مدیریت شهر؛ تیرچه بلوک یا سیر وسلوک؟
در یک نگاه وطبقه بندی کلی هدف گرایانه، دونوع رویکرد در قبال اداره شهر و مدیریت شهری وجود دارد.
به گزارش برنا، دریک نگاه وطبقه بندی کلی هدف گرایانه، دونوع رویکرد در قبال اداره شهر و مدیریت شهری وجود دارد.
الف : رویکرد سازه محور وکالبد گرا که شهر را از منظر کالبدی، سخت افزاری ومادی گرایانه می بیند و نگاهش به اداره شهر ، اداره فن سالارانه ، بعضا سوداگرانه مبتنی بر ارزش زمین ، بنا ، سازه ها ، املاک ، پروژه های بزرگ مقیاس و از دریچه غالب عمرانی و شهرسازی است که اسم این رویکرد را، نگاه تیرچه بلوکی به شهر می‌نامیم.
ب: رویکرد انسان گرا ، رفتارمحور و اجتماعی گونه به شهر است ، که در این حالت شهر را بعنوان مظهر حیات اجتماعی و مدنی می دانند .
در این شهر انسان و نیازهای اجتماعی، فرهنگی ونرم افزارگونه اش ، مهمتر از ترکیب های سیمان ، آهن ، آجرهایش وتیرچه بلوک هایش است.
اسم این رویکرد به شهر را نگاه سیر وسلوکی به شهر می‌نامند.
حال به برخی از مختصات این دو رویکرد خلاصه وار اشاره ای می کنیم:
• مبنای ️نگاه شهرسازان در رویکرد تیرچه بلوکی ، سازه ، ساختن ، شکل و فرم بیشتر است. اما در رویکرد سیروسلوکی ، محتوا ، تغییر رفتار ، سازگاری اجتماعی و فرهنگی و انسانی بیشتر مورد توجه است.
• ️در رویکرد تیرچه بلوکی ، نظر ودیدگاه مهندسان ، شهرسازان واقتصاددانان بر نظر جامعه شناسان ، روانشناسان ، فرهنگ شناسان و اصحاب علوم انسانی ترجیح دارد.
• ️در نیازسنجی، امکان سنجی ، طراحی و اجرای پروژه‌های شهری ، پیوست های عمرانی ، مالی و فنی بر پیوست های فرهنگی ، انسانی و اجتماعی ترجیح دارد.
• ️در رویکرد سیر وسلوکی ، قاعدتا باید آنچه اهمیت بیشتری داشته باشد طراحی ، ساخت و بهره برداری از پروژه ها به گونه ای است که نشاط و شادی ، همبستگی ، افزایش و عمق یافتگی بیشتر روابط انسانی و اجتماعی ، کاهش خشونت و خستگی شهری ، افزایش احساس آرامش وامنیت روحی ، روانی ، فردی و اجتماعی وسر زندگی افزایش یابد ، در حالیکه نتیجه اعمال رویکرد تیرچه بلوکی ، افزایش پل ها ، بزرگراه‌ها، مگا مال ها ، ساختمان‌ها ، مراکز بزرگ و غول پیکر مسکونی و تجاری و... می باشد.
• در طراحی و اجرای پروژه‌های مبتنی بر نگاه تیرچه بلوکی ، معمولا پول و منافع بیشتری نهفته است. اصطلاحا این گونه پروژه های بزرگ مقیاس پول خور هستند وچه بسا که بخش‌های زیادی از این پول در زیر زمین هزینه می‌شود ، جایی که عموم شهروندان نمی بینند!!!
• طرح ها و پروژه‌های مبتنی بر رویکرد تیرچه بلوکی، ساده‌تر، زود بازده تر و عینی تر در معرض دید و بهره برداری هستند.
• در حالیکه طرح ها و برنامه های مبتنی بر رویکرد سیروسلوکی ، بدلایل مختلف ازجمله دخالت عوامل پیش بینی نشده انسانی و اجتماعی ، زمان بری ذاتی تغییر رفتار اجتماعی و انسانی بهره برداران آن، دخالت سلایق و علایق مختلف در سیر وجهت گیری آنها و کیفی و محتوایی بودن ، پیچیده تر و چند لایه بوده که در این حالت آثار و پیامدهای آن کمتر و دیرتر در معرض عموم قرار خواهد گرفت.
• اگر قرار باشد بدلایل مختلف ازجمله کمبود منابع مالی، از طرح ها و پروژه هایی صرف نظر شود، شک نکنید که اول از طرح ها و پروژه های اجتماعی ، فرهنگی و انسانی کم می‌شود ، چون از دید خیلی ها اینگونه طرح ها ، نیاز ثانویه تلقی شده که اهمیت وضرورت کمتری دارند.
• ️از نگاه برخی از کارشناسان حوزه های شهرسازی و معماری که طرفدار رویکرد تیرچه بلوکی هستند ، علم و دانش مربوط به تیرچه و بلوک سازی ، خاص بوده و در صلاحیت عالمان فن است. ولی از آنجایی که به زعم خیلی ها اظهار نظر و داوری در مسائل انسانی ، اجتماعی و فرهنگی ، خیلی نیازمند تخصص و مهارت خاصی نیست ، لذا عموم جامعه می توانند در بود نبود و چگونگی اجرای برنامه ها و طرح های سیر و سلوکی نظر دهند و اظهار فضل نمایند.
• به همین منوال مثلا برای تصدی پست معاونت شهرسازی یا عمرانی شهرداری یک منطقه، حتما باید تخصص مربوطه را داشته باشی ولی برای تصدی پست معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری یک منطقه لزوما تخصص، دانش و تجربه فرهنگی و اجتماعی لازم نیست!!!
حال سوال اینجاست :
• دراداره 40 ساله شهرهای ما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بخصوص اداره کلانشهر تهران، کدامیک از این دو رویکرد حاکم بوده است؟ چرا؟ بنا بر کدام مصادیق ومستندات؟
• به نظر شما اداره فعلی و آتی کلانشهر تهران باید چگونه و با توجه بیشتر به کدامیک از این دو رویکرد باشد؟ چرا؟
نویسنده: علی افشاری آزاد - کارشناس حوزه مدیریت شهری
وزیر نیرو:
محمد جواد حق شناس در تذکری به شهرداری تهران بیان داشت؛
نگاهی به گذشته ای نه چندان دور؛
رئیس فراکسیون مدیریت شهری و روستایی درمجلس:
نظر شما
اخبار برگزیده
پرونده ویژه
تبلیغات متنی