تغییر نرخ بهره، پیش نیاز فروش اوراق برای تامین کسری بودجه

به گزارش برنا، کسری بودجه ایران در سال‌های اخیر با در توجه به کاهش درآمدها نفتی، به موضوع با اهمیتی بین کارشناسان اقتصادی و دولت مردان شده است. در این میان، برخی معتقدند دولت بایستی به دنبال گسترش و توسعه نظام مالیاتی باشد، تا بتواند از این محل، درآمدهای خود را افزایش دهد و راهی برای تأمین کسری بودجه فراهم شود.

راهکاری که کامران ندری از اساتید اقتصادی کشور نیز به آن اشاره دارد و معتقد است بحث مالیات، مهم است. اما مشکل ما در بحث مالیات، فرار مالیاتی است. بنابراین باید قوانین کشور و رویه‌های اجرایی به گونه‌ای تغییر کند که بتوانند از آن کسانی که مالیات پرداخت نمی‌کنند و درآمد قابل ملاحظه ای را کسب می‌کنند مالیات بگیرند.

این کارشناس اقتصادی افزود: البته این کار سختی است. یعنی ما در حال حاضر زیرساخت‌ها را نداریم. بنابراین هر نوع فشار مالیاتی ممکن است منجر به فشار بیشتر بر روی طبقاتی که حقوق بگیر هستند یا بنگاه‌هایی بشود که در واقع مالیاتشان را پرداخت می‌کنند و شما نرخ مالیاتی را برای آن‌ها افزایش داده باشید. بنابراین آثار منفی خواهد داشت.

وی معتقد است: این رویه نیازمند برنامه ریزی و سرمایه گذاری است. متأسفانه روی این مسائل سرمایه گذاری نشده است. لذا اگر این امکان وجود داشته باشد که نظام مالیاتی را اصلاح کنند به این معنا که فرار مالیاتی کاهش یابد و پایه مالیاتی گسترش پیدا کند، این راهکار مالیاتی می‌تواند تا حدود زیادی به تأمین مالی در بودجه کمک کند. البته در شرایط فعلی خیلی دشوار است. هرچند با توجه به ماه‌های پایانی دولت، بعید است که دولت دست به تغییرات ساختاری در خصوص مالیات بزند، بنابراین تنها یک راه می‌ماند، آن هم، فروش اوراق است. هرچند فروش اوراق راحت است، فقط مسئله این است که دولت باید نرخ بهره بالا را در اقتصاد ما با توجه به تورمی که وجود دارد، بپذیرد. در واقع اجازه بدهد که با قیمت مناسب اوراق به فروش برسد. تا این لحظه وزارت اقتصاد مقاومت خیلی زیادی در برابر تغییر نرخ بهره دارد. که این عدم تغییر نرخ بهره به سمت واقعی شدن، الآن مهم‌ترین چالش اقتصاد ماست.

استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق تاکید کرد: یعنی نرخ بهره در اقتصاد ما با توجه به تورمی که داریم، پایین است و این پایین بودن نرخ بهره به خود دولت هم لطمه زده است. یعنی امکان اینکه اوراق بفروشد نیست، به همین خاطر تا به حال روش‌هایی که استفاده کرده‌اند، به طور غیرمستقیم روش‌های تورمی بوده است. دولت به جای اینکه اوراق بفروشد، دنبال این بوده که در واقع سهام خود را در بازار عرضه بکند. در واقع تلاش کرده است که به نوعی به بازار سهام رونق بدهد تا قیمت سهام در بازار بالا برود و دولت بتواند اوراق را با قیمت مناسب بفروشد، غافل از اینکه همین بازار سهام، در واقع عامل اساسی این تورم‌هایی بوده است که از تیرماه به بعد شاهد آن بودیم.

وی افرود: بنابراین دولت به زعم اینکه اگر بتواند سهامش را با قیمت بالا در بازار سهام عرضه کند، بتواند کسری بودجه‌اش را به روش غیر تورمی تأمین کند، بازار سهام را در اول سال بهم ریخت، که تبعات آن را امروز می‌بینیم؛ هم قیمت سهام ریزش کرد و هم تورم بالا رفت.

ندری در پایان اظهار داشت: بنابراین تنها یک راه می‌ماند؛ اگر بخواهیم در کوتاه مدت نسخه تجویز کنیم، راهش این است که دولت بپذیرد اوراق را با قیمت مناسب بفروشد، این بهترین راه است و کمترین اثر تورمی را دارد.