آشپزی در ظروف مسی ضرر هم دارد؟

به گزارش برنا؛ همه ما در فضای مجازی، بزرگترها و گاهاً افراد معتقد به طب سنتی، از فواید طبخ غذا و یا خوردن غذا در ظروف مسی، مطالبی را خوانده و شنیده ایم؛ اما آیا واقعاً سفارش های انجام شده درباره طبخ و مصرف غذا در این ظروف برای سلامتی بدن ما مفید است؟ آیا این ظروف املاح یا مواد مفیدی را به بدن ما منتقل می کنند؟ دیدگاه علم از منظر بیوشیمی و علم تغذیه در این باره چیست؟ در این مطلب قصد داریم این ادعای کهن را بررسی کنیم.

در ابتدا باید بگوییم که متخصصان علم تغذیه می گویند که استفاده از ظروف فلزی، چه مسی، چه رویی و چه تفلون می تواند برای بدن انسان مضر باشد، در این مطلب قصد جانب داری از صنعتی خاص را ندرایم و تنها دیدگاه علم نسبت به ادعایی را بررسی می کنیم که سال هاست با رنگ و لعاب علمی در جامعه ترویج شده است و درستی آن را می سنجیم.

شاید جادوی خواص ظروف مسی را برای اولین بار تولیدکنندگان این ظروف مطرح کرده باشند که استفاده از این ظروف می تواند مس و برخی مواد معدنی و املاح مورد نیاز بدن را تامین کند. مشروح این ادعا به این شکل است که «طبخ غذا در ظروف مسی بزرگ، همراه با ابزاری همچون کفگیری از جنس آهن که آن را «حسوم» می نامند، می تواند املاحی مثل آهن، روی و مس را به بدن انسان برساند و اثرات درمانی بسیار مفیدی برای بدن دارد. غیرعلمی بودن این ادعا در همین ابتدا مشخص می شود، چرا که آهن، روی و مس موجود در ظروف و ابزار ساخته شده از آلیاژها، به شکل اکسید شده هستند و مشخصاً نمی توانند برای بدن فایده ای داشته باشند؛ ضمن اینکه اگر این مواد در حجم بیش از حد به بدن انسان برسند، می توانند در سیستم عصبی و اندامی مثل کبد رسوب کنند و باعث بروز آسیب های کوتاه مدتی مثل مسمومیت با سردرد و تهوع و آسیب های طولانی مدتی مانند آلزامیر، زوال عقل و پارکینسون شوند. متخصصان افراد دارای بیماری های پُرخطر، زنان باردار، سالمندان و کودکان را بیشتر از دیگران در معرض خطر اینگونه آسیب ها می دانند.

ظروف مسی، بهتر از دیگر ظروف فلزی یا حتی سفالی، حرارت را توزیع می کنند و از این رو باعث پخت باکیفیت تر غذا می شوند، اما این مزیت در مقابل مضراتی که برای سلامتی دارد، ناچیز است. نکته ی علمی مهمی که در این مورد وجود دارد، این است که مس، آهن و روی همگی از عناصر دوظرفیتی هستند و قابلیت اکسیداسیون بالایی دارند و وجود آن ها در ظرف غذایی که دارای خواص اسیدی است یا نمک زیادی دارد، باعث بروز واکنش هایی می شود که برای سلامتی انسان به شدت مضر هستند. تنها راه پیشنهادی برای کمتر کردن این مضرات، اضافه کردن لایه ای از فولاد ضدزنگ یا نیکل بر روی سطح داخلی این ظروف است که می تواند مانع از واکنش این عناصر با مواد غذایی شود و ریسک مضر بودن آن ها را کاهش دهد. با این توضیحات می توان گفت ظروف مسی بهترین انتخاب برای پخت غذا و بدترین انتخاب برای سلامتی انسان هستند.

متخصصین تغذیه با اشاره به این موضوع که پس از استفاده از ظروف مسی، شاهد پدیدار شدن لکه های سیاهی روی آن ها می شویم، می گویند که این لکه ها خود دلیلی برای اثبات مضر بودن این ظروف هستند. پیدایش این لکه ها، شاهدی بر ویژگی اکسیداسیون بالا ظروف مسی است که می توانند با غذاها واکنش داده و سلامتی انسان را تهدید کند. همچنین از آن جایی که اغلب این ظروف به صورت سنتی تولید می شوند و استاندارهای پوشش داخلی آن ها رعایت نمی شود، تا جای ممکن باید از خش برداشتن آن ها جلوگیری کرد، چرا که ایجاد هر شکافی هر چقدر ریز در این ظروف، خاصیت اکسید شدن آن ها را چندبرابر می کند.

همچنین متخصصان بیوشیمی می گویند که نیاز بدن انسان به عنصر مس زیاد نیست و این میزان کم نیز توسط مواد غذایی، به شکل طبیعی تامین می شود. از طرفی اگر فردی با فقر مس، روی یا آهن مواجه است نیز می تواند با تهیه ی داروهایی، این کمبودها را جبران کند و استفاده از ظروف و دسبندها و دیگر ابزار مسی، نه تنها فایده ای برای بدن انسان ندارند، بلکه ممکن است باعث بروز آسیب های موقتی یا دائمی و جدی به بدن ما شوند.