ما به قهرمان‌پروری هالیوودی نیازی نداریم / دچار نوعی بدبینی نسبت به خودمان هستیم و قهرمان‌های خودمان را باور نداریم

جواد اردکانی کارگردان سینما در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: بحث قهرمان در سینما یک بحث مهم و ضروری است که باید پیش از آن تعریفمان را از قهرمان مشخص کنیم. آیا قهرمانی که ما در ذهن داریم همان قهرمان فیلم‌های هالیوود یا بالیوود است یا منظورمان از این عنوان چیزی دیگر است؟

اردکانی خاطرنشان کرد: پس از پیروزی انقلاب فرهنگ ما دچار تحولاتی شد که یکی از همین تغییرات مربوط به همین واژه قهرمان بود. واژه قهرمان با معنای جدیدی به ادبیات ما راه پیدا کرد و پس از آن وارد سینما شد. ما پس از انقلاب به قهرمان بودن ملت‌مان تأکید کردیم و معتقد بودیم که به قهرمان فردی نیازی نداریم. ما قهرمان‌های واقعی بسیاری داریم که دیگر احتیاجی به قهرمان‌سازی نداریم و گرایش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم همین بود که از کاراکترهای قهرمان به سبک کشورهای دیگر امتناع کند.

او افزود: ما در تعریف واژه قهرمان دچار ابهام هستیم و این به اجتماع و فرهنگ امروز ما برمی‌گردد و تا زمانی که این ابهام برطرف نشود در این مورد راه به جایی نمی‌بریم. اعتقاد شخصی من بر این است که ما به سینمای قهرمان محور نیاز داریم اما این قهرمان نباید هالیوودی و یا بالیوودی باشد، باید از جنس خودمان و در عین حال حائز جذابیت بوده و دوست‌داشتنی و تأثیرگذار باشد. متأسفانه در سینمای فعلی ما قهرمان واقعی خودمان را هالیوودی می‌کنیم و قصد داریم شمایی از قهرمانان خودمان هم داشته باشد در حالیکه در نهایت نتیجه‌ای حاصل می‌شود که نه قهرمان فیلم هالیوودی است و نه قهرمان از جنس جامعه خودمان. به نظر من این بحث یک موضوع عمیق است که باید دقیق به آن بپردازیم.

کارگردان فیلم سینمایی «شور شیرین» در ادامه اظهاراتش گفت: مخاطب عام سینما اگر یک فیلم خوب ساخته شود، از آن استقبال می‌کند، در برخی موارد حتی شاهد بودیم که مردم از قهرمانی هالیوودی و غیر ایرانی هم در فیلم‌هایمان استقبال کرده‌اند. طی 10 سال اخیر آنقدر تعداد مخاطبان سینمای ما کاهش پیدا کرده که دیگر نمی‌توانیم بگوییم عامه مردم سینما می‌روند؛ مخاطبان سینما کاهش پیدا کرده اما میزان مخاطبان فیلم‌ها که از راه‌های متنوع مثل شبکه‌های ماهواره‌ای، اینترنت، شبکه نمایش خانگی و تلویزیون کاهش پیدا نکرده و فیلم‌های ایران متأسفانه از راه‌هایی غیر از اکران سینماها مخاطب دارند و فیلم‌ها را می‌بینند. ما نمی‌توانیم قشر عظیمی به سینما می‌روند و این قشر سینمایی آثار روشنفکری و مینیمالیستی می‌بینند چرا که این آثار هم موفقیتی در گیشه نداشته‌اند و فکر می‌کنم همین قشر اندکی که از فیلم‌های سینمایی استقبال می‌کنند سینمای قهرمان محور را دوست دارند و به دیدن این آثار می‌روند.

این کارگردان خاطرنشان کرد: ما دچار نوعی بدبینی نسبت به خودمان شده‌ایم که داشته‌هایمان را باور نمی‌کنیم و بیش از هر چیز به تخریب خودمان مشغول هستیم و این باعث می‌شود در سینما هم اگر قرار است قهرمانی اجتماعی را دنبال کرد قهرمان‌های خودمان را فراموش می‌کنیم. ما در جامعه‌مان منهای قهرمانان دفاع مقدس که خود دریایی است و تا سالیان سال می‌توان درباره‌اش صحبت کرد و از آن فیلم ساخت، قهرمانانی داریم که انسان‌های بزرگی هستند و اتفاقات بزرگی را در جامعه رقم زده‌اند.

اردکانی در پایان تأکید کرد: اگر ما قهرمان خودمان را خلق کنیم و به درستی الگوسازی کنیم واقعاً می‌توانیم به ترمیم روحیه مردم، ایجاد امید، نشاط و انگیزه کمک کنیم. وقتی من فیلمی می‌بینم که یک آدم در شرایطی سخت کارهایی انسانی انجام داده می‌فهمم که در این شرایط سختی که در آن قرار دادم هم می‌توانم با حفظ اخلاقیات به موفقیت برسم و ترویج این نگاه قطعاً به بالا رفتن روحیه جامعه، پیشرفت کشور و رشد افراد کمک کند.