اعلام فراخوان‌های واحد بین‌الملل بنیاد علم ایران در سال جدید

خبرگزاری برنا؛ طرح‌های پژوهشی مشترک با محققان سایر کشور‌ها، می‌تواند به محققین داخلی، دید وسیع‌تری دهد و از طرفی هم باعث شود تا خروجی این طرح‌های مشترک هم مشکل و چالشی از مشکلات کشور را برطرف کند. واحد بین‌الملل صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران نیز از ابتدای امسال با اعلام فراخوان‌های همکاری با چین و ترکیه، سال جدید را پرشور و با انرژی مضاعف آغاز کرده است.

مرادحاصلی که دانش آموخته دانشگاه تربیت مدرس در رشته دکترای ترویج و آموزش کشاورزی است، از پاییز سال گذشته به مجموعه همکاران صندوق در واحد بین‌الملل اضافه شده است. با هم مشروح این گفت وگو را می‌خوانیم:

در ابتدا، واحد بین‌الملل صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور را معرفی کنید؟

مرادحاصلی: ما در بخش بین‌الملل، موضوع اعلام فراخوان‌های همکاری بین‌الملل را تا قسمت ارزیابی طرح‌ها را پیش می‌بریم و مرحله غربالگری طرح‌ها و داوری و برگزاری جلسات کارگروه هم توسط این واحد انجام می‌شود و بعد از بررسی طرح‌ها در کمیته تخصصی، دوباره به این واحد ارسال می‌شود تا ضمن انجام فرایند نهایی‌سازی، تحقیقات شروع شود.

تاکنون چند فراخوان را بررسی و نهایی‌سازی کرده‌اید؟

مراد حاصلی : طی مدتی که در صندوق فعالیت کردم، فراخوان‌های مربوط به جی اس پی اس (JSPS) ژاپن، دی اف جی (DFG) آلمان، راه ابریشم چین، ان اس اف سی (NSFC) یا همان آکادمی علوم طبیعی چین را داشتیم.

لذا طرح‌های مربوط به این فراخوان‌ها بررسی شده و فرایند‌ها در حال انجام است. همچنین، تعدادی به مرحله نهایی‌سازی و قرارداد رسیده که قرارداد‌ها در حال انعقاد است. فراخوان همکاری مشترک با راه ابریشم و علوم طبیعی چین، هم دوره جدید دارند که از ابتدای سال، فراخوان‌های این دو نیز در حال انتشار است.

برای فراخوان‌های بین‌المللی سال گذشته، چه تعداد پروپوزال ارسال شده است؟

مرادحاصلی: برای علوم طبیعی چین ۲۱۳ پروپوزال مشترک دریافت شد که پس از بررسی اولیه در ۲ کشور، مدارک ارسالی مربوط به ۱۷۲ پروپوزال کامل و مطابق اصول اعلام شده به پژوهشگران، تشخیص داده شد و وارد مرحله داوری گردید که نتایج داوری‌های صندوق در کمیته موضوعی که متشکل از اعضای کارگروه تخصصی صندوق و سایر اساتید مرتبط، مورد ارزیابی قرار گرفت.

ملاک‌های داوری طرح

المان‌هایی نظیر نتایج داوری، ضرورت همکاری بین‌المللی طرح و موارد نیازمند حضور اعضای خارجی در تیم، توانمندی مجری و همکاران، اهمیت موضوع از دیدگاه ملی که چقدر این طرح در کشور باید به آن پرداخته شود و مورد نیاز جامعه است، از المان‌ها و معیار‌های پذیرش طرح است.

همچنین، کیفیت پروپوزال و نوع خروجی طرح؛ پتنت (ثبت اختراع) بین‌المللی یا داخلی، تعداد مقالات معتبر یا نمونه محصول نیز بررسی شد و در نهایت ۱۳ طرح به مرحله نهایی‌سازی رسید که بیشتر در حوزه شیمی، زمین‌شناسی و مواردی از این دست بوده است.

در فراخوان راه ابریشم، ۵ طرح به مرحله نهایی‌سازی رسید که در حوزه انرژی، آب و مواد است. دانشگاه صنعتی سهند تبریز، دانشگاه پیام نور مشهد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه سمنان از دانشگاه‌هایی هستند که طرح‌های اساتید آن‌ها در این فراخوان پذیرفته شده است.

همچنین، در فراخوان همکاری با دی اف جی (DFG) آلمان، ۲ طرح در این فراخوان بررسی شد و یکی از این طرح‌ها در حوزه علوم زیستی، از دانشگاه فردوسی مشهد است به عقد قرارداد رسید تا طرح با همکاری یکی از دانشگاه‌های آلمان به اجرا برسد. متأسفانه، طرح دیگر به دلیل مرتبط نبودن تخصص مجری رد شد و در حال حاضر یک طرح به مرحله نهایی‌سازی رسیده است.

