نکات پنهان اجرای طرح مالیات از خانه‌های خالی/ بورس مسکن قیمت را بالا می‌برد

به گزارش برنا، طرح مالیات از خانه‌های خالی بالاخره بعد از حاشیه‌های فراوان، مهر تایید شورای نگهبان را به دست آورد. سخنگوی شورای نگهبان هفته قبل در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «طرح اصلاح ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم موسوم به طرح اخذ مالیات از خانه‌های خالی پس از انجام اصلاحات از سوی مجلس در جلسه امروز شورای نگهبان مورد بررسی قرار گرفت و مغایر شرع و قانون اساسی شناخته نشد.»

از همان زمان، حاشیه‌های مثبت و منفی بسیاری بر این طرح مطرح شد. برخی معتقدند که چنین طرحی می‌تواند به تعدیل بازار مسکن کمک کند و برخی دیگر، الزامات دیگری را برای ثبات در بازار مسکن ضروری می‌دانند.

حسام عقبایی نائب رئیس اول اتحادیه مشاوران املاک در این رابطه و در گفت‌وگو با برنا به آسیب‌شناسی این طرح پرداخت و در خصوص تاثیر اجرای طرح مالیات از خانه‌های خالی روی قیمت مسکن، گفت: ما همیشه پیگیر مصوبه مالیات از خانه‌های خالی بودیم. اما باید تاکید کنم مهم‌تر از تاثیر مصوبه مالیات از خانه‌های خالی بر بازار و به خصوص کاهش قیمت مسکن، مالیات بر عایدی سرمایه یا مالیات بر عایدی مسکن است که اهمیت دارد. این مالیات به طور قطع تاثیرات هزار برابری بر بازار مسکن و کنترل قیمت دارد. حتی کاهش محسوس قیمت مسکن را هم موجب خواهد شد. توقع می رود که نمایندگان و مسئولان همانقدر که به فکر مالیات از خانه‌های خالی هستند، به مالیات بر عایدی مسکن هم توجه کنند چون کارایی بیشتری هم دارد.

دو بخش اصلی مالیات بر خانه‌های خالی

وی تاکید کرد: درباره مالیات از خانه‌های خالی باید بگویم که در مجموع این طرح در همه کشورها وجود دارد و یک مساله فراگیر است که در کشور ما هم مغفول باقی مانده بود و حتی خیلی دیر اجرا شده است. اما در خصوص میزان تاثیرگذاری آن بر بازار باید بگویم بدون شک نمی‌توان آن را بی‌تاثیر بر بازار، قیمت مسکن و قیمت اجاره بها دانست. اگر بخواهیم به عمق مساله خانه های خالی وارد شویم می بینیم که 2 میلیارد و 500 هزار واحد مسکونی خالی که آخرین آمار اعلام شده توسط بانک مرکزی و مرکز آمار است، به دو بخش اساسی تقسیم می‌شوند. بخش اول در حاشیه شهرهای بزرگ و در قالب واحدهای مسکن مهر و دیگر طرح‌هاست. بخش دیگر در قالب واحدهای لوکس و متراژ بالا در شهرهای بزرگ است. قاعدتا مالیات بر خانه‌های خالی باید در سطحی صورت گیرد که بازدارنده باشد.

عقبایی گفت: واحدهایی که در حاشیه شهرهاست وارد شبکه عرضه می‌شود چون هم قیمت پایین‌تری دارند و هم به دلیل رشد قیمت مسکن در شهرهای بزرگ و افزایش حاشیه‌نشینی در شهرها بیشتر شده‌اند و در عین حال قیمت‌های متناسب‌تری هم دارند. به همین خاطر دغدغه خاصی در این بخش وجود ندارد. اما نکته دیگر درباره خانه‌های لوکس است چون اگر همین امروز هم این واحدها را وارد شبکه عرضه کنیم، متقاضی بسیاری کمی برای آنها وجود دارد چون این واحدها، واحدهای سرمایه‌ای هستند که دست عده‌ای اندک وجود دارند.

