث اهمیت دارد که دختران دیگر با این شرایط آشنا شوند و حواسشان را جمع کنند تا در شرایط مشابه قرار نگیرند اما متاسفانه وقتی یک دختری از تجربه آزارجنسی خود صحبت کند می‌گویند برخلاف عفت عمومی است و با او برخورد می‌شود پس اینگونه می‌شود که دخترهای دیگر هیچ اطلاعاتی نمی‌گیرند و صدها دختر دیگر در شرایط قربانی قرار می‌گیرند و این چرخه همچنان ادامه پیدا می‌کند.

حریرچی گفت: ضروری‌ست اگر دختری از آزار جنسی که دیده صحبت کرد مورد حمایت اجتماعی قرار بگیرد و به آن به چشم مقصر نگاه نشود چون این زنان قربانی هستند و دیگر هیچ چیزی برای از دست دادن ندارند پس جامعه باید بیاید به جای گرفتن جلوی این دختران اجازه حرف زدن بدهد تا دختران دیگر مورد آموزش قرار گیرند و یک جایی این چرخه تجاوزها پایان پیدا کند تا دیگر دختر قربانی نداشته باشیم.

او افزود: پس از بازگو شدن این تجربه‌ها جامعه باید از طریق مشاوره‌ها، روانشناسان، روانپزشکان باید فرد را مورد حمایت قرار دهند و حتی یک سری از مراکز ایجاد شود تا این دخترها که از خانواده منع شدند، آنجا مراجعه کرده و نگهداری شوند.

این استاد دانشگاه به جنبش «می تو» اشاره کرد و گفت: این اتفاقی که الان در فضای مجازی در حال رخ دادن است اگر زودتر می‌افتاد و دختران به موقع تجربه‌های خود را به اشتراک می‌گذاشتند الان با این حجم از قربانیان آزارجنسی روبه رو نبودیم.

حریرچی در هشدار به دختران اظهار کرد: چند محیط و مکان است که دختران باید حواسشان را جمع کنند در آن قرار نگیرند و گول یک سری افراد را نخورند. یکی از این مکان‌ها مهمانی‌هاست که بسیاری از آزارهای جنسی و تجاوزها آنجا اتفاق می‌افتد.

او افزود: در اغلب مهمانی‌ها که مختلط هم هستند ممکن است دخترها حالت بیهوشی پیدا کنند و مورد تجاوز قرار می گیرند پس دخترها باید حواسشان جمع باشد هر مهمانی نروند و هر دعوتی را قبول نکنند.

این استاد دانشگاه بیان کرد: این روزها فضای مجازی و صفحه‌هایی در اینستاگرام جوانان را به فضاهای روشنفکری و مختلط دعوت می‌کنند و دختران ما هم حسرت آنها را خورده و تقلید می‌کنند نتیجه همین می‌شود که به یک مهمانی مختلط می‌روند، لایو می‌گیرند، استوری می‌گذارند و... اما همان مهمانی بلای جانشان می‌شود و بدترین اتفاق زندگی‌شان را رقم می‌زند.

این جامعه شناس به نقش مهم رسانه‌ها اشاره کرد و گفت: رسانه‌ها باید این تجربیات تلخ را بازنشر کنند تا دختران دیگر آگاه شوند و اطلاع پیدا کنند هر مهمانی و جمعی که دعوت می‌شوند نروند، از سوءاستفاده‌ای که راننده‌ها می‌کنند مطلع شوند چون بسیاری از این آزارها توسط راننده‌ها رخ می‌دهد که اگر دختری تا نیمه‌های شب بیرون نماند کمتر درمعرض چنین خطری قرار می‌گیرد.

او افزود: بنابراین جدا از مهمانی‌ها، دختران باید مواظب سوار ماشینهایی که می‌شوند، باشند مخصوصا اینکه این روزها حرف‌هایی از آزارهای جنسی توسط راننده‌ها اسنپ و تپسی شنیده می‌شود پس تاجایی که سعی می‌کنند شب‌ها زودتر به خانه بیایند تا دیروقت مجبور به سوار شدن در این ماشین‌ها نشوند.

این استاد دانشگاه با اشاره به اهمیت پوشش گفت: بنده به شدت معتقدم پوشش در خانم‌ها بسیار اهمیت دارد. ما در هیچ کشوری نمی‌بینیم خانم‌هایش در خیابان حتی شبیه پوشش خانم‌های ما تردد کنند چرا که همه انسان‌ها حریمی دارند که باید آن را حفظ کنند و اجازه تعدی به دیگران ندهد پس یکی از موارد مهم دیگر که دختران ما باید توجه کنند این است که پوشش معقول و مناسبی داشته باشند تا در خیابان جلب توجه نکنند و دیگران به خود اجازه ندهند به او دست بزنند.

