راز موفقیت «دادستان» بیان حرف دل مردم است

به گزارش برنا، سریال «دادستان» با ضرباهنگ تند و بازیگران پر تعداد از شبکه سه سیما پخش می‌شود.

«دادستان» قبل از انتخابات پخش می‌شد، بهتر بود

 مسعود ده نمکی، کارگردان و سرپرست گروه نویسندگان «دادستان» می‌گوید: طرح اولیه «دادستان»، یک فیلم سینمایی بود که سال گذشته می خواستم بسازم ، ولی به دلیل شیوع ویروس کرونا نشد و برای اینکه این طرح سینمایی گسترش پیدا کند دو نویسنده به گروه اضافه شد و قصه را بسط دادیم و نوشتیم تا در قالب 16 قسمت برای تولید آماده شد.

وی درباره به کارگیری بازیگران ثابت ساخته‌های پیشین خود در این سریال توضیح می‌دهد: بخشی از بازیگران در آثار قبلی با ما همکاری داشته‌اند، ولی در «دادستان» نقشی متفاوت ایفا کرده‌اند، مثلاً بهنوش بختیاری نقش متفاوتی داشت. بعضی از بازیگران هم جدیداً اضافه شده‌اند مثل هومن برق نورد که در اینجا نقشی جدی دارد. به نظرم همه بازیگران به خوبی ایفای نقش کرده‌اند و این همکاری و همدلی سبب شد «دادِستان» این قدر به دل مردم بنشیند.

ده نمکی در پاسخ به این مطلب که کارهایی که می‌سازید واکنش برانگیز هستند، رمز آن چیست، توضیح می‌دهد: نوع نگاه و پرداختن به مضامینی که کم‌تر سمتش می‌روند یا دغدغه‌اش را دارند واکنش برانگیز است و حرف را باید در زمان خودش زد.

وی ادامه می‌دهد: به هر حال ما آن موقع که سریال «دارا و ندار» را برای شبکه پنج ساختیم، دیدیم که بسیار استقبال شد و تنه به تنه شبکه‌های پرمخاطب دیگر زد، یا زمانی که سریال «معراجی‌ها» ساخته شد تاثیر اجتماعی‌اش این بود که بعد از آن در خصوص دفن پیکر شهدا در هیچ دانشگاهی مسئله‌ای نداشتیم و به بسیاری از شبهات پاسخ داده‌شد. حالا هم درخصوص سریال «دادستان» خیلی‌ها فکر می‌کنند مطالبه‌گری یعنی سیاه‌نمایی، یعنی نقد انقلاب و دستاوردهایش. «دادِستان» سعی می‌کند هم حرف مردم را بزند و هم به سمت سیاه نمایی نرود.

به گفته وی، بعضی‌ها هم مخاطب خاص سریال هستند که بهشان برمی‌خورد. الان می‌بینیم بسیاری از آقازاده‌هایی که در مسندها قرار دارند با استفاده از رانت و ملاک و معیار در مسئولیت‌ها و رابطه و لابی‌های پشت پرده بوده‌است. آن‌ها وقتی سریال را می‌بینند واکنش نشان می‌دهند، یا به هر حال بعضی از اصحاب قلم دغدغه‌ای غیر از نقد سریال دارند. یک روزنامه نمی‌تواند علیه سریالی که قسمت اول آن پخش شده، شش مطلب بزند و این نشان می‌دهد که از قبل مطلب داشته و هم‌زمان با پخش سریال آن‌ها را منتشر کرده‌است.

این نویسنده و کارگردان می افزاید: این مضمون شمشیر دو لبه است و اگر آن را کارگردان دیگری می‌ساخت ممکن بود به ضد خودش تبدیل شود. به هر حال من حرف‌های خودم را زدم و مخاطب خودش را داشت.

