برای «سفر به سرزمین تروریست‌ها» منتظر مجوزم/ آسیب «بلاگرنماها» به حوزه گردشگری

خبرگزاری برنا - سعیده اسدیان: سفر حتماً نباید لوکس باشد و برای اقامت هم نیازی به هتل های گرانقیمت نیست، فقط باید عزم طبیعت‌گردی کنید تا با کمترین وسایل دل به جاده بزنید و روزهای خوشی را کنار دوستان و خانواده داشته باشید.

یکی از سبک های محبوب سفر که طی سال های اخیر به خصوص در بین جوانان مورد استقبال قرار گرفته، طبیعت گردی است اما باید بدانیم که برای رفتن به طبیعت و اقامت در آن باید به قدر کافی آگاهی داشته باشیم تا نه خود آسیب ببینیم و نه به فرهنگ و محیط پیرامون آسیبی وارد کنیم.

جواد قارایی، مستندساز و ایرانگردی است که بیش از یک دهه در تلاش بوده تا با ساخت مستند ایرانگرد، علاوه بر معرفی جاذبه های طبیعی و تاریخی ایران و نمایش فرهنگ و تمدن غنی کشورمان، فرهنگ سفر را هم به گردشگران آموزش دهد.

در همین راستا با وی به گفت وگو نشستیم تا برایمان از سفر، فرهنگ گردشگری، هنجارها و در نهایت ایرانِ زیبا بیشتر صحبت کند.

برنا: شاید اولین سوالی که برای خیلی از افراد پیش بیاید این باشد که چه شد جواد قارایی به سراغ ساخت ایرانگرد رفت؟

قارایی: اولین دلیل، عشق من به ایران و سفرهای زیادی بود که داشتم، متوجه شدم جزو 10 کشور برتر در داشتن جاذبه های تاریخی و طبیعی هستیم اما نه تنها مردم جهان بلکه حتی مردم خودمان هم نسبت به آنها آگاه نیستند، بنابراین گفتم پیش از آنکه مردم دنیا در مورد این جاذبه ها چیزی بدانند باید مردم ایران از آن آگاه شوند.

در همین راستا سعی کردم در این حوزه وارد شوم، ابتدای کارم را با مرحوم اینانلو شروع کردم و بعد به طور مستقل کار کردم تا در نهایت اولین مجموعه ایرانگرد را بدون اینکه کسی سفارش دهد و با هزینه خودم ساختم که برای پخش به شبکه 4 رسید و از آن استقبال شد.

فرار حیوانات از انسان ها به دلیل تخریب زیستگاه

برنا: مرحوم اینانلو چقدر در چهارچوب بندی ذهن شما و نگاه تان در ساخت مستند تاثیر داشتند؟

قارایی: ایشان بیشتر در حوزه حیات وحش کار می کردند، من خیلی در این حوزه فعال نبودم و شاید 3 یا 4 درصد از ایرانگرد به حیات وحش مربوط می شود، به همین جهت تأثیرپذیری وجود نداشت و نگاهمان متفاوت بود،  من سعی کردم خیلی از برنامه های ایرانی و خارجی را تماشا کنم تا در نهایت چیزی در ذهنم شکل گرفت که خروجی آن ایرانگرد بود.

کار در حوزه حیات وحش به دلیل کمبود تجهیزات و هزینه های بالا خیلی سخت است، ضمن اینکه اکثر شبکه های خارجی و کمپانی هایی که در حوزه حیات وحش کار می کنند با باغ وحش هایی در ارتباط هستند که حیوانات دست آموز دارند، در ایران تنوع ما بد نیست اما تعداد حیوانات به دلیل شکار بی رویه کم است، ضمن اینکه حیوانات به دلیل تخریب زیست گاهشان از انسان ها فراری هستند و همین کار را سخت می کند.

15 سال است که ماشین ندارم

برنا: بسیاری از افرادی که در حوزه طبیعت گردی و ایرانگردی فعالیت می کنند عموماً مخالف این هستند که نقاط بکر ایران معرفی شود، چرا که معتقدند هنوز فرهنگ گردشگری آنچنان که باید وجود ندارد، اما شما این ریسک را کردید و علی رغم دغدغه های محیط زیستی که دارید ایرانگرد را ساختید، چرا؟

قارایی: من هم یک زمانی موافق این موضوع بودم اما بعد به این نتیجه رسیدم که باید فرهنگ سازی شود، من فقط راجع به زیبایی های ایران گفتم و حتی مسیرهای خیلی بکر را هم معرفی نکردم اما در تمام برنامه ها گفتم که چرا نباید در طبیعت آتش روشن کرد، راه حل اصولی دادم، گفتم که چرا نباید آفرود کرد، توضیح دادم چطور باید با جامعه محلی برخورد کرد، آگاهی دادم که جنگل، بیابان  و کوهستان خانه حیوانات و باید به به نحوی رفتار کنیم که آسیب زننده نباشد.

