تمجید نرگس آبیار از سینمای نوری بیلگه جیلان

به گزارش گروه روی خط رسانه‌های برنا، نرگس آبیار کارگردان شناخته‌ شده ایرانی در گفت و گو با خبرگزاری آناتولی درباره شرایط کنونی سینما در ایران می‌گوید: سینما در دوران کرونا کامل با شکست روبرو شد و فیلم‌ها در نوبت اکران ماندند. تا قبل از آن سینما خیلی رونق داشت و برخی از فیلم ها فروش خوبی داشت اما الان شیوع این بیماری به این صنعت ضربه زده است.

کارگردان فیلم شیار ۱۴۳ با بیان اینکه سینمای «نوری بیلگه جیلان» ایده‌آلش است درباره سینمای ترکیه می‌گوید: به هر حال به هرخانه‌ای که در ایران می‌رویم و یا در کشورهای همسایه مثل افغانستان و پاکستان مردم سریال‌های ترکیه‌ای را پیگیری می‌کنند و نشان می‌دهد راه خودش را باز کرده است. اگر چه من اعتقاد دارم ما به عنوان فیلم‌ساز باید فرهنگ‌سازی هم بکنیم و یک فرهنگ ایده‌آل را به مخاطب منتقل کنیم نه صرفا چیزی که مخاطب را دوست دارد بسازیم.

آبیار با اشاره به موفقیت آثار سینمایی ترکیه می‌گوید: خودم تمایل دارم یک پروژه مشترک با ترک‌ها داشته باشم. در سال‌های اخیر هم سینمای ترکیه جهش خیلی خوبی داشته و فیلم‌سازهای ترکیه را دنبال می‌کنم. در عرصه‌های دیگر همچون ادبیات و عکاسی هم شگفت‌انگیز هستند. به نظرم از ملزومات دوران حال است که بتوانیم پرو‌ژه‌های مشترکی تعریف کنیم. به عنوان مثال در حوزه پناهندگان موضوعات مشترک داریم. ما در این موضوع می‌توانیم پرو‌ژه‌های مشترک تولید کنیم. همچنین در خصوص مواد مخدر که یک راه ترانزیت است که دو کشور با این مسائل درگیر هستند. همچنین علاوه بر این درباره موضوعات فرهنگی و انسانی می‌توانیم با هم همکاری کنیم.

او سینمای ترکیه و ایران را نسبت به دیگر کشورهای همسایه پیشرفته‌تر می‌داند و توضیح می‌دهد: در افغانستان زنان فیلم‌ساز آمده‌اند اما هنوز خیلی نوپاست. در پاکستان هم شاهد اثر شاخصی نیستیم. در خاورمیانه فعلا ترکیه و ایران هستند که در این زمینه کار می‌کنند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا فیلم‌سازان بین دو کشور امکان همکاری دارند، می‌گوید:‌ به شدت امکان همکاری مشترک است. چون ما ریشه‌های فرهنگی مشترک داریم. من وقتی به ترکیه سفر می‌کنم این احساس که به کشوری دیگر سفر کردم را ندارم. اینقدر احساس نزدیکی دارم. اخیرا افغانستان هم که می‌روم احساس نزدیکی با آن مردم می‌کنم. در ترکیه این احساس نزدیکی به شکل دیگر است و باعث می‌شود پروژه‌های مشارکتی موفق باشد.

آبیار تولید مشترک آثار سینمایی بین دو کشور را بسیار کم و محدود می‌داند و اضافه می‌کند:‌ برای دو کشوری که اینقدر اشتراکات فرهنگی و سنتی دارند باید پروژه‌های مشترک و حتی بزرگ داشت. به عنوان مثال در جنگ با داعش خیلی مسائل مشترک داریم. هم ترکیه می‌جنگید و هم ایران. مساله مهاجران سوری و ایرانی که به ترکیه می‌روند، می‌توانند سوژه‌های مشترک باشند. خودم هم درباره افراطی گری دینی، یک سوژه داشتم و کمپ‌هایی را در آلمان و ترکیه بازدید کردم.

