آشنایی با انواع تجهیزات برق صنعتی

برق صنعتی یعنی برقی که در صنعت کاربرد دارد یا به معنی علم و تخصصی است که به کاربرد برق در صنعت می‌پردازد. اما این تعریف کامل نیست و نمی‌تواند همیشه درست باشد. گاهی اوقات برق ساختمان و حتی اتوماسیون را می‌بینیم که در آن برق صنعتی و تجهیزات آن بکار رفته است یا آسانسورها که در آن درایوها و موتورهای الکتریکی استفاده می‌شود که اینها در تعریف فعلی نمی‌گنجند.

صنعت دنیای بزرگی است که یکی از مهم‌ترین دروازه‌ها به این دنیا، دروازه برق صنعتی است. برای عبور از این دروازه باید با تک تک تجهیزات برق صنعتی که در این مسیر به کارمان می‌آید آشنا شویم. شما کدام یک از آنها را می‌شناسید؟ در این نوشته سعی کرده‌ای دایره المعارف کوچکی از تجهیزات برق صنعتی را برایتان گردآوری کنیم تا اطلاعات خوب و جامعی درباره آنها به دست آورید و همچون دفترچه راهنما هر وقت احساس نیاز کردید به آن سر بزنید. این مقاله توسط تیم تحریریه شرکت پارس خورشید تالیف شده است. پارس خورشید ارائه دهنده انواع تجهیزات برق صنعتی همچون اینورتر و کلید حرارتی و سبد متنوعی از چنین تجهیزاتی است.

برق صنعتی چیست؟

برق صنعتی یعنی برقی که در صنعت کاربرد دارد یا به معنی علم و تخصصی است که به کاربرد برق در صنعت می‌پردازد. اما این تعریف کامل نیست و نمی‌تواند همیشه درست باشد. گاهی اوقات برق ساختمان و حتی اتوماسیون را می‌بینیم که در آن برق صنعتی و تجهیزات آن بکار رفته است یا آسانسورها که در آن درایوها و موتورهای الکتریکی استفاده می‌شود که اینها در تعریف فعلی نمی‌گنجند.

پس بهتر است با نگاهی جامع‌تر و البته خلاصه‌ و دقیق‌تر برق صنعتی را اینگونه تعریف کنیم:

کنترل برق سه فازی که وارد یک کارخانه یا کارگاه می‌شود و وظیفه آن روشن و خاموش کردن تجهیزات و تأمین توان مورد نیاز آنها است.

به زبانی ساده‌تر؛ برق صنعتی یک عبارت دو کلمه‌ای است که بسیاری از زمینه‌های فعالیت برقیِ صنعتی و رشته‌های مختلف دانشگاهی را شامل می‌شود. ملزومات تئوری برق، مهمترین مفاهیم اساسی و موضوعات پیشرفته مربوط به این حوزه هستند. برق صنعتی مباحث بنیادی مانند نمادهای برقی و نقشه‌ها، جریان، ولتاژ، مقاومت و قدرت را تعریف می‌کند و در پی آن قوانینی مثل ولتاژ ، اهم و… را توصیف می‌کند.

موضوعات دیگری همچون؛ ماشین‌های چرخشی، کنترل موتور، ترانسفورماتورها، درایوهای الکترونیکی و PLC و همچنین اطلاعات عملی در مورد برنامه‌های کلیدی در دنیای واقعی نظریه ‌ای برقی مانند نصب، تعمیر و نگهداری و عیب‌یابی، انواع قطعات و تجهیزات مانند لوازم اتوماسیون، پنوماتیک و ابزار دقیق زیرمجموعه برق صنعتی هستند.

پارس‌خورشید، تامین‌کننده و واردکننده تجهیزات برق صنعتی، اینورتر و کلید حرارتی است و همکاران واحد فنی، آماده ارائه مشاوره‌های فنی در خصوص خرید تجهیزات برق صنعتی هستند.

• کنتاکتور وسیله ای الکترومکانیکی است که با یک فرمان الکتریکی به قطع و وصل کردن عملگرهای الکتریکی مثل الکتروموتورها می پردازد.

کنتاکتور وسیله‌ای الکتریکی است که برای روشن یا خاموش کردن مدار الکتریکی استفاده می‌شود. کنتاکتور نوع خاصی از رله در نظر گرفته می‌شود. بااین‌حال، تفاوت اساسی بین رله و کنتاکتور این است که کنتاکتور در برنامه‌هایی با ظرفیت حمل جریان بالاتر استفاده می‌شود، درحالی‌که رله برای کاربردهای جریان کمتر استفاده می‌شود.

کنتاکتورها را می‌توان به‌راحتی نصب کرد و اندازه آن‌ها جمع‌وجور است. به‌طورکلی، این دستگاه‌های الکتریکی دارای چندین نقطه تماس هستند. این کنتاکت‌ها در بیشتر موارد به‌طورمعمول باز هستند و زمانی که سیم‌پیچ کنتاکتور روشن می‌شود، توان عملیاتی را برای بار تامین می‌کنند. کنتاکتورها بیشتر برای کنترل موتورهای الکتریکی استفاده می‌شوند.

کنتاکتورها انواع مختلفی دارند و هر نوع مجموعه‌ای از ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای خاص خود را دارد. کنتاکتورها می‌توانند جریان را در طیف وسیعی از چند آمپر تا هزاران آمپر و ولتاژ از 24 VDC تا هزاران ولت، بشکنند. علاوه بر این، این تجهیزات برق صنعتی در اندازه‌های مختلف، از ابعاد دستی گرفته تا اندازه‌هایی به‌اندازه یک متر عرضه می‌شوند.

