آخرین اطلاعات ماهوارۀ اروپایی از فضا

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری برنا، ماهواره نقشه‌برداری راه شیری گایا سومین فهرست داده‌های خود را منتشر کرده است که در مقایسه با فهرست داده دوم خود، ۱۰ برابر بیشتر اطلاعات دربارۀ سیارک‌ها دارد، این نشان‌دهنده افزایش تعداد «برخورد نزدیک» بین سنگ‌های فضایی ردیابی شده توسط گایا است. از این برخوردهای نزدیک می توان برای ارزیابی تعدادی از ویژگی های سیارک ها، به ویژه جرم آنها استفاده کرد.

کاتالوگ سوم گایا نیز با گنجاندن مشاهدات طیفی سیارک ها برای اولین بار نسبت به پیشینیان خود بهبود یافته است. انتشار شامل طیف، یا اندازه گیری رنگ و روشنایی سیارک ها در طول موج های مختلف، حدود 60000 سیارک است.

براساس اطلاعات منتشر شده در پایگاه اسپیس، این طیف ها را می توان برای تعیین ترکیب سیارک هایی که از مواد دست نخورده ای که از شکل گیری سیارات در حدود 4.6 میلیارد سال پیش به جا مانده است، استفاده کرد. در حال حاضر، اخترشناسان طیف تنها چند هزار سیارک را دارند و دانشمندان دانشگاه هلسینکی فنلاند پیش‌بینی می‌کنند که گایا می‌تواند این تعداد را ده برابر کند. این بدان معناست که داده‌های گایا می‌تواند به اخترشناسان در درک بهتر منظومه شمسی و تکامل آن کمک کند.

داده‌های گایا همچنین نشان می‌دهد که در حالی که ماهواره بشقاب پرنده، داده‌های ستاره‌ها و سیارات فراخورشیدی را در کهکشان راه شیری ارائه می‌دهد، گایا بیش از آن توانایی دارد که بر علم بسیار نزدیک‌تر به خانه تأثیر بگذارد. مأموریت گایا با تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ فضایی جیمز وب متفاوت است، به جای انتخاب یک شی یا گروهی از اجرام و مطالعه شدید آنها، گایا کل آسمان را ترسیم می کند و مشاهدات مکرر را انجام می دهد.

این روش به گایا اجازه می دهد تا میلیاردها ستاره را مورد هدف قرار دهد و نحوه تغییر موقعیت آنها را در طول زمان مشاهده کند. از آنجایی که این ستارگان بسیار دور هستند، حرکاتی که فضاپیما می بیند بسیار ناچیز است. اما هنگامی که گایا یک منبع نور ضعیف را مشاهده می کند که به سرعت در میدان دید فضاپیما حرکت می کند که جسم قبل از ناپدید شدن تنها در یک تصویر دیده می شود، این نشان دهنده جسمی بسیار نزدیکتر به زمین است.

بررسی این اجسام در برابر پایگاه‌های داده اجرام شناخته شده منظومه شمسی به محققان این امکان را می‌دهد تا تعیین کنند که آیا این اجرام قبلاً سیارک‌هایی کشف شده‌اند یا خیر، و این روش بررسی متقابل اغلب اکتشافات جدیدی را نشان می‌دهد. نظارت بسیار دقیق گایا از موقعیت ستارگان ابزاری کلیدی در ردیابی سیارک ها است.

مارکو میشلی، دانشمند مرکز هماهنگی اجرام نزدیک به زمین آژانس فضایی اروپا (ESA) گفت: هنگامی که ما یک سیارک را رصد می کنیم، به حرکت آن نسبت به ستارگان پس زمینه نگاه می کنیم تا مسیر آن را تعیین کنیم و پیش بینی کنیم که در آینده کجا خواهد بود.

این بدان معناست که هرچه موقعیت ستارگان را با دقت بیشتری بدانیم، با اطمینان بیشتری می توانیم مدار سیارکی را که از مقابل آنها می گذرد، تعیین کنیم.

گایا از تکنیکی به نام اخترسنجی برای محاسبه جرم سیارک ها استفاده می کند. این روش - که به 190 سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد، زمانی که هیپارخوس منجم یونانی از آن برای ایجاد فهرست‌های ستاره‌ای استفاده کرد - از حرکات دقیق اجرام آسمانی برای ساخت پایگاه‌های اطلاعاتی دقیق از این اجرام، از جمله سیارک‌ها، استفاده می‌کند.

اخترسنجی انجام شده توسط گایا با محاسبات مرسوم مدار یک سیارک که جسم را نقطه ای بدون شکل خاص فرض می کند، متفاوت است، بنابراین در اندازه، چرخش، خواص پراکندگی نور در سطح و شکل واقعی زندگی واقعی سیارک لحاظ نمی شود. 

به دلیل دقت چشمگیر گایا، نجومی که انجام می دهد بستگی به زاویه ای دارد که مرکز جرم یک سیارک از مرکز ناحیه روی بدن که توسط خورشید روشن می شود، منحرف می شود. این جبران برای سیارک (21) لوتتیا، که ماموریت روزتا ESA در سال 2010 به شدت آن را مطالعه کرد، تعیین شده است.

گرفتن داده‌های روزتا و اطلاعات فیزیکی جمع‌آوری‌شده توسط تلسکوپ‌های زمینی به گایا اجازه داد تا خطاهای سیستماتیک را حذف کند و یک دوره چرخش، جهت قطب چرخشی و مدل شکل دقیق برای Lutetia را استخراج کند. با انجام این کار برای لوتتیا و دیگر سیارک‌ها، اخترسنجی گایا می‌تواند به جمع‌آوری اطلاعات فیزیکی دقیقی کمک کند که محققان می‌توانند متعاقباً از آن برای انجام مشاهدات دقیق‌تر و کنکاش در منشا و تکامل منظومه شمسی استفاده کنند.

کری موینونن، استاد دانشگاه هلسینکی، در بیانیه‌ای گفت: پیشرفت‌های انقلابی بسیار زیادی وجود دارد که تعیین یک پیشرفت مهم دشوار است. بر اساس Gaia DR3 [انتشار داده‌ها 3]، محققان فنلاندی تصور سیارک‌ها را در منظومه شمسی تغییر خواهند داد.

انتهای پیام/

خبرنگار: زهرا وجدانی