روحالله سهرابی کارگردان و فیلمنامهنویس سینما و تلویزیون در گفتوگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: به طور کل مقایسه سریالسازی ایران با سریالسازی در ترکیه مقایسه غلطی است. فضای حاکم بر عرصه فرهنگ و هنر ترکیه با فضای حاکم بر فرهنگ و هنر کشور ما بسیار متفاوت است.
سهرابی تصریح کرد: در ترکیه عملاً به دلیل رها و بی حد و مرز بودن شرایط برای فیلم و سریالسازی، سریالهایی ساخته میشود که در فضای بازتری روایت میشوند و این طبیعی است که مخاطب میل بیشتری به دیدن سریالهای ترکیهای داشته باشد تا سریالهای ایران.
او افزود: در این شرایط شاید پرسشی مطرح شود که اگر این حد و مرز و محدودیتها وجود نداشت کشور ما هم میتوانست مثل ترکیه در عرصه سریالسازی در دنیا موفق عمل کند؟ به نظر من نه هیچگاه این اتفاق نمیافتاد چرا که مشکل تنها محدودیتها و خط قرمزها نیست. ما نمیتوانیم در ساخت سریالهایمان نگاه گروهی داشته باشیم اما در ترکیه یک سریال 100 قسمتی با همکاری 6 کارگردان و فیلمساز ساخته میشود. در ایران معمولاً یک کارگردان قصد دارد اثر به نام او تمام شود و این انحصارطلبی و خودخواهی خروجی را کاملاً تک بعدی کرده و در نتیجه میزان مخاطب را کاهش داده است.
کارگردان مجموعه تلویزیونی «آرام میگیریم» در ادامه خاطرنشان کرد: بحث دیگر این است که ما به جای نگاه سیستماتیک نگاه فردی داریم. ترکیهایها تکلیفشان با خودشان روشن است، در آثار تولیدی آنها هم ممکن است برخی سریالها دیده نشود اما آنها همچنان هدفی که دارند را با جدیت دنبال کرده و میزان تولیدات آنقدر بالا است که از بین همه آثارشان حداقل یک اثر مخاطب پسند و خوب دیده میشود. ترکیه سریالسازی را به بخش خصوصی سپرده و دخالت حکومت را در آثار به حداقل رسانده است؛ دولت در این کشور تنها نقش نظارتی و مدیریتی دارد و کاری به محتوا و چینش عوامل ندارد.
این کارگردان در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: متأسفانه در کشور ما نگاه سیستماتیک وجود ندارد و همه چیز فردی مشخص میشود و با عوض شدن مدیر سیاستها به شکلی عوض میشود که شرایط به طول کامل تغییر کرده و وضعیتی را شاهد هستیم که گویا کشور عوض شده است. این اتفاق ناشی از نبود یک قاعده، قانون و دستورالعمل سیستماتیک است که به دلیل عدم تبعیت از یک روند آزمایش شده و موفق هر بار سیاستی جدید و در نهایت نیمهکاره در پیش گرفته میشود.
او افزود: از طرفی یک نقد جدی به سینماگران ما نیز وارد است و آن اینکه معمولاً در فضایی باز و کم شدن محدودیتها و نبود نظارت آنقدر غرق در جذابیتهای محدود شده میشوند که سریالها به شدت ضعیف و سطحی شده و میبینیم این وضعیت در شبکه نمایش خانگی نیز وجود دارد و بسیاری از سریالهای این رسانه را اگر رایگان هم در اختیار کشورهای مختلف قرار دهیم حاضر به دیدنشان نیستند. دنیا از قصههایی که ما امروز با آنها سعی در جلب نظر مخاطب داریم گذر کرده و سریالهای ما که فاقد پیچیدگیهای خاص و رایتهای روز دنیا هستند توان رقابت با سریالهای پر مخاطب دنیا را ندارند.
سهرابی تأکید کرد: سریالسازهای ترکیه نه تنها مخاطبان داخلی را بلکه مخاطبان خارجی را نیز نیازسنجی میکنند و به همین دلیل به موضوعات روز میپردازند. اگر قرار است قصههای کلیشهای مثل عشق مثلثی را تعریف کنند هم آن را در یک بزک مناسب به خورد مخاطب میدهند. از طرفی سریالهای ترکیهای یک ویژگی خاص دارند و آن اینکه دست سازندگان آثار برای پرداختن به موضوعات مختلف به شدت باز است. در سریالهای ترکیهای شاهد شکلی از قبحزدایی هستیم که در سریالهای اروپایی این قبحزدایی را نمیبینیم. به نظر من همین عوامل در موفقیت ترکیه در صنعت سریالسازی تأثیرگذار بوده است.
کارگردان فیلم سینمایی «خاکستر و برف» در پایان اظهار داشت: در کشور ما سیاستها در رسانههای مختلف متفاوت است و نظارتی واحد وجود ندارد. سیاست تلویزیون و ممیزیهایش با سینما فرق دارد و مشخصاً مخاطبان جوان به سمت زرق و برق رفته و هر رسانهای که زرق و برق و آزادیاش بیشتر باشد استقبال بیشتری از آن میشود و اگر 5 سال دیگر این وضعیت ادامه داشته باشد، اوضاع فرهنگی، روحی، روانی و حتی امنیتی جامعهمان در خطری جدی قرار میگیرد.