رایج‌ترین ناحیه کاربرد کنتاکتور بار جریان بالا است. کنتاکتورها به دلیل توانایی خود در کنترل جریان‌های بیش از 5000 آمپر و توان بالای بیش از 100 کیلووات شناخته‌ شده‌اند. جریان‌های سنگین موتور در هنگام قطع شدن، قوس تولید می‌کنند. این قوس‌ها را می‌توان با استفاده از کنتاکتور کاهش داده و کنترل کرد.

• رله ها نوعی کلید الکتریکی با سرعت بالا تر نسبت به کنتاکتورها هستند که با فعال شدن آن یک کلید را باز و یک کلید را بسته می کند. رله ها انواع مختلفی دارند که به صورت های مکانیکی، مغناطیسی، الکترونیکی، حرارتی و... هستند.

• فیوز قطعه ای است که مدار را در برابر جریان بیشتر از مقدار نامی محافظت و جریان مدار را قطع می کند.

• کلید مینیاتوری تجهیزیست الکترومکانیکی که مدار را در برابر اضافه جریان و اتصال کوتاه محافظت می کند

• کلید اتوماتیک تقریبا مشابه کلید مینیاتوری کار می کند. کلید اتوماتیک یا MCCB، تجهیزات حفاظتی الکتریکی هستند که برای محافظت از مدار الکتریکی در برابر جریان بیش‌ازحد استفاده می‌شوند، که می‌تواند باعث اضافه‌بار یا اتصال کوتاه شود. کلید اتوماتیک را می‌توان برای طیف وسیعی از ولتاژها و فرکانس‌های قابل تنظیم استفاده کرد. MCCB از یک دستگاه حساس به دما (عنصر حرارتی) با یک دستگاه الکترومغناطیسی حساس به جریان (عنصر مغناطیسی) استفاده می‌کند تا مکانیسم لازم را برای محافظت و جداسازی فراهم کند. MCCB ها علاوه بر مکانیزم‌های خاموش کردن، می‌توانند به‌عنوان سوئیچ قطع دستی در مواقع اضطراری یا عملیات تعمیر و نگهداری نیز استفاده شوند.

• رله اضافه بار حرارتی (بیمتال) یکی از رایج‌ترین تجهیزات حفاظتی است که در صنعت برق مورد استفاده قرار میگیرد و به صورت سری در مدار الکتروموتور قرار می‌گیرد و برای حفاظت از آن در مقابل اضافه‌بار استفاده می‌شود. رله اضافه‌بار یکی دیگر از تجهیزات برق صنعتی است.  فیوز و قطع کننده مدار، وظیفه حفاظت از موتور را بر عهده‌ دارند اما رله‌های اضافه‌بار از موتور در برابر جریان اضافی محافظت می‌کند.

رله‌های اضافه‌بار انواع مختلفی دارند. کاربردی‌ترین و رایج‌ترین نوع این رله‌ها، رله‌های حرارتی با نواربیمتال (Bimetal) است. این نوار فلزی از دو فلز مختلف ساخته‌ شده است که به هم متصل شده‌اند و زمانی که حرارت می‌بینند با نرخ‌های مختلف گرم می‌شوند.

نوار بیمتال زمانی که به دمای مشخص برسد، به‌اندازه کافی کشیده شده و خم می‌شود و توان ورودی به موتور را قطع می‌کند. استفاده از رله‌های اضافه‌بار حرارتی یک‌ راه اقتصادی و ایمن، برای محافظت از مدارهای اصلی است.

• کلید حرارتی تجهیزی است که هم کارایی کلید مینیاتوری و هم رله اضافه بار (بیمتال) را دارد و از الکتروموتورها در برابر اضافه جریان و اضافه بار محافظت می کند. سه عملکرد مهم را در بالادست موتور الکتریکی انجام می‌دهد:

• ایزوله

• حفاظت موتور در برابر اضافه‌بار و اتصال کوتاه

• کنترل موتور (روشن/خاموش) در صورت اضافه‌بار یا اتصال کوتاه، MPCB به‌طور خودکار مدار را قطع می‌کند. MPCB دارای کنتاکت‌های داخلی است که خط منبع تغذیه را به بار متصل می‌کند. یک سیم‌پیچ داخلی جریان‌های اتصال کوتاه (مقادیر جریان زیاد یا بسیار زیاد) را تشخیص می‌دهد، درحالی‌که یک عنصر حساس به حرارت که روی دوفلزی جوش داده‌ شده است، جریان‌های اضافی (مقادیر جریان کمی بالاتر از مقدار اسمی) را تشخیص می‌دهد که ممکن است به موتور آسیب برساند. در صورت افزایش جریان، سیم‌پیچ یا دوفلزی باز شدن کنتاکت‌ها را تعیین می‌کند. 

• رله کنترل فاز این وسیله از الکتروموتور در برابر اختلالات ولتاژ و جریان محافظت می کند و در صورت قطع یکی از فازها مدار فرمان را قطع می کند.

• کلید نشتی جریان کلید محافظ جان (نشتی جریان) با مقایسه جریان رفت و برگشتی، اگر اختلافی بین جریان فاز و نول باشد مدار را قطع می کند

برای دریافت اطالاعات بیشتر درباره هر کدام از تجهیزات برق صنعتی و تجهیزاتی همچون اینورترها و کلید حرارتی به سایت شرکت پارس خورشید مراجعه کنید و یا با مشاوران فنی ما پاسخ بگیرید.

برچسب ها : تجهیزات برق صنعتی,کنتاکتور,الکتروموتور,اینورتر,کلید حرارتی,سافت استارتر