برنده غیرمنتظره جنگ روسیه و اوکراین کیست؟

به گزارش برنا؛ اتحادیه اروپا و اعضای گروه ۷ سقف گذاری بر قیمت فرآورده‌های نفتی صادراتی روسیه را تصویب کرده است. این اقدام در حالی انجام می‌شود که حدود ۲ ماه پیش این کشورها بر قیمت نفت صادراتی روسیه هم سقف قیمتی اعمال کردند. در این میان دو دسته تحلیل‌ در خصوص موثر بودن این تحریم‌ها وجود دارد. برخی با استناد به تداوم عرضه نفت روسیه بر این باورند که تحریم‌ها شکست خورده و ممنوعیت‌های جدید علیه فرآورده‌های نفتی مسکو هم نمی‌تواند کارساز باشد.

در مقابل گروه دیگری از تحلیلگران با این موضوع کاملا مخالف بوده و بیان می‌کنند که جریان داشتن صادرات نفت روسیه نشان از موفق بودن تحریم‌ها دارد چراکه هدف از تحریم‌ها متوقف کردن صادرات نفت‌خام این کشور و تحت فشار قرار دادن بازار نفت نبوده و آنچه که تحریم‌ها دنبال می‌کرده کاهش درآمدهای نفتی مسکو بوده است؛ هدفی که به واسطه افت قیمت نفت این کشور محقق شده است.

در حالی که در خصوص بازنده و برنده جنگ انرژی غرب و روسیه تناقضاتی وجود دارد، گزارش‌ها نشان می‌دهد که چین و به خصوص هند برنده غیرمنتظره این درگیری‌ها بوده است. این دو کشور با همه توان نفت ارزان روسیه را خریداری کرده و بعد از پالایش آن را به شرکت‌های غربی که از خرید نفت‌خام و فرآورده‌های روسی منع شده‌اند، می‌فروشند. بلومبرگ در گزارشی با بیان اینکه هند در جریان جنگ اوکراین یک نقش محوری در بازار انرژی یافته پیش‌بینی می‌کند که با اعمال تحریم فرآورده‌ها این کشور نقش مهمتری در بازار انرژی بازی کند.

نقش محوری هند در بازار نفت

آنطور که بلومبرگ می‌نویسد: هند نقش مهمی را در بازارهای جهانی نفت ایفا می‌کند، به این شکل که نفت ارزان روسیه را بیشتر و بیشتر می‌خرد و آن را به سوخت اروپا و ایالات متحده تبدیل می‌کند.

به گفته شرکت اطلاعاتی کپلر، هند در ماه گذشته حدود ۸۹ هزار بشکه در روز بنزین و گازوئیل به نیویورک ارسال کرده که بیشترین میزان در نزدیک به چهار سال گذشته است. صادرات روزانه گازوئیل کم گوگرد این کشور به اروپا در ژانویه به ۱۷۲ هزار بشکه رسید که بیشترین میزان از اکتبر ۲۰۲۱ است.

انتظار می‌رود اهمیت این کشور آسیایی پس از اعمال تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا بر صادرات فرآورده‌های نفتی روسیه در روز یکشنبه افزایش یابد. این ممنوعیت حجم عظیمی از گازوئیل را از بازار حذف می‌کند و باعث می‌شود مصرف‌کنندگان بیشتری، به ویژه در اروپا، از آسیا استفاده کنند تا شکاف عرضه را پر کنند.

این امر باعث می‌شود نفت ارزان روسیه از این پس برای هند جذاب‌تر شود، هندی که برای تامین حدود ۸۵ درصد نیاز خود به نفت وارداتی متکی است. پالایشگاه‌های کشور، از جمله پالایشگران دولتی که مسئول تامین تقاضای داخلی هستند، صادرات خود را در سال گذشته افزایش داده‌اند تا از قیمت‌های بین‌المللی بالاتر سود ببرند.

وارن پترسون، رئیس استراتژی کالا در آی‌ان‌جی گروپ در این خصوص گفته است: «هند صادرکننده خالص محصولات پالایش‌شده است و بیشتر آن به غرب برای کمک به کاهش تنگنای فعلی اختصاص خواهد یافت. کاملا واضح است که نفت روسیه سهم زیادی در تامین مواد اولیه این محصولات دارد.»

چرا غرب با هند برخورد نمی‌کند؟

با این حال، این اقدام دهلی نو چندان با انتقادات غرب مواجه نشده است، زیرا اقدامات این کشور در راستای اهداف دوگانه غرب یعنی «کاهش درآمدهای انرژی مسکو» و «جلوگیری از شوک عرضه نفت» بوده است.

سرنا هوانگ، تحلیلگر ارشد آسیایی در شرکت ورتسکا گفت: «کشورهای گروه هفت مایلند درآمد مسکو را تا حد امکان کاهش دهند، اما آنها همچنین علاقمند هستند که صادرات نفت و محصولات پالایش‌شده روسیه به جریان خود ادامه دهد تا از بحران عرضه جهانی جلوگیری شود.»

یکی از جنبه‌های کلیدی سازوکار کاهش درآمدهای کرملین و حفظ مقداری نفت در بازار، محدودیت قیمت نفت خام روسیه بوده است، راهکاری که توسط ایالات متحده ارائه شد. هند به طور علنی نگفته است که آیا این کشور به این محدودیت پایبند است یا خیر، اما تحریم‌ها باعث شده است که نفت روسیه به زیر سقف ۶۰ دلار در هر بشکه برسد.

یکی از سخنگویان شورای امنیت ملی ایالات متحده گفت که سقف قیمتی وضع شده است که کشورهایی از جمله هند می‌توانند از آن برای حفظ ثبات بازار انرژی و در عین حال محدود کردن درآمد کرملین استفاده کنند.

جیسون بوردوف، مدیر مؤسس مرکز جهانی سیاست انرژی در دانشگاه کلمبیا و مشاور سابق دولت اوباما، گفت: «تمایل هند به خرید نفت بیشتر از روسیه با تخفیف بیشتر، هدف اصلی برنامه کشورهای غربی برای تحمیل درد اقتصادی بر پوتین بدون تحمیل آن به خود است، بنابراین خرید نفت روسیه توسط هند اشکال این تحریم‌ها نیست».

منبع: فردای اقتصاد