کم کاری تلویزیون، دام فضای مجازی، عاقبت کودکان چه می شود؟

در جامعه امروزی کودکان با روی کار آمدن فضای مجازی به این نوع رسانه رو آوردند و با آمدن ویروس کرونا این سرگرمی ها و دلبستگی ها بیشتر شد در حال حاضر نیز رسانه های تصویری به ویژه تلویزیون آن طور که باید عکس العملی نشان نمی دهند و از نوجوانان و جوانان غافل شده اند. به طور کل تلویزیون باید در دوران کرونا با تولید برنامه های جذاب و مفید کودکان را از تله فضای مجازی بیرون بکشند تا آن ها اوقات فراغت خود را با آموزش، تحرک، تفکر پشت سر بگذارند و این مسئله می تواند غذای روحی آن ها باشد. درخصوص این مسئله و مشکل با چند کارشناس و جامعه شناس فرهنگی گفت و گو کردیم که در این راستا صحبت هایی شد و راه حل هایی را پیشنهاد  دادند که به شرح زیر است:    

علیرضا شریفی یزدی: رسانه ها موظف اند کودکان را ترغیب به آموزش، تحرک و تفکر کنند/نفوذ گسترده ی فضای مجازی در جوانان و نوجوانان!

علیرضا شریفی یزدی، جامعه شناس در خصوص نحوه ی سرگرمی سازی های فرهنگی در رسانه ها برای کودکان و اینکه این رسانه ها چگونه می توانند اتفاق مهم و خوبی را برای فرزندان رقم بزنند به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: ویروس کرونا یک شرایط خاص و استثنایی است و کسی آمادگی روبه رو شدن با این ویروس را نداشت و جای تعجب نیست که رسانه ها هم غافلگیر شده باشند اما کاری که می تواند برای کودکان انجام دهند این است که باید در گام اول برنامه های خود را جوری تنظیم کنند تا برای رشد مرزی آن ها ضرر نداشته باشد یعنی باید فاصله ای بین یک برنامه تا برنامه ی بعدی وجود داشته باشد و اگر تلویزیون می خواهد برای بچه ها برنامه ی خاصی پخش کند بهتر است که فاصله های بین دو برنامه را در نظر بگیرد به عنوان مثال برخی شبکه ها فقط برای بچه ها برنامه پخش می کند درواقع این برنامه ها باید جوری باشد که اگر کودک در حال دیدن یک برنامه دیگر است فاصله ی کوچکی بیفتد تا کودکان 3 الی 5 سال که برنامه خود را تماشا کردند حال نوبت به کودکان 10 الی 15 سال برسد تا آن کودکان 3 سال تا 5 سال ما بین نمایش جدید استراحتی داشته باشند تا دوباره مشغول تماشای برنامه دیگر شوند.نکته دومی که رسانه های دیداری مخصوصا تلویزیون می توانند داشته باشند این است که برنامه هایی تولید  کند تا بچه ها را وادار به آموزش، تحرک بدنی و تفکر کند متاسفانه برخی از برنامه های تلویزیون به هیچ عنوان کار به تفکر کودکان ندارد مخصوصا رسانه خود ما باید بتواند بر اساس مبانی فرهنگی داخل کشور تولید محتوا داشته باشد تا کودکان و فرزندان ما مصرف کننده تولیدات فرهنگی کشور های دیگر مخصوصا کشور های غربی نباشند درواقع این یک خلاء است که در ایام کرونا وجود دارد. نکته بعدی آموزش مسائل بهداشتی در قالب جذاب کارتون و انیمیشن ها است و این برنامه ها می تواند برای کودکان بسیار مناسب باشد.

شریفی یزدی نسبت به فعالیت بچه ها در فضای مجازی و مدرسه آنلاین و اینکه هر لحظه ممکن است خطراتی داشته باشد و اینکه وظیفه ی دیگر رسانه های فرهنگی در این شرایط چیست خاطر نشان کرد: تقریبا رسانه ی تک بعدی نداریم و همه ی رسانه ها در دنیا چند بعدی و به اصطلاح مولتی مدیا شدند یعنی هر رسانه ای را که دنبال می کنید در کنار تلویزیون سایت دارد و در کنار سایت از رسانه های اجتماعی استفاده می کند و به همین نسبت برای مردم ایمیل می زند و رسانه ها روش های مختلفی را برای ارتباط با مردم در پیش گرفته اند و رسانه های ما نیز همین گونه هستند یعنی اگر قرار براین است تولید محتوا داشته باشند و فیلمی را پخش کنند نباید از فضای مجازی غافل شوند درواقع به دو دلیل؛ اول اینکه ضریب نفوذ فضای مجازی بسیار بالا است و استقبال از این فضا مخصوصا برای نوجوان و جوانان زیاد است دوم اینکه با تولید و گسترش محتوا های مناسب از اینکه فرزندان به سمت و سوی فضاهایی بروند که آن فضا ها نا مناسب است جلوگیری می شود.