متأسفانه ما در این سال ها هیچ آموزشی نداشتیم بنابراین سعی کردم اول از همه برنامه ای جذاب و زیبا راجع به زیبایی های ایران بسازم و در کنار آن آموزش بدهم، خودم هم این آموزش ها را رعایت می کنم برای مثال من 15 سال است که ماشین ندارم، آفرود نمی کنم مگر برای تصویربرداری، هیچ وقت آتش روشن نمی کنم، به فرهنگ عشایر و روستاییان احترام می گذارم و فرهنگ خودم تحمیل نمی کنم، اگر آب و برق ندارند با کمک مردم و انجمن نیک ورزی ایرانگرد که 2 سال است تأسیس شده مشکلات شان را رفع کنم، به این طریق می توانم بگویم من یک شهروند، گردشگر و ایرانی مسئول نسبت به کشورم هستم.

مجوز «سفر به سرزمین تروریست ها» صادر نشد/برای ایرانگرد خانه ام را فروختم

برنا: شما دوکار جدی یعنی «ایرانگردشو» و«سفر سرزمین تروریست‌ها» را در برنامه‌های خود داشتید، این دو کار به کجا رسید؟ 

قارایی: قرار بود مسابقه «ایرانگردشو» را با حضور ایرانگردهای حرفه ای با طرح خودم بسازیم، مسابقه ای که نمونه آن در دنیا ساخته نشده اما متأسفانه هنوز از طرف صدا و سیما به من پاسخی نداده اند، «سفر به سرزمین تروریست ها» هم یک برنامه ای برای پخش در فضای مجازی برای خارج از کشور بود.

ما 43 سال است که با ایران هراسی مواجه هستیم،‌ خیلی از حکومت های دنیا تمایل ندارند مردم دیگر کشورها به ایران سفر کنند و راجع به ایران آگاهی داشته باشند، به همین جهت هم عنوان کردند که ایران سرزمین تروریست هاست و هر کسی به این کشور سفر کند کشته می شود.

من طرحی نوشتم با دو راوی ایرانی و اروپایی، قصه از اینجا شروع می شد که یکی از این گردشگران آمریکایی با فالوور میلیونی مشغول تماشای صحبت های ترامپ در لحظه ای است که مردم ایران را تروریست می خواند.

با یکی از دوستانش در اروپا تماس می گیرد و می گوید به ایران سفر کنیم و ببینیم آیا واقعاً تروریست هستند، آنها به ایران می آیند و در کمال ناباوری ترور می شوند، اما با خوبی، مهمان نوازی، مهربانی و استقبال مردم ایران و همه این‌ها را در فضای مجازی با مردم به اشتراک می گذارند.

من تلاش کردم این تهدید را به فرصت تبدیل کنیم اما متأسفانه نه وزارت گردشگری نه هیچ جای دیگر فعلاً به من برای این طرح ها هیچ کمکی نکرده، توقعی هم ندارم تا وقتی دغدغه ای نباشد کمکی هم نیست.

من برای ایرانگرد خانه ام را فروختم و از هیج جا توقع نداشتم، البته من سپاسگزار صدا و سیما هستم که بعد ایرانگر 1 همراه من بودند اما می خواهم بگویم مشکل زیاد است اما من همچنان امیدوار خواهم بود.

لزوم احترام به فرهنگ و پوشش جوامع محلی

برنا: یکی از رفتارهای غلطی که اخیراً در برخی از جوامع محلی دیده می شود مصرف زیاد پلاستیک مثل سفره، لیوان و بشقاب یک بار مصرف به خصوص در خانه های بومگردی است، در حالی که وقتی یک گردشگر به مناطق بومی سفر می کند به دنبال این است تا سبک زندگی روستایی را تجربه کند.

قارایی: دلیل این امر هم تنبلی است، ما کشوری هستیم که در کمربند خشک زمین قرار گرفته ایم و همیشه خشکسالی با ما بوده، از سه هزار سال قبل قنات داشتیم و مردم در شرایط کم آبی با زحمت و سخت کوشی زمین را می کندند تا یک قطره آب هدر نرود، اما حالا آنقدر تنبل شده ایم که زحمت تمیز کردن یک سفره را به خودمان نمی دهیم.

از قدیم پارچه های قلمکاری به عنوان سفره استفاده می شد، اگر هم بعداز شستشو رنگ و لکه ای به آن می ماند ذات سفره بود،‌ ما هنوز در خانه مان از همین سفره‌های پارچه ای استفاده می کنیم، مردم خودشان در سفر به این مناطق باید در برابر استفاده از ظروف پلاستیکی واکنش نشان دهند.

