جشنواره کودک نیازمند تحول است/ فاکتورهای انتخاب کار کودک غلط است

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا در گفت و گو با سید جواد هاشمی جشنواره کودک را تحلیل و بررسی کرد؛

سید جواد هاشمی ابتدا به کلیت جشنواره کودک و نوجوان ایراد گرفت و راه اندازی جشنواره ای برای دو گروه سنی مختلف را از مهمترین دلایل مشکلات موجود در سینمای کودک توصیف کرد و گفت:جشنواره کودک بعد از سی و سه سال نیازمند تحول است. سال هاست که این جشنواره با فاکتورهای غلط اداره شده است. من به  عنوان یک معلم 30 ساله آموزش و پرورش که 37 سال با بچه ها کار کرده ام؛ بر لزوم این تغییرات واقفم.

وی ادامه داد: در وهله اول ایجاد جشنواره ای با عنوان کودک و نوجوان غلط است. نمی توان دو گروه سنی که با تفاوت های فاحش ذهنی و روحی درگیر هستند را در زیر یک چتر آورد. شیوه های رفتاری با این دو گروه سنی متفاوت است. برخورد با آنها و نوع خوراک ذهنی که به ان نیاز دارند، مختلف است. البته می توان فیلمی ساخت که برای کودک، نوجوان و حتی خانواده ها مناسب باشد، اما نمی توان گفت خوراکی که مخصوص نوجوان هاست برای کودکان هم می توان استفاده کرد. در جشنواره ای که خاله شادونه برنامه دارد، نشستن نوجوان اشتباه است نیازهای او از جنس دیگری است که باید به آن توجه شود.

هاشمی در ادامه با اشاره به تفکیک سنی در بخش المپیاد فیلمسازی اضافه کرد: المپیاد فیلمسازی حرکت موفقی کرد و با تفکیک سنی کودک و نوجوان تصمیم گرفت  از سن 12 سالگی افراد را برای آموزش فیلمسازی وارد این المپیاد کند.

این سینماگر با انتقاد از نحوه مدیریت سینمای کودک گفت: بپرسید کدامیک از مسئولان سینمایی ما فیلم «پیشونی سفید» را دیده اند؟ براساس آمار «پیشونی سفید» در سال های اخیر بینندگان زیادی داشته است. کودکان بارها و بارها این فیلم را دیده اند. تنها مسئولان هستند که حرف های ما را نمی خوانند و کارهایمان را نمی بینند.

کارگردان «پیشونی سفید» همچنین جشنواره کودک را سردرگم در میان دو واژه برای کودک و درباره کودک دانست و افزود: سیاستگذاری در جشنواره ها غلط است. ما همچنان میان دو واژه فیلم درباره کودک و برای کودک سردرگم مانده ایم.چه قت می خواهیم تفکیک درستی از این دو واژه داشته باشیم. فیلم ارزشمندی همچون خورشید یا سی و سه نفر درباره کودک است. اما برای کودکان ساخته نشده است. اینکه هر فیلم در قضاوت کجای کار قرار دارد و یا در نمایش آن باید چه گروهی تماشاچی را داشته باشد باید توجه کرد.

وی افزود: آسیبی که یک فیلم تلخ به ذهن و روح یک کودک می زند برگشت پذیر نیست. آیا اگر یک معلم درس دینی چهارم دبیرستان را به بچه دبستانی بدهد فایده دارد. چه زمانی باید بفهمیم که سیاستگذاری ها در جشنواره کودک و نوجوان از پایه غلط است. بزرگترها نمی توانند برای بچه ها تصمیم بگیرند.

هاشمی همچنین از فیلمسازان خواست تا درک درستی از افکار بچه ها داشته باشند و گفت:  نه تنها د

ر میان مسئولان افراد آشنا با روحیات بچه ها نداریم بلکه در میان داوران هم چنین افرادی را نمی بینیم. مسئولان جشنواره فکر می کنند اگر خانم عاطفی را  به عنوان داور دعوت کنیم کار درستی است در حالی که فردی مانند خانم عاطفی عزیز با بچه ها خوب حرف می زند اما این دلیل نمی شود حرف بچه ها را خوب بفهمد. جشنواره کودک  و نوجوان جای نام های بزرگ سینما نیست. داوری افراد بزرگ سینما برای کودکان جایی ندارد باید افراد آشنا با روحیات کودکان در چنین جشنواره هایی داوری کنند.کسانی که سال ها برای بچه ها کار کرده اند و زبان آنها را می دانند.

نگاه جشنواره به کودک اشتباه است/ قصد تخطئه ی اقدامات جشنواره را ندارم

سازنده فیلم «تورنادو» در ادامه به استفاده از داوران کودک برای فیلم های خودشان را حرکتی خوب اما بی نتیجه دانست و در توضیح آن گفت: زمانی که تصمیم گرفته شد کودکان آثار جشنواره را داوری کنند کاری بسیار خوب بود. اما همین اقدام خوب با جهت دهی به داوران کودک به بیراهه کشیده شد. پیش از جشنواره داوران کودک را آموزش می دهند و به آنها می گویند آبروی جشنواره را نبرید. شما باید بزرگ فکر کنید. بچه ها باید کوچک فکر کنند و با توجه به سنشان زندگی کنند.