برای فراخوان همکاری مشترک با ژاپن نیز ۶ طرح به مرحله داوری رسیده است و چون این فراخوان ۲ بخش دارد، در قسمت قرار داد مشترک ۱ مورد، تأیید شد و در بخش دیگر فراخوان، ۹ طرح، ارسال شد که ۶ طرح وارد مرحله داوری شد.

از فراخوان داخلی چه خبر؟

همچنین، فراخوان داخلی هم در سال گذشته داشتیم که شامل فراخوان خوشه‌های چند تخصصی است. گروه‌های تخصصی شامل اعضای هیئت علمی و کارشناسان آزمایشگاه و پژوهشگران پسا دکتری ودانشجویان ارشد و دکتری می‌توانند با رویکرد توسعه‌ای در حوزه‌های زیست پزشکی سلولی و مولکولی، مغز پژوهی، توسعه کلان داده‌های زیستی، علوم داده و محاسبات، انرژی‌های تجدیدپذیر، اپتیک، محاسبات و اطلاعات کوانتومی، سامانه‌های پیچیده و هوش مصنوعی، محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی، دارو و سلامت، حسگر‌ها و تست‌های سریع، کاتالیست، بیوکاتالیست و آنزیم، حفظ تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی، زمین‌شناسی اقتصادی، نفت و گاز و زمین‌ساخت و پهنه‌بندی خطر زلزله همکاری کنند و تا ۳ سال هم مدت زمان اجرای این طرح در نظر گرفته شده است.

میزان اعتبار تخصیص شده برای فراخوان چه قدر است؟

مراد حاصلی: سقف حمایتی در سال اول ۱ میلیارد تومان است و برای سال دوم و سوم، با توجه به نرخ تورم این مقدار افزایش می‌یابد.

این نکته هم قابل ذکر است که در طرح‌های پژوهشی سقف حمایت، ۱ میلیارد تومان است ولی با میزان کمتر هم، طرح مصوب داشتیم.

شرایط پذیرش در این فراخوان‌ها چیست؟

مرادحاصلی : اساتید برجسته دانشگاهی با داشتن برخی از شرایط، می‌توانند در این فراخوان‌ها شرکت کنند. عواملی نظیر اینکه جز فهرست یک درصد دانشمندان برتر جهان در حوزه تخصص خودشان باشند، براساس وب آو ساینس (WOS) حداقل ۲۵۰۰ استناد به مقالاتشان شده باشد و به عنوان نویسنده مسئول حداقل دارای یک مقاله در مجلات یک در صد برتر جی سی آر (JCR) باشند در ارزیابی داوران مؤثر است. همچنین اساتید باید دارای خدمات برجسته در حل مشکلات جامعه باشند که البته برای همه این موارد، گواهی معتبر لازم است.

در فراخوان داخلی، از انتهای بهمن ماه سال گذشته، مرحله داوری و بررسی طرح‌ها شروع شده است و پیش‌بینی شده بین ۵ تا ۱۰ خوشه هم تشکیل شود و بودجه برای سال اول توسط صندوق، حداکثر ۱۰ میلیارد تومان است.

در تهیه بودجه نیز این آیتم در نظر گرفته شده که ۴۰ درصد اعتبار حمایتی برای خدمات آزمایشگاهی است و ۶۰ درصد آن هم به حق الزحمه پرسنل طرح تعلق می‌گیرد.

چرا که در تقسیم‌بندی هزینه‌ها، در زمان تنطیم پروپوزال، به متقاضیان گفته می‌شود که فقط ۴۰ درصد از هزینه‌ها را برای خدمات آزمایشگاهی در نظر بگیرید.

این امکان وجود دارد که تعداد خوشه‌ها بیشتر شود؟

مراد حاصلی: بازه بین ۵ تا ۱۰ خوشه برای این فراخوان تعریف شده است و فکر می‌کنم با توجه به دستورالعمل‌ها برای همین فراخوان حداکثر این تعداد خوشه در نظر گرفته شده است.

همچنین، فراخوان‌های بین‌المللی سال جدید هم از ۱۵ فروردین ماه آغاز شده و در اردیبهشت ماه نیز جزئیات دو فراخوان دیگر اعلام می‌شود.

و سخن آخر....

مراد حاصلی: آنچه در همه کارگروه‌ها اتفاق می‌افتد، این است که یک طرح چندین فرایند را پشت سر می‌گذارد تا به مرحله نهایی‌سازی برسد. شاید متقاضیان متوجه نباشند ولی در دل همه این طرح‌ها؛ فعالیت‌ها، پیگیری‌ها و تماس‌های تلفنی و بررسی‌های زیادی صورت می‌گیرد و جمع‌بندی نظرات داوران و تعامل با آن‌ها نیز؛ زمان بر است و این طور نیست که به سادگی یک طرح بررسی و غربالگری و ارزیابی و نهایی شود. صرفاً نهایی‌سازی شاید یک برگه باشد ولی در پشت آن، تلاش زیادی در مجموعه صورت می‌گیرد.

انتهای پیام/