۶ اقدام و تاثیر آن در ژئوپلیتیک انرژی ایران/ فرصت‌ها از درست می‌رود و همچنان درگیر ناترازی

به گزارش خبرنگار نفت خبرگزاری برنا، طبق گزارش موسسه مطالعاتی سولوشن قرارداد گازی بین ایران و آذرباییجان برای انتقال گاز به منطقه نخجوان در سال 2025 به پایان می‌رسد که طبق قرارداد مذکور ایران علاوه بر انتقال حداکثر 1 میلیون متر مکعب گاز در روز، 15 درصد از حجم گاز انتقالی را بابت هزینه آن برداشت می‌کند.

حال گزینه‌ای جایگاه تجارت گازی ایران را تهدید می‌کند و آن نیز اجرای پروژه خط لوله 48 میلیون دلاری Iğdır Nakhchivan بوده که انشعابی از خط لوله صادرات گاز باکو به ترکیه است. با این کار مسیر ایران دور زده می‌شود و سالیانه 500 میلیون متر مکعب گاز آذرباییجان به طور مستقیم به نخجوان می‌رسد. در نهایت با اتمام این پروژه، حضور ایران در تجارت گاز منطقه با تهدید جدی روبرو خواهد شد.

قزاقزستان و فرصتی که نادیده گرفته می‌شود

در شرایط حال، 80 درصد از صادرات نفت قزاقزستان از خط لوله CPC صورت می‌گیرد که با وقوع جنگ اوکراین، علاقه قزاق‌ها برای تنوع بخشیدن به مسیرهای صادراتی بیشتر شده اما مانع اصلی آن‌ها زیرساختی و لوجستیکی است. با این حال در همکاری با چین، آذرباییجان، گرجستان و ترکیه در چارچوب تکمیل کریدور ترانزیت بین المللی ترانس خزر (TITR)  ادامه داشته و 2023 قرار است 11.5 میلیون بشکه از نفت قزاقستان از خط لوله BTC منتقل شود که تاکنون به دلیل هزینه‌های بالا مورد توجه نبوده است.

همه این‌ها در حالی است که زیر ساخت موجود در بندر نکا ایران که طبق قرارداد قبلی سواپ با قزاقزستان ایجاد شده، هم اکنون ظریت ترانزیت سالیانه 55 میلیون بشکه نفت خام را دارد.

افزایش قئرت چانی زنی عراق در مقابل ایران

در یک سال گذشته قرارداد جمع آوری گازهای مشعل عراق با توتال نهایی شد. بخش مهم این قرارداد10 میلیارد دلاری که قطر هم در آن سهام دار شده، مربوط به جمع آوری گازهای همراه سه میدان نفتی عراق است که گاز مورد نیاز برای تولید 1500 مگاوات برق را تامین می‌کند. علاوه بر این نیز دو قرارداد اکتشاف و تولید دیگر نیز با شرکتهای اماراتی و چینی برای توسعه میادین گازی منعقد کرده و با توجه به انقضای قرارداد واردات گاز از ایران تا سال آینده، قدرت عراق در برابر ایران برای واردات گاز افزایش می‌یابد.

تنوع بخشیدن عراق به شبکه برق خود

در شرایط فعلی یک سوم برق عراق از ایران تامین می‌شود و طی یک سل اخیر 3 اقدام کلیدی جهت توسعه و تنوع در مبادی وارداتی برق این کشور انجام شده است.

1. عقد قرارداد تامین مالی پروژه اتصال شبکه برق کویت به عراق با ظرفیت 500 مگاواتی با کمک کشورهای عضو GGCIA
2. اتصال شبکه برق عراق به ترکیه از مسیر اقلیم کردستان به ظرفیت 500 مگاوات
3. عقد قرارداد اتصال شبکه برق عراق به اردن با ظرفیت اولیه 150 مگاوات

ظرفیت سوزی و از دست دادن بازار گاز عمان

در سال 2022 عمان با ثبت صادرات 15.5 میلیارد متر مکعب رکورد قبلی صادرات ال ان جی خود را شکست. 8 میلیارد متر مکعب از این حجم صادراتی تحت قراردادهای بلند مدتی بوده که تا سال 2024 به اتمام می‌رسد و مابقی نیز تا سال‌های 2025 و 2026 منقضی خواهد شد.

با توجه به ناترازی گاز در ایران عملا فرصت صادراتی به عمان در دست رفته و عمان نیز با کشورهایی نظیر آلمان، ترکیه و جمهوری چک تفاهم‌نامه‌هایی را به امضا رسانده است.

افزایش قدرت چانه زنی ترکیه در واردات گاز از ایران

قرارداد گازی ایران با ترکیه در سال 2026 به پایان خواهد رسید و با توجه به این ترکیه مبادی گازی خود را متنوع کرده، این مسئله موجب خواهد شد، این کشور قدرت بیشتری در چانه زنی بر سر دو آیتم اصلی قرارداد یعنی مدت و قیمت خرید گاز از ایران را داشته باشد.

انتهای پیام/