وی ادامه داد: من قصد تخطئه ی اقدامات جشنواره را ندارم افرادی همچون حبیب ایل بیگی سال هاست که در عرصه سینما فعالیت کرده و از خود کارهای ماندگاری به جا گذاشته اند. ولی باید به جشنواره ها نگاهی دیگر کرد .بچه ها باید زمانی که کار کودک می بینند شاد شوند، دست بزنند، لذت ببرند، قصه را بفهمند و... آن را به زبان کودکانه تحلیل کنند..

هاشمی در دفاع از تولید فیلم  هایی برای بچه ها به ساخت فیلم «پیشونی سفید» اشاره کرد و در مورد انتقاد افراد مختلف از این فیلم گفت: ایمان دارم بچه های «پیشونی سفید» را بارها و بارها می بینند اما آیا کارهای کودکی نظیر مدرسه موشها را هم بارها و بارها دیده می شود.

کار کودک پازلی است که باید در کنار هم چیده شود/ مسئولان نمی خواهند از زاویه نگاه بچه ها ببینند/

وی کار کودک را پازلی دانست متشکل از موسیقی، گریم، ایجاد ترس و نگرانی، هیجان،  شخصیت پردازی ها، شادی و.... و اضافه کرد: باید یک بار از خودمان بپرسیم چرا تمامی آٍثار والت دیسنی تا این حد موفق است. به غیر نگاه مغرضانه ما در این مورد که کارتون های والت دیسنی تهاجم فرهنگی است، باید پذیرفت که آنها با نگاهی کارشناسانه آثاری همچون سیندرلا را خلق کرده اند. به طوری که نه تنها بچه ها بلکه بزرگترها هم بارها و بارها این انیمیشن ها را می بینیم. سیندرلا در یک فانتزی هنرمندامنه غرق شده است صحنه ای که حیوانات به کمک سیندرلا می آیند تا لباس بدوزد آتشی در ذهن بچه ها به پا می کند.

این تهیه کننده و کارگردان سینما رفتارهای متعصبانه را مورد انتقاد قرار داد و گفت: باید از این رفتار متعصبانه خجالت کشید، مثلا عده ای از موسیقی «پیشونی سفید» انتقاد می کنند و آن را بدآموزی می دانند در حالی که بچه ها با آن دست می زنند و شاد می شوند. کار متعصبانه برای کودک بی احترامی به کودکی است. از ترس در سینمای کودک ایراد می گیرند ترس توام با هیجان در سینما برای کودک لذت بخش است. به همین دلیل علیرغم نقش منفی اختاپوس در سه گانه «پیشونی سفید» بچه ها او را دوست دارند و با ساغر عزیزی عکس می گیرند.

وی در تکمیل پازل فیلمسازی برای کودک اضافه کرد: در فیلم کودک تلخی باید وجود داشته باشد چرا که بچه ها لایه های تلخ منجر به شیرینی را دوست دارند، ترس را می پذیرند. البته ترسی که منجر به هبجان شود باعث لذت در کودکان می شود.

هاشمی فضاسازی با بهره گیری ازتمامی المان های صحنه را از موفقیت های فیلم کودک توصیف کرد و گفت: از همه مهمتر برای ایجاد دنیای خیال انگیز کودکان در سینما گریم های سنگین و جلوه های بصری، لباس های رنگارنگ و قشنگ اهمیت زیادی دارد و فیلم باید وضوح تصویر بالا  داشته باشد. همه فیلم های به یادماندنی تاریخ حتی در حوزه انیمیشن به این اصول عمل می کنند. ولی متاسفانه در کشور ما اصلا به این موضوع اهمیتی داده نمی شود. چه کسی از جواد هاشمی برای ساخت یک سفینه در تورنادو قدردانی می کند؟ بچه ها دوست دارند چیزهایی را در سینما ببینند که ما به ازایی در دنیای واقعی ندارد.

خاک بر سر این شرایط/ شهر موشهای 2 اقبال کمی داشت

وی ادامه داد: خاک بر سر این شرایط که ما نمی خواهیم برای بچه هایمان دنیای خیال انگیزی بسازیم. یک روز خانم برومند به من گفت: «وقتی آهنگ «پارسال بهار رفته بودیم سیاحت» را در فیلم «پیشونی سفید» زد بقیه فیلم را نگاه نکردم.  فیلم برایم مرد» به او گفتم شما باید فیلم را تا انتها می دیدید، چون داور جشنواره هستید. اگر شما نبینید از بقیه چه انتظاری داریم. خانم برومند استاد من است و اگر از او انتقاد می کنم به این دلیل است که از من ناراحت نمی شود.ولی همین خانم برومند شهر موشهای 2 را ساخت که چندان از آن استقبال نشد.

