نوحه‌خوانی با نوای گوناگون محلی در «روز حسین»

به گزارش برنا؛ روز حسین به آخرین شب‌های خود نزدیک می‌شود؛ یک دهه عاشقی با حسین، یک دهه معرفت، شجاعت عباس (ع)، مظلومیت علی اصغر، رشادت علی اکبر، صلابت زینب و ...

در نهمین شب از برنامه روز حسین، بازهم فرزاد جمشیدی تصویرگر و روایتگر وقایع عاشورا بود و با کلمات حزین و با صلابت خود فضای حسینیه روز حسین را عطرآگین یاد و نام شهدای کربلا کرد.

گودال قتله‌گاه پر از عطر سیب بود

تنهاتر از مسیح کسی بر صلیب بود

سرها رسید از پی هم مثل سیب سرخ

اول سری که رفت به کوفه حبیب بود

مولا نوشته بود بیا ای حبیب ما

تنها همین، چقدر پیامش غریب بود

مولا نوشته بود بیا دیر می‌شود

زیرا حبیب را ز شهادت نصیب بود

مکتوب می‌رسید فراوان ولی دریغ

خطش تمام کوفی و مُهرش فریب بود

اما حبیب رنگ خدا داشت نامه‌اش

اما حبیب جوهرش امن یجیب بود

سلام و عرض ارادت مجری به حسین علیه السلام پیوند خورد به مراسم عزاداری مردم خونگرم خطه جنوب که با نوای حزن‌انگیزشان سالهاست عزادار شهادت مظلومانه اباعبدالله الحسین هستند.

آیتم "با حسین حرف بزن" پذیرای زهیر یاری، بازیگر تئاتر و تلویزیون بود. او در صحبت‌هایی از ارادت خود به سیدالشهدا گفت: کسی که امام حسین را ندارد یک حامی بزرگ را ندارد. ما امیدمان به امام حسین و حضرت ولیعصر است.

یاری در ادامه گفت: تصویری که از امام حسین در مقتل‌خوانی‌ها دارم این است که از محاسنش خون می‌چکد و نای ایستادن ندارد و به شمشیرش تکیه داده اما متبسم است. یکی از اشقیا به ایشان می‌گوید به چه می‌خندی؟ امام می‌فرماید به احوال شما می‌خندم. یکی از دلایلی که محرم باید همواره جلوی چشم ما باشد این است که بفهمیم اینها چه آدم‌های با رافتی بودند. ان شاءالله امام حسین خودش راه را به همه نشان دهد و امیدوارم دچار عافیت‌طلبی نشویم. چون عافیت‌طلبی آدم را بیچاره می‌کند. از خدا می‌خواهم بین ما و امام حسین هیچ کس واسطه نباشد. همه پایشان را بکشند کنار و فقط ما باشیم و امام حسین.

متین رضوانی پور، خواننده و پژوهشگر نواهای محلی، مهمان این بخش از برنامه بود و قطعه‌ای زیبا در رثای حضرت اباعبدالله الحسین(ع) اجرا کرد :

 ای سری که بر نیزه همچو ماه تابانی سرور شهیدانی

در برابر نیزه روی نی نمایانی سرور شهیدانی

مجری برنامه در گفتگو با رضوانی پور به این نکته اشاره کرد که او و همکارانش از شب اول برنامه، ۱۰ شب ۱۰ قطعه  از نواهای نواحی مختلف ایران به روز حسین هدیه کردند. پس از آن رضوانی پور در توضیح قطعه اجرا شده گفت: با برخی دوستان از سالهای قبل همکاری داشتم. با من تماس گرفتند و با توجه به تحقیقاتی که کرده بودم از من طرح و پیشنهاد برای برنامه خواستند‌ . من پیشنهاد دادم بر اساس شب‌های محرم برای هر شب نو‌حه‌ای را از یکی از نقاط ایران انتخاب کنیم. مثلا نوحه حضرت مسلم از منطقه شوشتر انتخاب شد که در آواز بیات اصفهان هست. نوحه حضرت اباالفضل از منطقه همدان انتخاب شد که در آواز ابوعطا هست. نوحه حضرت سیدالشهدا مال منطقه شیراز است در آواز دشتی. نوحه حضرت رقیه که در ابتدای برنامه اجرا شد در آواز ابوعطا و مربوط به منطقه سمنان هست.

در ادامه برنامه فرزاد جمشیدی از رضوانی پور خواست قطعه‌ای را به طور زنده اجرا کند و او نوحه حضرت اباالفضل برای منطقه همدان را خواند.

 رضوانی پور در موسیقی نواحی تحقیق زیادی داشته و یکی از کارهای مهمش مشترکات این موسیقی در نواحی مختلف بوده است. جمشیدی در این باره گفت،: اگر به سی چهل سال قبل نگاه کنیم موسیقی نواحی مشترکاتی داشته و امروزه مثلا در گیلان ریشه‌های شور و شهناز و دیلمان را می‌بینیم یا در مازندران حقانی را بشنویم یا عاشیق‌ها در گرگان و یا گوشه‌هایی از ماهور را در لرستان و شور عرب را در خوزستان می‌توانستیم بشنویم.

رضوانی پور در ادامه یکی دیگر از موسیقی نواحی را اجرا کرد و گفت اصالتا اهل ورامین است و از سالها پیش عشق عجیبی به موسیقی نواحی داشته  و سفرهای زیادی به مناطق مختلف ایران کرده و سینه به سینه از آنها یاد می‌گرفته است.

مجری برنامه در بخش دیگر از فصل مشترک لهجه‌ها و گویش‌ها در نوحه‌خوانی نواحی پرسید که رضوانی پور پاسخ داد: نوحه‌خوانی در چهل پنجاه سال گذشته بر اساس روش دستگاهی بوده است اصلا کاری نداشته که مثلا اینجا مازندران است یا خوزستان است؛ یا شور بوده یا ابوعطا یا چهارگاه یا همایون. در آوازها هم فصل مشترک در بحث دشتی‌خوانی هست که در شهرهای مختلف اسامی متفاوتی دارد. یعنی با لهجه‌های مختلف خوانده می‌شود اما فصل مشترکش همان دشتی بودن است.

مهمان برنامه در بخش دیگری از گفتگو با لهجه گیلانی نوحه‌خوانی کرد و گفت: نوحه حضرت اباالفضل، حضرت اباعبدالله و حضرت رقیه (س) از همه سوزناک‌تر است.