عادل بزدوده: مدیران بزرگ ترین مقصران در تولید برنامه های مناسب کودک و نوجوان هستند/ درحوادث مختلف باید مخزن های سینما و تلویزیون پر باشد!

عادل بزدوده  نویسنده، کارگردان نمایش عروسکی وعروسک ساز الو الو من جو جوام با اشاره به این سوال که آیا در دوران کرونا رسانه ملی برای کودکان اتفاق مهمی را رقم زده است یا خیر ؟ واینکه این رسانه ها چگونه می توانند با سرگرمی سازی های فرهنگی حال کودکان را خوب کنند به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: قبل از اینکه ویروس کرونا شیوع پیدا کند تلویزیون  و سینما هیچ برنامه مناسبی برای کودکان تولید و پخش نمی کردند که درحال حاضر بخواهند برای آن ها برنامه بسازند. درواقع باید برای تمام حوادث مخزن امان را در موارد مختلف اعم از سینمایی و تلویزیونی پر نگه داریم تا بتوانیم سرگرم سازی درستی در این مواقع داشته باشیم.

او ادامه داد: مقصر اصلی این معضل مدیران کلان فرهنگی جامعه اند و در راس این هدف افراد حاضر در صدا و سیما هستند که متاسفانه هیچ برنامه ای برای ساختن برنامه های کودک و نوجوان چه در روزهای عادی و چه در مواقع حاد مانند کرونا ندارند.

بزدوده تصریح کرد: متاسفانه هیچ دغدغه ای درخور کودک و نوجوانان نه تنها در کلان شهرها بلکه در سراسر ایران دیده نمی شود. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران می توانست برنامه هایی در خور شان بچه های ایران زمین بسازد که متاسفانه از دی ماه سال گذشته تا کنون هیچ برنامه ای که بتواند فرزندان را سرگرم کند و آموزش و فرهنگ درست بدهد دیده نمی شود. این کودکان بزرگ می شوند و خالی  از فرهنگ و بارش های انسان دوستانه می شوند.

این کارگردان وعروسک ساز در خصوص اینکه این روزها دسترسی کودکان به فضای مجازی زیاد شده است و حتی مدرسه ها به صورت آنلاین در همین فضاهای مجازی برگزار می شود وظیفه ی دیگر رسانه های فرهنگی را در این موقعیت بیان کرد: درواقع جای سوال است که آیا تمام فرزندان ایران دسترسی به اینترنت دارند تا آموزش از طریق آن بهشان داده شود؟ و ما نمی دانیم که چند درصد به اینترنت،آموزش های معلم، موبایل دسترسی کامل دارند و بالاتر از هرچیز این است که پیگیر این موارد باشیم تا ببینیم که در این شرایط تحریم کودکان این گزینه را دارا هستند یا خیر؟ امروزه شرایط نرمالی نداریم و هرچه می کشیم از بی مدیریتی کل مراکز فرهنگی کشورمان است.

آموزش و پرورش با همکاری تلویزیون و تلویزیون با همکاری ما می توانست برنامه های بسیار خوب درست کند که این اتفاق نیوفتاده است و ما در آینده آسیب این معضل را از فرزندان خواهیم دید. 

آزاده آل ایوب: رسانه ها و والدین با همکاری هم کودکان را از تله کرونا بیرون بکشند/ با دلتنگی کودکان مدارا کنیم و کنارشان باشیم/ آن ها بیش از هر چیزی به توجه نیاز دارند!