همه تجاوزها ناخواسته نیست/اکثر تجاوزها در مهمانی‌ها رخ می‌دهد

مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران با اشاره به اینکه زنان مقصر اصلی تجاوز جنسی نیستند، گفت: تجاوز از روی ناخواستگی و اجبار صورت می‌گیرد حتی بسیاری از دختران هستند که در سن 7 و 8 سالگی مورد تجاوز عمو، دایی و... قرار گرفته و صدایشان درنیامده است چون خانواده به آنها می‌گوید تقصیر خودت است و حتما لباس نامناسبی پوشیده بودی که مورد تجاوز قرار گرفتی بنابراین باوجود اینکه تجاوز ناخواسته است اما جامعه ما زن را مقصر می‌داند.

او افزود: دربسیاری از مواقع تجاوزهایی که در دختران 18 سال به بالا رخ می‌دهد کاملا ناخواسته نیست یعنی ته دلشان خواسته با دوست پسرشان در خلوت باشند اما شرایط برخلاف پیش بینی آنها پیش رفته و به آنها تجاوز شده است.

اقلیما در توصیه به دختران عنوان کرد: اکثر تجاوزها در مهمانی‌های مختلط رخ می‌دهد. معمولا دخترها و پسرها به بهانه‌های مختلف مثل تولد دور هم جمع می‌شوند و هرکسی دوست دختر و دوست پسر خودش را می‌آورد و کنار هم مشروبات الکلس و... می‌خورند بنابراین این جلسات زمینه‌ای است که دخترها از خود بی خود می‌شوند یا پسرهایی که قصد سوء دارند، قرص‌های خواب آوری در نوشیدنی‌ها می‌ریزند تا به راحتی در حالت بیهوشی تجاوز کنند.

او افزود: یکی از شرایط دیگری که دخترها مورد تجاوز قرار می‌گیرند در سینماهاست. معمولا پسرها برای صمیمی شدن دوست دختر خود را به سینما دعوت می‌کنند و شرایطی را فراهم می‌کنند تا بدن او را لمس کنند به این ترتیب دختر مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد و در آن شرایط نمی‌تواند کاری کند.

پدر مددکاری ایران درمورد مفهوم تجاوز تصریح کرد: اگر شوهری بدون تمایل همسرش رابطه جنسی برقرار کند، این رابطه تجاوز محسوب می‌شود بنابراین هرگونه عمل جنسی که بدون رضایت زن باشد درست نیست و تجاوزاست اما مشکل ما اینجاست الان بسیاری از تجاوزها به دنبال ارتباط محدودی که دخترها با دوست پسرشان دارند رخ می‌دهد.

اقلیما درخصوص تجاوزهایی که توسط کارفرماها صورت می‌‌گیرد، گفت: یک دسته دیگر از تجاوزها که اکثر زنان از آن صحبت می‌کنند آزارجنسی و تجاوز توسط کارفرمایشان است. از آنجایی که آنها از لحاظ مالی چاره‌ای ندارند و نمی‌توانند از کارشان بیرون بیایند مجبور می‌شوند به خواسته کارفرمای خود تن دهند.

این مددکار با تاکید براینکه مسائل آموزشی جنسیت ندارد، گفت: برای آموزش مسائل جنسی هیچ تفاوتی میان دختر و پسر وجود ندارد بلکه همه باید تحت یک آموزش قرار بگیرند و هر دو طرف آگاه شوند اما در خصوص بچه‌‌ها ماجرا متفاوت است.

او افزود: باید به بچه‌هایمان یاد دهیم اگر توسط کسی حتی عمو یا دایی خود مورد لمس قرار گرفتند به پدر و مادر اطلاع دهند یا اینکه باید دختر و پسر  کوچک خود را با اندام جنسی آشنا کنیم.

رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران درخصوص تجاوزهایی که به دانشجویان صورت گرفته است، گفت: به نظر من چنین چیزی پذیرفته نیست چون یک پسر یا دختر دانشجو اطلاعات کافی درمورد شرایط بروز تجاوز دارد و باید بداند هیچ لزومی ندارد که به خانه استاد خود برود چون امکان تجاوز وجود دارد.

زنان مقصر اصلی نیستند، اجازه دهید صحبت کنند

غلامرضا منتظری، نائب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی درخصوص نقش عدم آگاهی دختران در تجربه آزارجنسی گفت: مقدمه توانایی، دانایی است یعنی اگر دختران آگاهی داشته باشند می‌توانند در شرایط آزار جنسی و آسیب‌های این چنینی بایستند و از خود دفاع کنند و از طرفی دیگر آگاهی باعث می‌شود آنها اصلا در این شرایط قرار نگیرند.

او افزود: یک بخش جدی در آگاهی سازی دختران و پسران به خانواده‌ها بازمی‌گردد، خانواده‌ها باید به حدی با بچه‌هایشان صمیمی باشند که خطرات و آسیب‌های برخی از معضلات اجتماعی را به آنها آموزش دهند و حتی به آنها بگویند در چه شرایطی نباید قرار بگیرند چرا که اگر بچه‌ها از صحبت کردن با پدر و مادرشان بترسند، نه تنها خودشان بلکه جامعه ضرر می‌کند.