ده نمکی در پاسخ به این پرسش که بعضی‌ها صداوسیما را سازمانی محتاط می‌دانند، چه اتفاقی افتاد که «دادستان» را با این موضوع حساس پخش کرد، توضیح می‌دهد: مسئولان سازمان در هر دوره‌ای اجازه داده‌اند که کارها ساخته شود و هم من حرفم را زده‌ام و هم سازمان مخاطبش را داشته، یعنی معامله‌ای برد - برد بوده‌است. اگر این مضمون را به جای تلویزیون در سینما می‌ساختم، آورده بیش‌تری برایم داشت و شاید زمان کم‌تری صرف می‌شد، ولی وقتی سریالی را می‌سازم سازمان ملاحظاتی دارد و من هم ملاحظاتی دارم، ولی وقتی با تعامل و همراهی باشد این همکاری نتیجه مثبتی دارد. هرچند درخصوص «دادستان» هجمه‌ها بیش‌تر به این سمت بود که سازمان و مسئولانش را ترغیب کنند که دست به سانسور بزنند و مضامین التهاب‌آور قسمت‌های بعد مطرح نشود. این یک حمله سازمان‌دهی شده بود و این‌گونه که شما فکر می‌کنید، نبود، بلکه جریان نقد سینمایی رسانه‌ای در پس آن بود.

وی با اشاره به تعامل خوب سازمان در ساخت این سریال و زمان پخش آن، می‌گوید: اگر جای سازمان بودم از این ظرفیت استفاده بهتری می‌کردم. شما می‌‌دانید که آمار مخاطبان بالاست، مخاطب ما مخاطب کف خیابان است و حتی نمی‌خواهد آن را از طریق فضای مجازی ببیند، کارگر، روستایی زحمتکش، شهرستانی و همه آن‌هایی که دغدغه عدالت دارند سر ساعت سریال را نگاه می‌کنند، به هر حال این جهش در جذب مخاطب می‌توانست به صورت مثبت تری جلوه داده و به مردم منتقل شود، از بعد تبلیغاتی عرض می‌کنم.

ده نمکی در پاسخ به این پرسش که چرا سریال را در 16 قسمت تولید کرده، تصریح می‌کند: به دنبال این بودم که با ضرباهنگی تند با بیننده صحبت کنم. اگر قرار بود بر اساس استانداردهای مرسوم سریال سازی آن را بسازم می توانستم تا ۳۰ قسمت قصه را پیش ببرم. قصد من این بود که استاندارد جدیدی در سریال سازی در زمینه ضرباهنگ به مخاطب ارائه دهم که مورد استقبال هم واقع شده است، یعنی مخاطب با سریالی نفس‌گیر روبه‌روست.

وی ادامه می‌دهد: اگر جای مسئولان سازمان بودم این سریال را قبل از انتخابات روانه آنتن می‌کردم، چون تاثیر اجتماعی بیش‌تری داشت.

این کارگردان به هدف‌گذاری و انتظاراتش از ساخت «دادستان» اشاره می‌کند و می‌افزاید: به نوعی می‌توان گفت که گفتمان عدالت پاشنه آشیل کارهای من است؛ از مستند «فقر و فحشا» گرفته تا «رسوایی 1 و 2»، «کدام استقلال؟ کدام پیروزی؟»، «دارا و ندار» و اکنون هم به طور عیان‌تر «دادِستان». به نظر من در این مرحله نگاه جدیدتری به بحث عدالت و مطالبه‌گری لازم بود. یک نقد درون گفتمانی هم در خصوص مطالبه‌گری صورت پذیرفت که حساسیت برانگیز بود.

وی اضافه می‌کند: اکنون که سریال به پایان رسیده می توانم بگویم که شخصیت دانشجو و حتی ابوذر به نوعی خاطرات خودم است یا حتی سخنرانی‌هایی که در  مجامع دانشجویی درباره عدالت دارم، حرف‌هایی است که به صورت دیالوگ درآورده‌ام؛ یعنی چیزهایی که شاید نسل قبلی در تیترهای نشریه می‌دید، تبدیل به دیالوگ شده است.

کارگردان سریال«دادستان» می‌افزاید: در بازخوردهایی که از مردم در صفحات شخصی خودم و ارتباط مستقیمی‌که با آن‌ها دارم، می‌بینم که بخش زیادی از مردم احساس می‌کنند حرف دلشان در«دادستان» زده شده و فکر می‌کنم تماس‌هایی که با روابط عمومی سازمان صداوسیما داشته‌اند هم، همین گونه باشد. به هر حال مخاطبان تعجب کردند که سازمان با این صراحت وارد گفتمان در حوزه سریال‌سازی شده‌است.

وی تصریح می‌کند: فیلم‌ها و سریال‌های دیگر هم با این مضمون ساخته شده، البته نگاه من به این موضوع متفاوت است، مثلاً درباره فقر و فحشا، فیلم خیلی ساخته شده و حتی خیلی شفاف‌تر و بی‌پرده‌تر بوده، ولی مستند «فقر و فحشا»یی که من ساختم ماندگار شده و میلیون‌ها نسخه‌اش در بین مردم پخش و دیده شد و این به نوع نگاه من برمی‌گردد.

