رمزگشایی عاشقانه و عارفانه یک لوح باستانی به کمک هوش مصنوعی

خبرگزاری برنا- گروه علمی و فناوری؛  هوش مصنوعی به گروهی از محققان علم باستان شناسی کمک کرده است تا ضمن رمزگشایی از یک لوح باستانی (متعلق به ۱۳۰ سال قبل از میلاد) ، ارتباط متن آن با حماسۀ گیلگمش را کشف کنند.

خط میخی، رسم‌الخطی بود که مردمان دو تمدن باستانی بابل و آشور از آن برای نوشتن روی الواح گلی استفاه می‌کردند اما بعد از نابودی آن‌ها به تدریج خط میخی هم رو به زوال نهاد و رمزگشایی از متون باستانی به جامانده از آن‌ها به تدریج دشوار شد.

آسیب‌های موجود بر روی الواح گلی به جا مانده از این تمدن‌ها و گاهی چند تکه شدن کتیبه‌های برجامانده سبب شده بود تا دانشمندان پیش از این مجبور باشند که متون باقی مانده را به صورت دستی روی کاغذ منتقل کنند، سپس ضمن مقایسه آن‌ها، ارتباط احتمالی میان متون الواح مختلف را بررسی نمایند تا قسمت‌های خالی موجود میان متن کتیبه‌ها به این روش تکمیل گردد.

یورونیوز اضافه می‌کند که تیمی تحقیقاتی از دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ چند سال است که پروژه‌ای تحت عنوان «Fragmentarium» را کلید زده‌اند، آن‌ها در قالب این طرح مشغول دیجیتال‌سازی کتیبه‌های باستانی هستند. انریکه جیمنز سرپرست این پروژه به همراه تیمش از سال ۲۰۱۸ تا امروز حدود ۲۲ هزار قطعه لوح باستانی را به وسیلۀ فناوری دیجیتال پردازش کرده است.

این استاد ادبیات باستانی خاور نزدیک در دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان تصریح می‌کند؛ «این ابزاری است که قبلا وجود نداشت و ما توانسته‌ایم یک پایگاه داده عظیم از الواح باستانی بسازیم. ما معتقدیم که این روش می‌تواند نقشی حیاتی در بازسازی ادبیات بابلی ایفا کند و به ما امکان می‌دهد پیشرفت بسیار سریع‌تری داشته باشیم.»

محققان دانشگاه ماکسیمیلیان مونیخ برای عملیاتی کردن این پروژه به همراه پرسنل موزه انگلیس در لندن و موزه بغداد از هزاران لوح عکسبرداری کردند. بعد از آن هوش مصنوعی با استفاده از یک الگوریتم، به صورت سیستمی و خودکار الواح کشف شده را که متون‌شان با همدیگر پیوستگی داشت با هم مطابقات داد و متن کامل شد. برای مثال، نوامبر سال گذشته بود که هوش مصنوعی مورد استفادۀ دانشمندان موفق به شناسایی یک لوح باستانی متعلق به حماسه گیلگمش شد که قدمتش به ۱۳۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گشت.

حماسه گیلگمش یکی از کهن‌ترین آثار ادبی متعلق به تمدن باستانی انسان‌ها است که اولین بار حدود سال ۲۵۰۰ قبل از میلاد در منطقه میان‌رودان توسط سومریان به نگارش درآمد. 

موضوع «حماسه گیلگمش» تلاش برای به دست آوردن راه جاودانگی است، گیلگمش ماموریت پیدا می‌کند با مرگ مبارزه کند اما دست آخر مغلوب می‌شود اما معنای زندگی از منظر فرهنگی مردمان آن زمان را کشف می‌کند.

براساس اخبار منتشر شده به زودی نسخۀ دیجیتال این حماسه منتشر خواهد شد، محققان دربارۀ نسخۀ جدید عنوان می‌کنند که برای اولین بار در این نسخۀ دیجیتال از تمام متون کشف و رمزگشایی شده طی سال‌های گذشته استفاده خواهد شد.

اکتشاف‌های باستانی به دیرینه‌شناسان کمک می‌کند تا اطلاعات دقیق‌تری از زندگی مردم دنیای باستان به دست بیاورند، آقای جیمز دربارۀ این موضوع می‌کند: «به عنوان مثال من با یک همکار عراقی روی سرودی باستانی برای شهر بابل کار می‌کنم. یک سرود بسیار پر جنب و جوش و یک متن لذت‌بخش که نشان می‌دهد چگونه بهار به بابل می‌آید.»

وی اضافه می‌کند: «پیش از این هیچ سرود شناخته‌شده‌ای برای شهرها در ادبیات بابلی وجود نداشت. ما ۱۵ لوح جدید از این متن واحد را پیدا کرده‌ایم. بدون این پروژه دیجیتال، روند بازسازی ۳۰ تا ۴۰ سال طول می‌کشید.»

شهر بابل که از سال ۲۰۱۹ در لیست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است، یک کلان‌شهر باستانی بود که در هزاره دوم پیش از میلاد تأسیس شد و زمانی بزرگترین شهر جهان محسوب می‌شد، بابل مقر فرمانروایی حمورابی بود که قلمرو حکمرانی وسیعی از خلیج فارس تا شمال عراق داشت. 

باستان‌شناسان معتقدند که اکتشافات جدید به آن‌ها کمک خواهد کرد تا اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری از ادبیات و فرهنگ تمدن‌های باستانی به دست بیاورند.

انتهای پیام/