انتشار نخستین تصویر از پادشاه بزرگ و قدرتمند ایران

خبرگزاری برنا- علی پژوهش؛ اسماعیل بن حیدر یا شاه‌اسماعیل بنیان‌گذار و نخستین سلطان سلسلۀ صفویه بود که بین سال‌های ۱۵۰۱ تا ۱۵۲۴ میلادی بر ایران حکومت کرد.

ایران بعد از حملۀ سپاه خلیفۀ دوم بیش از ده قرن فاقد حکومت مرکزی قدرتمند و ایرانی تبار بود، طی سالیان دراز حکام بنی‌امیه و بنی‌عباس ظلم‌های گسترده‌ای را همچون دیگر ملل تابع شام و بعدتر بغداد به ملت ایران روا داشتند.

مردم ایران بعد از سقوط حکومت ساسانی به تبعیت از زور سپاه خلیفۀ دوم به اسلام نگرویدند، آنچه ایرانیان را دلدادۀ اسلام کرد، آشنایی با مرام و مسلک ائمه اطهار (علیه‌السلام) به خصوص در دورۀ کوتاه اما شیرین حکمرانی حضرت علی (علیه‌السلام) بود.

بعد از روی کار آمدن سلسلۀ اموی و بعدتر عباسیان به تدریج مقاومت‌های مقابل آن‌ها شکل گرفت و سلسله‌های ایرانی و ترک‌‌تبار در ایران به صورت فدرال روی کار آمدند به این معنا که استقلال داخلی داشتند اما برای سیاست خارجی به حکومت شام و بعدها بغداد وابسته بودند.

طاهریان، سامانیان، آل‌بویه، غزنویان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان از جمله این حکومت‌های محلی بودند که هریک موفق به فتح بخشی از قلمرو کسرایان ایرانی شدند اما هیچکدام مجال بازسازی هویتی واحدی تحت عنوان ایران را پیدا نکردند.

سرنوشت این پادشاهی‌های محلی در نهایت با اقدامات نسنجیدۀ سلطان محمد خوارزمشاه بسیار تلخ به پایان رسد، کشتن نمایندۀ چنگیز سبب شد تا بهانه‌ای به خان مغول برای یورش به خاک ایران داده شود و سراسر سرزمین‌مان حدود دو قرن در اختیار چنگیز و نوادگان وی قرار بگیرد.

این فرآیند که بالغ بر ده قرن به طول انجامید، بالاخره حدود 521 سال قبل توسط اسماعیل بن حیدر (شاه اسماعیل) به پایان رسید، وی موفق شد به کمک قزلباش‌ها (گارد ویژۀ حکمرانان صفوی) نخستین حکومت مستقل و ملی، تحت عنوان نام بلند ایران را بعد از سه پادشاهی باستانی، بنیانگذاری کند.

اسماعیل صفوی اردبیل را پایتخت سیاسی ایران و برای نخستین بار شیعه را مذهب رسمی کشور اعلام کرد، حکمرانان این سلسله تا جایی در بازیابی هویت و اقتدار ایرانیان موفق عمل کردند که مردم ایران بعد از سقوط 7سالۀ آن‌ها توسط محمود افغان به دلیل تأیید تهماسب صفوی حاضر به حمایت از نادر افشار شدند.

خان افشار مسیری طولانی را برای پادشاهی ایران طی کرد، وی ابتدا به عنوان تهماسب قلی (پیشکار تهامسب) بار دیگر سلسلۀ صفوی را احیاء کرد، سپس وی را خلع کرد و عباس سوم با حمایت نادر به عنوان پادشاه ایران منصوب شد، در نهایت نیز نادرشاه بعد از سال‌ها تلاش موفق شد اعتماد مردم و بزرگان ایران را جلب و سلسلۀ مستقل افشاریه را تشکیل دهد اما همچنان حکومت صفویه به عنوان یگانه دستگاه دیوان‌سالاری در این کشور محسوب می‌شود که یکبار به طور کامل نابود شد اما حمایت مردم چندسالی به آن‌ها فرصت دوبارۀ حکومت داد.

صفویه چنان جا در دل مردم باز کرده بودند که حتی نقل‌هایی در تاریخ وجود دارد مبنی بر اینکه پادشاهان قاجار برای مشروعیت‌بخشیدن به خود، خاندان قاجار را منصوب به دودمان صفوی از سمت مادری معرفی می‌کردند.

جذابیت سلسلۀ صفوی برای محققان سبب شده تا آن‌ها در یکی از جدیدترین اقدامات خود به بازسازی چهرۀ واقعی شاه‌اسماعیل نخستین پادشاه این دودمان با استفاده از هوش مصنوعی بپردازند.

براساس این بازسازی رایانه‌ای اسماعیل بن حیدر چهره‌ای نزدیک به این تصویر داشته است؛