طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی، کشور را در سرمایه اجتماعی و فرهنگی تضعیف می‌کند

امان‌الله قرائی‌مقدم، جامعه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، اظهار داشت: طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی ضربه محکمی به فرهنگ کشور خواهد زد. با این طرح شاهد تضعیف سرمایه‌ اجتماعی و فرهنگی خواهیم شد و این دو در دیدگاه جامعه‌شناسان دهه 1920 بسیار بیشتر از سه سرمایه دیگر اعم از سرمایه‌های طبیعی، تکنولوژی و انسانی مورد توجه قرار گرفته است. جامعه‌شناسان بزرگی چون جیمز کلمن، فوکویاما و... این سرمایه را سرمایه چسبندگی می‌نامند و اعتقاد دارند که اگر ما هر سه سرمایه بعدی را داشته باشیم اما در سرمایه فرهنگی و اجتماعی دچار ضعف باشیم هر سه سرمایه بهره‌بری و کارآمدی لازم را نخواهد داشت.

قرائی‌مقدم خاطرنشان کرد: طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی سرمایه اجتماعی و فرهنگی را تضعیف می‌کند چرا که یکی از عناصر اولیه اجتماعی در کشور اعتماد است. به این نوع اعتماد، اعتماد عمودی گفته می‌شود و با این طرح که محدودکننده است اعتماد بین مردم و مسئولان به خطر می‌افتد چرا که مردم متوجه این هستند که آزادی آن‌ها محدود و به حریم خصوصی‌شان تجاوز شده است. این نگرشی که با چنین طرحی به جامعه تزریق می‌شود روح و روان جامعه را آزرده و مکدر می‌کند و جامعه را به سمت بی اعتمادی و فاصله گرفتن از حکومت پیش می‌برد و قطعاً شاهد گسترش دامنه اعتراضات خواهیم بود و در بحث اقتصاد هم ضربه بسیار بزرگی به جامعه ما وارد می‌شود.

او افزود: با محدود شدن فضای مجازی مبتکران، نوآوران و دانش‌پژوهان سرخورده می‌شوند و این وضعیت منجر به بیشتر شدن فرار مغزها خواهد شد. بر اساس تئوری کلاسیک خودکشی دورکیم زمانی که ارتباط فرد با جامعه قطع می‌شود آمار خودکشی نیز در جامعه افزایش پیدا می‌کند و این طرح هم چنین خاصیتی دارد و وابستگی افراد به جامعه را به حداقل می‌رساند. بر اساس این کار جامعه دچار تقدیرگرایی می‌شود و فاصله مردم با حکومت بسیار افزایش پیدا می‌کند و مهم‌ترین عنصر فرهنگی جامعه را که اعتماد مردم به مسئولان است به طور کامل از بین می‌برد چرا که مردم معتقد هستند مسئولان آزادی آن‌ها را از بین برده و حریم خصوصی‌شان را نادیده گرفته است. مردم امروز با کمترین اشکال در مدیریت در محل‌هایی مثل مترو که تجمعاتی تصادفی صورت می‌گیرد دست به اعتراض می‌زنند و این وضعیت کمیتی را افزایش می‌دهد که بر اساس تئوری دورکیم این تغییرات کمی به مرور به تغییرات کیفی منجر خواهد شد. نمایندگان مجلس شورای اسلامی اگر اندک تفکری در ذهن داشته باشند این طرح را هیچ‌گاه به تصویب نمی‌رسانند.

قرائی‌مقدم تصریح کرد: نمایندگان مجلس معتقد هستند که فضای مجازی جامعه را به سمت ابتذال پیش برده، با پذیرش این نگرش در ابتدا باید از مسئولان و نمایندگان بپرسیم که چرا جامعه به این سمت گرایش پیدا کرده است. این تنها مربوط به بخشی از جوانان جامعه می‌شود و در نگاهی دقیق‌تر و موشکافانه‌تر می‌توانیم ببینیم که هزاران جوان تحصیلکرده از طریق فضای مجازی به سمت علم و دانش رفته‌اند و تفکراتشان تغییر پیدا کرده است و به نظر من همین تغییر تفکر است که برای برخی مسئولان و نمایندگان ترسناک به نظر می‌رسد چرا که جامعه سنتی همیشه محافظه‌کار است و از هر چیزی که نو باشد می‌ترسد. مسئولان این جامعه جوانان دنباله‌رو می‌خواهند و جوان ما که از این مرحله گذر کرده و به خودمختاری رسیده برای این افراد به انسانی ترسناک تبدیل شده است.

این جامعه‌شناس در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: امیدوارم نمایندگان مجلس شورای اسلامی کمی فکر کنند و این طرح را به تصویب نرسانند. اگر تصویب شود هم همان نتیجه‌ای را شاهد خواهیم بود که در برخورد با ماهواره‌ها و ویدئوها شاهد بودیم. امروز بی اعتمادی به حدی رسیده که مردم علاقه‌ای به حضور در فضای مجازی مورد تأیید حکومت ندارند و مسئولان باید این سوال را از خود بپرسند که چرا تا این حد بی اعتمادی وجود دارد و باید سعی کنند که این بی اعتمادی را از بین ببرند اما متأسفانه توجهی به این مسئله مهم وجود ندارد. جوانان ما امروز رسانه‌های داخلی را دنبال نمی‌کنند و این نشان از بی اعتمادی شکل گرفته در جامعه بین مسئولان و مردم جامعه دارد و جامعه ما امروز از مشروعیت سنتی و کاریزماتیک به سمت مشروعیت عقلانی و منطقی در حرکت است و این روند را نمی‌توان متوقف کرد. مسئولان ما به قدری ضعف دارند که نمی‌توانند با این رسانه‌ها مقابله کنند و به فکر ایجاد محدودیت هستند.