این فیلم‌ساز درباره روند سینمای ایران از پیش از انقلاب این کشور توضیح می‌دهد: قبل از انقلاب نوعی از سینما رایج بود که به آن فیلم فارسی می‌گفتند. فیلم‌ها در سطح حرکت می‌کردند و عمیق نبودند. البته در آن زمان فیلم خوب هم داشتیم. مستند خانه سیاه است فروغ فرخزاد و یا فیلم‌هایی از ابراهیم گلستان یا گاو آقای مهرجویی و فیلم قیصر و گوزن‌های مسعود کیمیایی فیلم‌هایی بودند که جریان ساز بودند. بعد از انقلاب چون آن سینما بساطش برچیده شد یک دهه رکود داشتیم. موضوعات تکراری و ایدئولوژیک ساخته می‌شد و در سطح حرکت می‌کرد و نگاه عمیقی نداشتند. از دهه‌ای بعد جریان پویایی در سینمای ایران شکل می‌گیرد. فیلمسازهایی مثل عباس کیارستمی فیلم‌هایش در جهان دیده شد و جریانی از فیلم‌های اجتماعی تک ساخته شد که در دنیا دیده شد. سینماگران ترغیب شدند به سمت این سینما بروند.

آبیار معتقد است تحریم روی شرایط اقتصادی جامعه تاثیر گذاشته و باعث شده است فیلم‌سازها هم به این موارد می‌پردازند. او توضیح می‌دهد: رویکردی در سینمای اجتماعی وجود دارد که از اصغر فرهادی شروع شد و سعی کردیم واقعی به داستان نگاه کنیم. فیلم‌سازهایی هم به عرصه آمدند که به مسائلی از جامعه فرودست می‌پرداختند. به هر حال فیلم‌ساز آینه انعکاس دهنده مشکلات جامعه است. این سال‌ها به دلیل تحریم‌ها نمی‌توان منکر وضعیت اقتصادی نابسمانی مردم شد. فیلمساز باید شکاف‌ها را انعکاس دهد.

این کارگردان زن سینمای ایران در پاسخ به وجود سانسور در سینمای این کشور نیز توضیح می‌دهد: درهر کشوری به شکلی سانسور وجود دارد. در دموکراتیک‌ترین کشورها هم می‌بینیم که برای کودکان همه چیز را نمایش نمی‌دهند. اینجا شکلش فرق می‌کند و به خاطر قوانین شدتش متفاوت است. البته فیلم‌سازها تلاش می‌کنند از این سانسور فرار کنند تا فیلم‌هایشان واقعی‌تر باشد. بخشی از سانسور در کشور ما فرهنگی است، یعنی اینگونه نیست فقط دولت دست بگذارد و بگوید حذف یا اضافه کند. گاهی فرهنگ مردم اجازه نمی‌دهد فیلمی ساخته شود و ممکن است در مردم ایجاد تنفر کند. بنابراین فیلم‌ساز سراغ فیلمی که ایجاد تنفر کند نمی‌رود. ریشه‌های سنتی و فرهنگی مردم اجازه نمی‌دهد ما به عنوان فیلم‌ساز به خیلی از مسائل بپردازیم.

نرگس آبیار، نویسنده و فیلم‌ساز ۴۹ ساله ایرانی است. وی در چند سال اخیر با ساخت چند فیلم بلند سینمایی و کسب جوایز متعدد به شهرت رسیده است. فیلم «شیار ۱۴۳» این کارگردان در ۴۰ جشنواره خارجی حضور داشته و جوایز بسیاری کسب کرده است. این فیلم به زبان ترکی و دیگر زبان‌ها ترجمه شده‌ است. فیلم «نفس» هم جوایز مهمی گرفته است. همچنین فیلم «شبی که ماه کامل شد» این کارگردان را کمپانی‌های ترک خریداری کردند تا نمایش دهند.

آبیار حدود ۱۰ فیلم مستند را کارگردانی کرده و ۳۱ عنوان کتاب نیز چاپ کرده است.

منبع: صبا