برنا: این روزها در فضای مجازی با افرادی مواجه هستیم که صرفاً با چندبار گردش در طبیعت یا سفر به شهرهای مختلف خود را بلاگر سفر معرفی می کنند اما نحوه تولید محتوا و تصاویری که در صفحه شان منتشر می کنند، بیشتر ضد تبلیغ است، برای مثال تصاویری را با پوششی بسیار متفاوت از فرهنگ و پوشش جوامع محلی منتشر می کنند که در خیلی از موارد هم باعث واکنش مردم محلی شده است، آیا هر کسی که سفر می رود می تواند خود را بلاگر سفر معرفی کند؟

قارایی: باز هم بر می گردیم به همان مسأله که تا زمانی که نسبت به چیزی معرفت نداشته باشیم و به آن عشق نورزیم نمی توانیم محافظت درستی هم از آن داشته باشیم. افرادی که این کارها را انجام می دهند قطعاً یک آگاهی سطحی دارند اما برای اینکه مانع از تأثیرات منفی شوند باید با یک نفر متخصص در این حوزه مشورت کنند.

بگویند که ما می خواهیم در حوزه گردشگری تولید محتوا داشته باشیم، چطور کار کنیم که هم باعث رونق صنعت گردشگری شویم و هم به آن آسیبی وارد نکنیم، مشکل اینجاست فکر می کنیم هرآنچه که ما عمل می کنیم درست است در صورتی که تخصصی نداریم، بنابراین این افراد اگر در راستای کسب آگاهی تلاش نکنند یا به دنبال تخریب هستد یا صرفاً کسب درآمد برایشان اهمیت دارد.

معضل مهم تر این است که برخی گردشگران به فرهنگ مردم محلی احترام نمی گذارند، من نمی گویم فرهنگ محلی خوب است یا بد، من می گویم برای مثال هرکسی که می خواهد به خانه من بیاید حق ندارد لباس خیلی باز بپوشد یا با لباس سرکارش به مهمانی من بیاید، پس کسی که وارد خانه من می شود قطعاً این قانون را پذیرفته است.

ما گردشگران موظفیم وقتی به محیط زندگی کسی وارد می شویم به قوانین، مقررات و فرهنگ آن ها احترام بگذاریم، اگر این کار را نکنیم و بگوییم هرطور دلمان می خواهد وارد می شویم، اگر بی احترامی کنیم به زندگی آنها آسیب زده ایم.

این اقدام ما باعث می شود تا مردم محلی از گردشگر دوری کنند، یک جاهایی ممکن است برخورد فیزیکی پیش بیاید، خیلی مواقع هم طرف آنقدر محجوب و مظلوم است که حرفی نمی زند اما در زندگی اش دچار مشکل می شود.

ما همانطور که اعتقاد داریم نباید در طبیعت نباید زباله بریزیم و صدای موسیقی را زیاد کنیم، پس وقتی مهمان یک قوم و شهرستان می شویم باید به فرهنگ شان احترام بگذاریم، احترام به هر قوم و سلیقه در درجه اول احترام به خومان است.

یک تنه بار وزارت گردشگری را در زمینه تبلیغ ایران به دوش کشیدم

برنا: شما سالهاست که تقریباً فریاد می کشید که باید از فرهنگ، تاریخ، طبیعت و دارایی های ایران محافظت و آنها را به درستی معرفی کرد،‌ در این مسیر چقدر نهادها و سازمان‌ها مسئول و به طور مشخص وزارت میراث فرهنگی،‌گردشگری و صنایع دستی با شما همکاری کردند؟

قارایی: من همراهی ندیدم و اگر بوده در حد خیلی جزئی و کم بوده، من سعی کردم یک تنه بار وزارت گردشگری را در زمینه شناخت ایران،‌ تبلیغ ایران و محافظت از دارایی های ایران به دوش بکشم و موفق هم بودم، چون عشق و آگاهی و تا حدودی تخصص داشتم.

برنا: چند اسم می گویم نظرتان را در موردشان بگویید، دیوید آتنبرو؟

قارایی: بی نظیر

برنا: سید عزت الله ضرغامی؟

قارایی: آقای ضرغامی خلاق و کسی که می تواند کاری کند که میراث فرهنگی ما دگرگون شود اما اگر بخواهد

برنا: پارسا؟

قارایی: همه وجودم

برنا: مرحوم اینانلو؟

قارایی: ایران دوستی دغدغه مند

برنا: ایرانگرد؟

قارایی: عاشق

برنا: جازموریان؟

قارایی: تنها نیست

برنا: و در آخر،‌ ایران؟

قارایی: همه وجودم

انتهای پیام/