آزاده آل ایوب مجری برنامه های کودک و نوجوان در خصوص اینکه کودکان در شرایط کرونا آسیب پذیر ترند واینکه آیا در این شرایط رسانه های ملی مانند تلویزیون و سینما اتفاق خوبی را رقم زدند یا خیر؟ به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: در این شرایط وخیم کرونا  من با همراهی و همکاری آقای بابایی حدود 10 الی 12 کلیپ کودک ضبط کرده ام که همچنان از شبکه پویا در حال پخش شدن است. زمانی که پای این برنامه های کودک می نشینید متوجه می شوید که از ریتم بالایی برخوردار و شادی بخش است و به هیچ عنوان غم، اندوه، استرس و اضطرابی را به کودک منتقل نمی کند. من به شدت مخالف  هستم که نباید بیشتر از این با کودکان در مورد کرونا صحبت کرد. در حال حاضر در شبکه هدهد برنامه ای به نام «من و نقاشیم» را به اجرا گذاشته ام و کودکان  نقاشی هایشان را برای ما ارسال می کنند در مرحله اول این برنامه کودکان درمورد کرونا آثار خود را می فرستادند اما بعد از گذشت چند هفته خواستار این شدیم که دیگر راجع به این بیماری هیچ اثر هنری نفرستند چرا که کودکان اصلا نباید درگیر این ویروس شوند درواقع کرونا برای بچه ها حکایت دلار و یورو و گرانی های ما بزرگ ترها است و باید هرچه زودتر از ذهن این کودکان پاک شود زیرا ممکن است این ترس با او بماند.

او ادادمه داد: در واقع کودک در این مشکل هیچ سهمی ندارد. با تذکر های ما بزرگ تر ها که به او گوشزد می کنیم دست به جایی نزن و مدام دست هایش را ضد عفونی می کنیم و با ترس از او می خواهیم ماسک را از روی صورت خود برندارد همه این عوامل باعث می شود کودک اثر مثبتی از دورانی که در آن سپری می کند نداشته باشد. ما بزرگ تر هستیم و قدرت حل مسائل را داریم اما فرزندان این قدرت را ندارند. در این شرایط چون توانایی رفتن به مدرسه را ندارند و دلتنگ دوستان خود و محیط های باز و سرسبز هستند باید بدون حرف و صحبتی از کرونا برایشان دلیل و منطق بیاوریم و اگر بشود در خانه و یا حتی رسانه بر اساس امکاناتی که وجود دارد محیط مناسبی را فراهم کنیم و از طریق بازی های آموزشی وخلاقیت های جدید آن ها را سرگرم کنیم و درکنارشان باشیم چرا که آن ها  بیش از هر چیز دیگری از والدین توجه، همیاری و همکاری می خواهند . این همکاری بستگی به رسانه ها و والدین دارد و این دو در کنار هم باعث می شود که کودکان از تله ی ایجاد شده ی کرونا بیرون کشیده شوند.

آل ایوب در پایان با اشاره به اینکه این روزها کودکان دسترسی بیشتری به فضای مجازی دارند و مدرسه هایشان هم در همین فضا می چرخد و ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد وظیفه ی دیگر رسانه های فرهنگی را اینگونه بیان کرد: در حال حاضر کودکان به صورت آنلاین و با اینترنت سرگرم بازی، فیلم و مدرسه هستند اما  در دوران قدیم اینگونه نبود و ما بیشتر سرگرم برنامه های  تلویزیون وانیمیشن ها بودیم و همین علاقه به کارتون ها باعث می شد درس هایمان را به خوبی بخوانیم تا بتوانیم در کنار آن زنگ تفریح داشته باشیم و سراغ برنامه های تلویزیون برویم. به نظر من در آموزش و پرورش و مدارس  بهترین زنگ تفریح برای کودکان آن چیزی است که به آن علاقه مند هستند در سال های قبل اینگونه بود که فرزندان به استیج و سالن های شخصیت های محبوبشان می آمدند و کلی شادی می کردند به نظر الان نیز می شود در بین کلاس های شاد همچین استیج هایی را طراحی کرد زیرا همین کار باعث می شود که کودک خسته نشود و فضا برایش تکراری جلوه نکند درواقع در بین کلاس درس به عشق اینکه تا ساعاتی بعد قرار است برنامه ی محبوبی را تماشا کند وبا آن شخصیت ها به صورت زنده ارتباط برقرار کند و حتی با فکر اینکه زنگ تفریح پیش رویش با مسابقه ی جذابی یکی می شود  تمام فکر و حواسش را پای درس می گذارد و همین امر باعث می شود پیشرفت داشته باشد و فضا به هیچ وجه برای دانش آموز خشک و خسته کننده نخواهد شد.