نقد و بررسی مستندهای «بازار مشهد اردهال» و « هور دورق» توسط انجمن صنفی کارگردانان مستند

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ همایون امامی مستندساز و منتقد در ابتدای نشست از برگزاری جلسات با موضوع مردم شناسی تقدیر کرد و گفت: متاسفانه هنوز برخی از فیلمسازان تصور می‌کنند زمانیکه یک آیین را به تصویر می‌کشند آن فیلم منتسب به سینمای مردم شناسی است در صورتی که در این جلسات و به کمک انجمن کارگردانان سینمای مستند و دوستان توانستیم با نمایش و تحلیل فیلم‌ها به ویژگی این نوع فیلم‌ها بپردازیم.

 وی در خصوص فیلم «هور دورق» گفت: کارگردان فیلم به خاطرعلاقه به درام پردازی و زیبایی‌شناسی سینمای داستانی تاحدودی از حد و مرزهای فیلم مردم‌شناسی فراتر رفته است اما با این وجود مردم‌نگاری را در فیلم می‌بینیم.

فرهاد ورهرام فیلم‌ساز، پژوهشگر و یکی از اعضای  گروه تحقیق و پژوهش مستند«هور دورق» نیز گفت: سال ۱۳۵۹ به‌ همراه زنده یاد گروسی(محقق) و مرتضی پورصمدی(فیلمبردار) در تحقیقی روی اکوسیستم ایران به شادگان رسیدیم. به پیشنهاد پورصمدی نتیجه این تحقیقات که شامل صدها عکس و مطلب بود را در اختیارحمید تمجیدی قراردادیم. فیلمبرداری سال ۱۳۶۲ شروع و سال ۱۳۶۳ آماده پخش شد و در جشنواره فجر همان سال سیمرغ گرفت.

مهرداد عربستانی، استاد دانشگاه و مردم شناس نیز در خصوص«هور دورق» گفت: فیلم به جنبه‌هایی از مردم شناسی، انسان شناسی و محیط آنان پرداخته اما نمی‌توانیم آن را یک فیلم مردم‌شناسانه بدانیم. تصاویر ، اقلیم و معیشت مردم کنار آب بسیار جذاب بود اما این تصاویر فاقد مرزهای مشخص بود و محور اصلی کار که روی آن تاکید کنیم و عمیق شویم وجود نداشت.

در بخش دوم که اختصاص به بررسی فیلم «بازار مشهد اردهال» داشت، فرهاد ورهرام گفت: ایده فیلم به سال ۱۳۵۳ زمانی که من با زنده یاد روح‌الامینی در بخش مردم شناسی دانشکده علوم اجتماعی به عنوان عکاس حضور داشتم برمی‌گردد. «بازار مشهد اردهال»  در سال ۱۳۵۹ برای شبکه یک سیما ساخته شد اما به دلایلی پخش نشد تا سال‌ها بعد و در مجموعه‌ای با موضوع کاشان به نمایش درآمد.

وی ادامه داد: در گذشته وقتی تلویزیون پروژه‌ای تصویب می‌کرد لابراتور سه به یک نگاتیو می‌داد یعنی ۶۰ دقیقه فیلم، ۱۸۰ دقیقه نگاتیو داشت، اتاق مونتاژ هم محدود در اختیار ما قرار می‌گرفت و این امر دست ما را در خیلی از مسائل  مثل مصاحبه‌ها می بست که نریشن را جایگزین کردیم. 

مهرداد عربستانی با بیان اینکه همه مناسک‌ها قصه‌هایی دارند که در بحث مردم شناسی قرار می‌گیرند، افزود: بازار، تعامل، مناسک و... همه انسجام اجتماعی ایجاد می‌کنند. علاقه داشتم با یکی از این زائران در بیرون شهر یا روستا همراه می‌شدیم و تجربه آن را در کنار مناسک دنبال می‌کردیم. اغلب فیلم‌ها این حس مشارکت را القا نمی‌کند اما در مجموع به عنوان ثبت و ضبط یک آیین که در حال از بین رفتن است، فیلم مهمی است.

ورهرام در پایان یادآور شد: هر فیلم باید در دوران ساخت خود بررسی شود، در آن دوره من و حتی مردم شناسان هم تحقیق درستی از بازار نداشتند و من در ابتدای راه فیلم‌سازی بودم. این فیلم در یک جا متمرکز نبوده و به جنبه‌های مختلف مثل کشاورزی، فصل‌ها، روستا، آبیاری در کنار بازار و مناسک پرداخته است.

انتهای پیام//