چه مالیاتی برای خانه‌های لوکس بازدارنده خواهد بود؟

نائب رئیس اول اتحادیه مشاوران املاک گفت: مثلا واحدهایی که بین 800 تا 1200 متر ساخته شده و صدها میلیارد قیمت دارند، اگر هم بخواهند وارد شبکه عرضه شوند، چه کسی قادر به خرید یا اجاره آن خواهد بود؟ در حقیقت دهک‌های متوسط یا ضعیف، قدرت اجاره کردن حتی انباری این واحدها را هم ندارند. به همین خاطر اگر می‌خواهیم بحث خانه‌های خالی را به صورت عمیق حل کنیم، باید روی الگوی تولید ساخت و ساز بازنگری کنیم. ممکن است عده‌ای پول ساخت خانه‌های بزرگ را داشته باشند و ایرادی هم ندارد اما در مجموع باید روند الگوی تولید و ساخت را کنترل کرد و به سمت و سویی رفت که خالی ماندن خانه ها جزء دغدغه های حاکمیتی در بخش مدیریت بازار مسکن نباشد.

به گفته عقبایی، می‌توان به جای یک واحد هزار متری، 10 واحد 100 متری ساخت. چون در این صورت اگر مالیات از خانه‌های خالی را هم تصویب کنیم، تضمینی برای اجرای آن وجود دارد. وی عنوان کرد: مهم‌تر اینکه موضوع این مساله بیشتر از آنکه به طبقات مرفه جامعه بازگردد، به طراحی توازن در طبقات ضعیف و محروم مربوط است. باید در الگوی تولید مسکن هم بازنگری کرد و شهرداری‌ها و شورای نظام مهندسی هم وارد شوند تا همانطور که در برخی مناطق محدودیت ساخت وجود دارد، در تولید مسکن لوکس هم یک نظام منطقی وجود داشته باشد و بیش از آن اجازه ساخت و بلوکه شدن این خانه‌ها را ندهند.

نائب رئیس اتحادیه مشاوران املاک با اشاره به لزوم بازدارنده بودن مالیات از خانه‌های خالی، گفت: کسی که یک واحد 500 متری دارد و شارژ 120 میلیون تومانی در سال می‌دهد، مالیات اندک بر خانه‌اش آنقدر تاثیرگذار نیست و اهمیتی برای این فرد ندارد. اگر در سطح شهر هم نگاه کنیم، واحدهای 60 تا 120 متر خالی نمی‌مانند. اگر امروز اسلحه هم بالای آن فرد بگذاریم، چند نفر اصلا امکان خرید واحدها را دارند. مساله دیگر چیزی است که در دهه‌های اخیر با آن مواجه شدیم که بنگاه‌داری اقتصادی نهادهای دولتی است. بنگاه‌داری این نهادها و دولتی بودن اقتصاد ایران آسیب های کلانی را به بازار اقتصاد وارد کرده که به صورت خاص بر اقتصاد مسکن هم تاثیر داشته است. برخلاف قانون اساسی و بانکداری، بانک‌ها و نهادهای دولتی و شرکت‌های دولتی وارد خرید و فروش اموال و ساخت و ساز شده‌اند و مال‌ها و برج‌های مختلف ساخته و در برخی مواقع آنها را خالی گذاشته‌اند که سازمان بازرسی باید به آن ورود کند و قوانین بازدارنده برای ادامه چنین اتفاقی صورت گیرد. این مساله کمک می‌کند که کمتر با واحدهای خالی مواجه شویم.

بورس مسکن قیمت را بالا می‌برد

وی همچنین به طرح بورس مسکن و تاثیر آن بر بازار اشاره کرد و گفت: بورس مسکن هم از جمله طرح‌هایی است که به نظر می‌رسد یک طرح زائد باشد. این طرح در هیچ کشوری اجرا نشده و طرحی اضافی است. «بورس» یعنی سرمایه و بازی کردن با سرمایه. باید بازار مسکن از سرمایه‌ای بودن تبدیل به کالایی بودن شود. وقتی مسکن وارد بورس شود، یعنی سیاست‌هایی به جامعه تلقین می‌شود که قیمت مسکن افزایش یابد و سیاست‌های کالایی بودن مسکن، به سیاست‌های سرمایه‌ای شدن آن تبدیل می‌شود.