جزئیاتی از کشف سیاره ای شبیه به زمین توسط یک ایرانی در اسپانیا

به گزارش برنا؛ چندی پیش خبر از کشف ابرزمین در رسانه ها منتشر شد جرمی بسیار گرم در همسایگی زمین. طی 25 سال گذشته ستاره شناسان هزاران سیاره فراخورشیدی ساخته شده از گاز، مایع و سنگ را کشف کردند اما سیاراتی شبیه زمین بسیار اندک است که کشف آن چالش برانگیز خواهد بود. یکی از پژوهشگرانی که موفق به کشف این ابر زمین شد محمود عشاق، پژوهشگر ایرانی است.

 محمودرضا عشاق پژوهشگر اخترفیزیک در گفتگو با خبرنگار برنا درباره سیاره‌ای فراخورشیدی و خاکی که به تازگی در خارج از منظومه شمسی کشف شده است، گفت: این سیاره که دور ستاره‌ای به نام گلیسه 486 می‌چرخد ابعادی کمی بزرگتر از زمین دارد و به همین علت آن را «ابر زمین» نام‌گذاری کرده‌اند و تا این لحظه جرم و شعاع این سیاره به دست آمده است که بر اساس آن شباهت‌هایی که به زمین دارد را کشف کرده‌ایم

این پژوهشگر اخترفیزیک درباره فاصله این سیاره با زمین گفت: فاصله گلیسه 486 که «ابر زمین» به دور آن می‌گردد تا زمین 25 سال نوری است و این سیاره هر 36 ساعت به دور ستاره میزبان خود می‌چرخد. این سیاره با دمای 430 درجه سانتی‌گرادی که دارد

به گفته او شرایط زندگی و حیات موجود زنده‌ای را نمی‌توان در آن پیش‌بینی کرد.

عشاق با اشاره به اینکه این سیاره فراخورشیدی از اهمیت بالایی برخوردار است، بیان کرد: نکته‌ای که باعث اهمیت این سیاره می‌شود دمای بالای آن است که این امکان را فراهم کرده تا با استفاده ازتلسکوپ بزرگ تر و طیف‌سنج های جدید  که برای رصد در اختیار داریم، اتمسفر آن را به عنوان یک سیاره فراخورشیدی با جرم و شمایلی مانند زمین برای اولین بار به خوبی بررسی کنیم.

او افزود: پیش از این نیز توانایی بررسی اتمسفر سیاره‌های فراخورشیدی دیگری را نیز داشتیم اما تمامی آن‌ها حجمی مشابه سیاره مشتری داشتند. این سیاره می‌تواند اولین سیاره نسبتا کوچک و خاکی با دمای بالا باشد که اتمسفر و جو آن بررسی شده از این رو با بررسی های آن متوجه می شویم این سیاره دارای اتمسفر است یا خیر.

این پژوهشگر با اشاره به این پژوهش و گروهی که روی آن کار می‌کنند، گفت: این کشف توسط یک گروه بزرگ اروپایی و آمریکایی اتفاق افتاده است و برای کشف آن از یک طیف‌سنج که روی یک تلسکوپ سه و نیم متری در جنوب اسپانیا قرار دارد، استفاده شده است. این طیف‌سنج «کارمنس» نام دارد و توسط یازده انیستیتو و مرکز تحقیقاتی مختلف در اسپانیا و آلمان ساخته شده و برای پیدا کردن سیارات فراخورشیدی از آن استفاده می‌شود

او افزود: در حال حاضر نزدیک به دو سال است که مشغول به همکاری با این گروه هستم تا این سیاره‌ها را کشف کنیم. در این تحقیق از اندازه‌گیری‌های تلسکوپ فضایی «تس» نیز استفاده کردیم و این اندازه‌گیری‌‌ها بود که این امکان را برای ما فراهم کرد تا شعاع این سیاره را به دست آوریم.

عشاق با اشاره به ادامه این پژوهش و اندازه‌گیری اتمسفر این سیاره عنوان کرد: درحال حاضر برای اندازه‌گیری‌های دقیق‌تر روی سیارات از تلسکوپ‌های جدیداستفاده می‌شود. برای استفاده از چنین تلسکوپ‌هایی گروهی تشکیل و پروپوزالی نوشته شده است تا از تلسکوپ فضایی «جیمز-وب» برای اندازه‌گیری و بررسی اتمسفر و جو این سیاره استفاده کنیم. همچنین با استفاده از تلسکوپ فضایی «کئوپس» که تلسکوپ سازمان فضایی اروپا است تغییرات جوی این سیاره را بررسی می‌کنیم.

این پژوهشگر معتقد است، این سیاره یک مورد بسیار مناسب برای بررسی مدل‌های اتمسفر سیاره‌های خاکی است و به دلیل اینکه در کمربند حیاتی ستاره میزبان خود قرار ندارد احتمال حیات در آن بسیار کم است.

این متخصص حوزه اخترفیزیک و سیاره شناسی در ادامه عنوان کرد: این سیاره برای مطالعه اتمسفر سیارات فراخورشیدی و پاسخ به این پرسش که سیارات فراخورشیدی مشابه زمین دارای اتمسفر هستند یا خیر، بسیار مهم است.

این پژوهشگر اخترفیزیک درباره هدف از این تحقیقات و کشف سیارات فراخورشیدی گفت: هدف بزرگی که در بررسی بسیاری از سیارات فراخورشیدی آن را دنبال می‌کنیم، پیدا کردن سیارات خاکی مشابه زمین است که در کمربند حیاتی ستاره میزبان خود قرار دارند. درنهایت با بررسی اتمسفر و جو این سیارات به دنبال نشانه‌هایی از حیات در آن‌ها هستیم. بنابراین در مسیر رسیدن به این هدف باید تمامی روش‌های بررسی اطلاعات خود و وسایل اندازه‌گیری که در اختیار داریم را به روز نگه داریم. این سیاره نیز در راه رسیدن به همین هدف به ما کمک می‌کند اما درنهایت برای رسیدن به سیاره‌ای خاکی و مشابه زمین که نشانه‌هایی از حیات در آن وجود دارد حداقل 20 تا 30 سال زمان نیاز است.

عشاق در پایان این گفتگو طی توصیه به جوانانی که به نجوم و اخترفیزیک علاقه دارند، گفت: برای ورود به این رشته افراد نیازمند لیسانس و فوق لیسانس فیزیک هستند که در ادامه آن می‌توانند با تخصص اخترفیزیک در دوره دکتری در این حوزه فعالیت کنند. توانایی در برنامه نویسی از موارد مهم در حوزه نجوم و اختر فیزیک است زیرا اطلاعاتی که از طریق تلسکوپ‌ها دریافت می‌شود در رایانه‌ها و از طریق برنامه‌نویسی تحلیل می‌شوند. مانند برنامه «پایتون» که این روزها آموزش آن بسیار زیاد شده است.

گفتنی است در حال حاضر محمودرضا عشاق فوق دکترای موسسه اخترفیزیک جزایر قناری در اسپانیا است و در پروژه‌های بزرگ دیگری از جمله پروژه تلسکوپ فضایی کئوپس و طیف‌سنج اسپرسو که روی تلسکوپ 8 متری رصدخانه جنوبی اروپا است، همکاری می‌کند.