هاشمی صحبت از عشق در کار کودک را مهمترین پارامتر خواند و گفت: برخی ایراد می گیرند که در تمام فیلم های کودک و نوجوان غربی از عشق حرف می زند و این با فرهنگ ما در تضاد است. به این افراد باید گفت: دوست عزیز فرهنگمان را باید عوض کنیم. عشق فصلی جدانشدنی از زندگی انسان است. باید باور کنیم در غرب براساس ساختاری روانشناسانه و با دیدی کاملا هنری برای بچه ها فیلم تولید می کنند.

وی نگاه کردن از زاویه دید کودکان را مهمترین موفقیت یک فیلمساز دانست و افزود: در کشور ما وقتی فیلمی همچون «پیشونی سفید» ساخته می شود، مسئولان از این که بچه ها این فیلم را دوست دارند، ابراز تاسف می کنند. بزرگترهای ما متاسفانه از نگاه بچه فاصله گرفته اند آنها نمی خواهند مانند بچه ها فکر کنند، بلکه می خواهند به جای کودکان فکر کنند و  بچه ها هم دنیا را  از زاویه دید آنها ببینند.

کارگردان تورنادو در ادامه با اشاره به داوری در جشنواره اصفهان گفت: انتخاب داوران در جشنواره یکی از موضوعاتی است که به آن انتقاد دارم. داوران جشنواره کودک، بزرگانی هستند که نه کاری برای کودک انجام داده اند و نه با کودک کار کرده اند. چرا باید داوران جشنواره کودک از میان نام های بزرگ سینما انتخاب شوند. داور جشنواره کودک کسی است که کودک را بشناسد باید ازمیان افرادی آنها را برگزینیم که تجربه کنار کودک بودن را دارند. به عقیده من معلمان، مربیان و روانشناسان کودک بهترین گزینه برای این داوری هستند.

وی در مورد حرکت نمادینش در نشست تورنادو در دفاع از سینما نیز چنین توضیح داد: اکنون با یک موضوع  جهانی به نام کرونا درگیر هستیم ولی در چنین وضعیتی  همچنان می بینیم و می شنویم که جشنواره های بزرگی همچون جشنواره ونیز با رعایت پروتکل های بهداشتی برگزاری می شوند. از سوی دیگر در کشور خودمان تمام بخش ها فعالیت عادی خودشان را انجام می دهند و فقط سینماست که در چنین بحرانی ضربه خورده و به کلی تعطیل شده است.

هاشمی با ابراز تاسف از خالی بودن سالن های سینما گفت: یک روز آقای طباطبایی نژاد معاون ارزشیابی سابق سازمان سینمایی از فزوش 5 میلیونی سینماهای کل کشور در روز جمعه خبر داد.باید تاسف خورد که سینمای کل کشور به اندازه فروش روزانه یک سوپرمارکت نه  چندان بزرگ برابری می کند.

وی افزود: این نشان از مرگ تدریجی سینما و نفس تنگی آن دارد. و این به دلیل عدم مدیریت مناسب در زمان امروزی است. سازمان تاکسیرانی در بحران کرونا بهتر از سینما عمل کرده است. امروز تاکسی ها با استفاده از پروتکل هایی مانند کم کردن تعداد مسافران و نصب حفاظ هایی میان راننده و مسافر، همچنان به کار خود ادامه می دهند. رستوران ها پروتکل های خود را دارند اما سینما چطور؟ برای سینما دوستان چه کرده ایم؟ چطور به مردم اطمینان داده ایم که فضای سینماها را امن کرده ایم. همه اینها با تبلیغات مناسب و آشتی مردم با سینما امکان پذیر است.

آثار سینمایی خوراک مناسبی برای تلویزیون است/ تلویزیون باید مقابله با سینما را کنار بگذارد

وی با انتقاد از عملکرد تلویزیون در پخش تبلیغات سینمایی و تشویق مردم به سینما رفتن گفت: اگر تلویزیون مقابله با سینما را کنار بگذارد و بپذیرد که سینما می تواند خوراک مناسبی برای تلویزیون فراهم کند، بخش عمده ای از مشکلات ما رفع می شود. متاسفانه تلویزیون به سینما به عنوان رقیب نگاه می کند. تبلیغات فیلم ها را سانسور می کند و در بسیاری از موارد از پخش آنها خودداری می کند.

 وی در خاتمه گفت: شاهد مرگ تدریجی سینما هستیم جایی که افراد زیادی از اقشار مختلف کار می کنند و روزی شان را درمی آورند، امروز بسیاری از دوستان ما درگیر فقر شده اند. اهالی سینما مظلوم ترین اقشار جامعه ما هستند که در کرونا آسیب دیده اند.