وی در این گفت‌وگو به همکاری با محمد خزاعی در نخستین تجربه سریال‌سازی اش اشاره می‌کند و می‌افزاید: چون نخستین تجربه سریال‌سازی‌اش بود کار سختی را بر عهده داشت. آن‌هایی که با من کار کرده‌اند می‌دانند که سرعت در فیلم برداری به خصوص در کارهای مهیج و کنشی به خصوص با صدها هنرور در اوضاع کرونایی بسیار سخت است، ولی با یاری عوامل گروه،«دادستان» به سرانجام رسید و از همگی آن‌ها تشکر می‌کنم.

 ورود به نقش های متفاوت

 سیدجواد هاشمی، بازیگر نقش شیرانی، مسئول دفتر و مشاور یکی از نمایند‌گان مجلس در قصه می‌گوید: رفاقت من با آقای ده نمکی به قبل از «اخراجی‌ها» برمی‌گردد و دلیل آن این است که اندکی وارد نقش‌های متفاوت شده‌ام، برای این که جامعه بپذیرد که ما بازیگریم و در هر نقشی بازی می‌کنیم.

وی اضافه می‌کند: «دادِستان» کاری سیاسی و اجتماعی و پر از خط قرمز است. بدون شک، طرفدار، منتقد و حتی معترض دارد و این طبیعی است.

 بازی در نقش قاضی متظاهر

 رضا توکلی در این سریال ایفاگر نقش یک قاضی جاسوس است. او با بیان اینکه در گذشته برای بازی در همه آثار «ده نمکی» دعوت شده بودم و بر اساس موقعیت و تداخل کاری نتوانستم در آخرین اثر با او همکاری کنم، افزود: به طور حتم مسعود ده نمکی با شناختی که از من داشت مرا برای بازی در سریالش انتخاب کرد و پیش از این در سریال «دارا و ندار» با او همکاری داشتم.

وی اضافه می‌کند: نقش این قاضی چندوجهی است و من به دنبال فرصت‌های این شکلی هستم که بتوانم چالش به وجود آورم. وقتی فیلم‌نامه را خواندم و کارگردان در باره نقش توضیح داد، بازی در سریال را پذیرفتم. نقش‌هایم را که بررسی کنید، می‌بینید اگر نقش کوتاهی هم پیشنهاد داده شده، کاملاً متفاوت بوده که بازی در آن را پذیرفته‌ام. ما مشابه این شخصیت را در جامعه داریم.

 مطالبه‌گری و عدالت‌خواهی «عماد»

 کاوه سماک باشی، بازیگر نقش «عماد فاتحی» که در رأس نشریه اینترنتی «دادستان» است با برخی از دانشجویان دست به افشای فساد مسئولان از جمله نمایندگان مجلس می‌زند. او درباره دلایل پذیرش نقش خود در این سریال توضیح می‌دهد: هنگامی‌که فیلم‌نامه را مطالعه کردم شخصیت «عماد فاتحی» نظرم را خیلی جلب کرد، چون یکی از شخصیت‌های اصلی سریال بود و می‌دانستم این شخصیت با توجه به راهنمایی‌های کارگردان دیده خواهد شد. خیلی خوشحال شدم وقتی با آقای ده‌نمکی صحبت کردم و گفت که همین نقش را برایت در نظر گرفته بودیم.

او می‌گوید: «عماد» نقشی بود که از ابتدا دوستش داشتم و فیلم نامه را بیش از پنج، شش بار مطالعه کردم. «عماد» انسانی مطالبه‌گر، باسواد و عدالت‌خواه است. او مثل خیلی از جوانان هم سن و سالش می‌توانست دنبال این داستان‌ها نباشد، ولی دغدغه اجتماعی دارد و مطالبه‌گر است. «عماد» و دوستانش پایگاه اطلاع‌رسانی به نام دادستان را راه انداخته‌اند و از مسئولان و نمایندگان انتقاد می‌کنند و به مطالبه گری و افشاگری دست می‌زنند. «عماد» شخصیتی است که به راحتی قانع نمی‌شود. او یک نخبه در زمینه کامپیوتر است و در طول داستان، عوامل تروریست نتوانستند او را از میدان خارج کنند.