کاپ و نگاه مطالبه‌گر شهروندان به آینده زباله‌ها

دنیای امروز دنیای تنوع و ناهمگونی است، دنیای آدم‌هایی که از ابعاد مختلف با هم تفاوت دارند و مانند یکدیگر نیستند. طبیعی ‌است که در چنین جهانی همه چیز ازجمله شهرها به عنوان یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین دست‌سازه‌های انسان‌ها با یکدیگر متفاوت باشند و هر یک رنگ و شکل خود را داشته باشند. نکته جالب اما در تمام این گوناگونی‌ها نوعی وحدت در کثرت به ویژه در شیوه اداره شهرها و توقع شهروندان از شهر است. به عبارت دیگر، مردم در تمامی دنیا نخستین وظیفه مدیران شهری را پاکیزه نگه‌داشتن شهر و جلوگیری از جولان حیوانات موذی می‌دانند. این حق که جز اولین و البته بدیهی‌ترین حقوق شهروندان است به مدیریت زباله بازمی‌گردد و می‌توان گفت در شرایط فعلی مسئولیت و دغدغه مشترک تمام مدیران شهری در سراسر دنیا است.

تهران به عنوان یکی از تاثیرگذارترین پایتخت‌های خاورمیانه و یکی از کلانشهرهای مطرح دنیا بیش از ۵۰ سال است که با معضل زباله و مدیریت آن روبه‌رو است. برخورد با این مشکل و یافتن راهکار در هر دوره‌ای متناسب با سیاست‌های مدیران شهری متفاوت بوده است، به طور مثال در یک دوره جمع‌آوری مرتب زباله‌ها و دفن آن‌ها در نقطه‌ای دور از چشم مردم مهم بود و در دوره‌ای دیگر سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی کارخانه زباله‌سوز و برخورد قهری با زباله‌گردها. اما آن‌چه امروز دنیا به آن رسیده ‌و ما هم تلاش می‌کنیم تا مدل بومی آن را در تهران اجرا کنیم، موضوع کاهش تولید زباله و تفکیک پسماندهای تولیدشده در مبدا است. درواقع، برخلاف دوره‌های پیشین، نگاه امروز تولید زیاد زباله را نشانه رفاه اقتصادی مردم نمی‌داند و اتفاقا تلاش می‌کند تا شهروندان مسئول را به کاهش تولید پسماند و استفاده از کالاهای تجزیه‌پذیر تشویق کند. در عین حال، رسالت خود می‌دانیم تا برای دفن هرچه کم‌تر زباله و به دنبال آن جلوگیری از تخریب محیط‌زیست تمام توان خود را به تفکیک زباله در مبدا و استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای بازیافت انواع و اقسام پسماندها مانند زباله‌های الکترونیک، حجیم و ... معطوف کنیم.

تمامی این موارد که به آن اشاره کردیم در قالب طرحی با عنوان «کاپ» جای می‌گیرد. این پروژه که عزم آن دارد تا با نگاهی بلندمدت طبیعت را از شر زباله نجات دهد و پدیده زننده زباله‌گردی را حذف کند، بیش از یک سال است که در تهران اجرا می‌شود و می‌توان گفت که با موفقیت‌هایی همراه بوده است. اگرچه این برنامه شهری که به‌طور مستقیم با سلامت شهروندان ارتباط دارد، مانند بسیاری از موضوعات از این دست به مشارکت بالای شهروندان نیاز دارد. درواقع، این شهروندان هستند که باید به این باور برسند تا زباله ‌کم‌تری تولید کنند و در قبال آن‌چه که تولید شد هم احساس مسئولیت کنند و درباره سرنوشت زباله پس از جمع‌‌آوری تا بازیافت نگاه پرسش‌گر داشته باشند.

ما باور داریم که مدیریت پسماند در شهر چند‌میلیون نفری تهران با نگاه از بالا به پایین و دستوری ممکن نیست چرا که آن‌چه از این شیوه سیاست‌گذاری درو می‌کنیم جز تخریب شهر نخواهد بود. بنابراین، این بار با ارائه طرح کاپ دست همراهی به سوی مردم دراز کردیم تا درصورت تغییر سیاست‌های فعلی در آینده، مردم نگاه مطالبه‌گر خود نسبت به نحوه نگه‌داری شهر و ضرورت بازیافت پسماند را همچنان حفظ کنند.