منتظری تصریح کرد: اگر صمیمیت، زبان شفاف و ساده در خانواده‌ها وجود داشته باشد، بچه‌ها کمتر مورد آسیب‌های اجتماعی قرار می‌گیرند و با راهنمایی‌های خانواده‌شان یاد می‌گیرند در برخی شرایط قرار نگیرند و به برخی پیشنهادات «نه» بگویند.

نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی با اشاره به نقش موثر آموزش و پرورش در آگاه سازی جوانان گفت: پس از خانواده، آموزش و پرورش و کتب درسی نقش بسیار موثر و مهمی در آگاه سازی جوانان دارد.

او افزود: کتب‌های درسی باید متناسب با سن بچه‌ها آسیب‌هایی مانند آزارهای جنسی را آموزش دهند، به بچه‌ها شفاف و واضح یاد دهند چگونه با جنس مخالف ارتباط بگیرند و در چه موقعیت‌ها و شرایطی نباید قرار گیرند البته این نوع آموزش نباید صرفا نهی و سلبی باشد چرا که با امر و نهی کردن به بچه‌ها هیچ نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود پس باید آنها را اقناع کنیم.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی بیان کرد: کسی که مورد تجاوز و آزارجنسی قرار می‌گیرد هزینه اخلاقی بسیار سنگینی می‌پردازد، منزلت او دچار تنزل می‌شود و آسیب‌های روحی فراوانی را متحمل می‌شود بنابراین باید بچه‌ها در مدارس از طریق معلم‌ها، معلم‌های پرورشی و کتاب‌های درسی با این آسیب‌ها آشنا شوند و درمورد آنها به اقناع برسند. این بهترین روشی است که باعث پیشگیری می‌شود و همه می‌دانیم پیشگیری بسیار کم هزینه تر از درمان است.

نماینده مجلس شورای اسلامی با تاکید بر فعالیت بیشتر مراکز مشاوره گفت: علاوه برخانواده، مدارس، مراکز مشاوره هم باید فعالیت خود را بیشتر کنند چرا که در این مراکز بچه‌ها احساس امنیت و آرامش بیشتری دارند و راحت تر می‌توانند صحبت کنند پس مشاوران وظیفه دارند با زبان نرم با بچه‌ها صحبت و مشکلات آنها را بشوند چون اگر بچه‌ها حرف خود را به پدر و مادر یا حتی معلم مدرسه خود نگویند حتما با مشاور درمیان می‌گذارند.

منتظری با اشاره به نقش رسانه در آگاه سازی به دختران بیان کرد: رسانه‌های جمعی به ویژه صدا و سیما وظیفه دارند بخشی از برنامه‌های خود را به آگاه سازی نوجوانان درمورد آسیب‌های اجتماعی قرار دهند.

او ادامه داد: در کنار این موارد، آسیب شناسان باید به شناسایی علت‌ها بپردازند تا نتیجه گیری کنیم چرا دخترها و پسرهای جوان ما به این مشکل دچار می‌شوند چون پس از مشخص شدم علت، درمان هم پیدا می‌شود.

منتظری با بیان اینکه زنان مقصر اصلی نیستند، گفت: متاسفانه در جامعه ما به خانم‌ها با چشم قربانی نگاه می شود درحالی که اصلا اینگونه نیست و اگر خانمی مورد تجاوز قرار می‌گیرد به این معنی نیست خودش مقصر است بنابراین باید اجازه دهیم صحبت کنند، مشکلاتشان را بگویند تا این موضوع فرهنگسازی شود و به تدریج شاهد از بین رفتن آن باشیم.

این نماینده مجلس شورای اسلامی از تدوین یک مصوبه برای آموزش خودمراقبتی در کتاب‌های درسی خبر داد و گفت: برنامه داریم، ورود آموزش مسائل آسیب‌های اجتماعی از جمله آزارهای جنسی را در کتب درسی پیگیری کنیم و تلاش کنیم تا در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس مورد بررسی قرار گیرد تا انشالله آموزش و پرورش ملزم به این کار شود و بچه‌های ما از سن کودکی خودمراقبتی را آموزش ببیند و از آسیب‌های اجتماعی دور شوند.

تابوها را بشکنیم و آگاهی رسانی کنیم

بسیاری از زنانی که در شبکه‌های اجتماعی و در فیلم مستند تجربه شخصی خود را روایت می‌کنند، این روایت ها باید انجام شود و از سوی متخصصان مورد بررسی قرار گیرد همچنین همه دختران بدانند اگر در چه شرایطی قرار بگیرند به آن ها آسیب وارد می شود. در ادامه بررسی شرایط لازم برای ممانعت از این دست اتفاقات باید از دوران ابتدایی مورد آموزش و آگاهی قرار بگیرند. 

//انتهای پیام: 5