پارس خودرو: من خودروساز نیستم! / از جنرال موتورز تا زوتی ورشکسته!

به گزارش خبرگزاری برنا، اولین شرکت تولیدکننده خودرو در ایران، فیات ایران بود که از سال ۱۳۳۲ تأسیس شد. ولی تولید اولین محصولات این شرکت که فیات ۱۱۰۰ نام داشت در سال ۱۳۳۹ انجام شد و عملاً شرکت جیپ ایران (پارس خودرو) که در سال ۱۳۳۶ تأسیس شده بود در سال ۱۳۳۸ اولین خودروی تولیدشده در ایران را که جیپ شش سیلندر کالسکه‌ای بود، تولید کرد. در سال بعد اولین فیات‌های ایرانی تولید شدند.

کیفیت بالای تولید پارس‌خودرو سبب شد جنرال‌موتورز حاضر شود در یک‌جا با رقیب خود یعنی آمریکن‌موتور که آن زمان جیپ زیرمجموعه آن بود خودرو تولید کند. تولیداتی مانند بیوک‌ایران و شورولت‌ایران محصولاتی بودند که هنوز هم تولید آنها در ایران برای صنعت خودرو افتخار محسوب می‌شود. جنرال‌موتورز آن زمان برنامه داشت پارس‌خودرو را به ‌عنوان بازوی اصلی خود در آسیا داشته باشد. این شرکت برنامه‌هایی برای انتقال پروسه ساخت محصولات خود در ایران را دنبال میکرد.

پیش از انقلاب، تنها شرکتهای ایران ناسیونال یا ایران خودرو فعلی، سایپا و پارس خودرو با شیوه مونتاژ فعالیت میکردند. ایران ناسیونال و سایپا برای طبقه متوسط، نیازهای بخش کار و تولید و عموم جامعه خودرو تولید میکرد. پارس خودرو نیز با نگاه به طبقه متوسط بالا و مرفه نیز اتومبیل های عمدتا پرمصرف و لوکس را تولید میکرد.

کادیلاک مانند پرچم ایالات متحده در خودروسازی است که تا پیش از تولیدش در ایران، هیچ کجا خارج از خاک آمریکا تولید نشده بود. رابطه دوستانه صنعت خودروی ایران و آمریکا به تولید اولین خودرو در ایران باز می شود و اولین شریک صنعت خودرو ایران هم کشور آمریکا و شرکت ویلیز بوده است.

تولد جیپ در ایران

در سال 1335 بیشتر سرمایه دارن به دنبال واردات خودرو بودند. اما با تغییر استراتژی ایران برای صنعتی شدن، جعفر اخوان شرکت بازرگانی جیپ را تاسیس کرد.

جعفر اخوان در گام اول، در این شرکت اقدام به واردات جیپ ویلیز کرد که این خودرو یادگار دوران جنگ جهانی دوم بود. به دلیل قابلیت های کاربردی و دوام بالا تولید جیپ ویلیز، در سال های بعد از جنگ ادامه پیدا کرد.

هرچند اخوان با واردات آغاز کرد اما ایده تولید در سر داشت و با چنین دیدگاهی در 1338 کارخانه شرکت سهامی بازرگانی جیپ در کیلومتر 9 جاده مخصوص کرج راه اندازی شد و با شروع به کار این کارخانه صنعت خودرو در ایران متولد شد.

اخوان به دنبال خودرویی بود که بتواند با خودرو های لوکس وارداتی رقابت کند.این جا بود که در اوایل دهه 50 مذاکرات با جنرال موتورز را آغاز کرد. محصولات جنرال موتورز و به خصوص مدل های شورولت پیش از این نیز به ایران وارد می شدند و ایرانیان نیز اعتماد زیادی به آن ها داشتند. اما باور اینکه بزرگترین شرکت خودروسازی جهان حاضر باشد مونتاژ خودروهایش را در اختیار ایران قرار دهد، در آن مقطع غیر ممکن به نظر می رسید.

با این وجود اخوان به دلیل روابطی که با شرکت های خودروساز آمریکایی داشت، توانست نظر جنرال موتورز را جلب کند تا سرانجام در اسفند ماه 1352 جنرال موتورز مشارکت با اخوان را پذیرفت و شرکت جدید با سرمایه اولیه 152 میلیون و 500 هزار تومان تاسیس شد.

به این ترتیب نام شرکت به «جنرال موتورز ایران» تغییر پیدا کرد و عرضه آریا و شاهین پس از فروش بیش از 22 هزار و 700 دستگاه، در سال 1353 به پایان رسید. برای شروع کار، اپل کومودور از محصولات اپل آلمان که از زیر مجموعه های جنرال موتورز بود با نام شورولت رویال 2500 و 2800 روانه بازار ایران شد. هر چند در آغاز هدف از عرضه محصولات GM، تسخیر بازار ایران بود.

اما جنرال موتورز قصد داشت از ایران به عنوان پایگاه منطقه ای تولید محصولاتش برای بازارهای اطراف بهره بگیرد. نام شورولت کافی بود تا این خودرو در سال اول عرضه به بازار، بیش از هفت هزار دستگاه بفروشد. با وجود وزن زیاد موتور که باعث آسیب به جلوبندی خودرو می شد، به عنوان خودرویی با دوام شناخته شد.

اما اخوان محصولات اصیل تری می خواست. وقتی آمریکایی ها کشش بازار ایران را دیدند پذیرفتند محصولات اصلی جنرال موتورز راهی بازار ایران شود. به این ترتیب تولید رویال در 1355 به پایان رسید و شورولت نوا و بیوک اسکای لارک (با نام بیوک ایران) به عنوان خودرو های لوکس آن دوران روانه بازار ایران شدند.

ورود کادیلاک سویل

پس از این دو خودرو، نوبت به کادیلاک سویل (کادیلاک ایران) رسید. این خودرو لوکس ترین خودروی تولیدی در کشور بود. شورولت وانت هم در سال 56 به محصولات این شرکت اضافه شد تا در آن مقطع هفت مدل مختلف خودرو به صورت همزمان از سوی جنرال موتورز ایران عرضه شود که نشان از تنوع بالای محصولات این شرکت داشت.

در آن سال ها جنرال موتورز 45 درصد سهام شرکت تازه تاسیس جنرال موتورز ایران را در اختیار داشت و به آرامی خطوط مونتاژ محصولات این شرکت در ایران نصب می شدند با وقوع انقلاب، ملی کردن صنایع به دستور شورای انقلاب آغاز شد و بسیاری از کارخانه های تولیدی با اتهام منسوب بودن به خاندان پهلوی، در اختیار دولت قرار گرفتند.

در این میان جنرال موتورز ایران نیز که اکنون دیگر اخوان را در راس امور نمی دید، مشمول بند الف قانون توسعه و حفاظت از صنایع شد و به تملک دولت در آمد. در این میان شرکت های خارجی و به ویژه آمریکایی ها که در سال های پیش از انقلاب سرمایه گذاری های گسترده ای در ایران داشتند، منافع خود را در معرض خطر می دیدند.

در نهایت آمریکا و ایران سر دارایی های موجود هر یک از طرفین در کشور دیگر در قالب بیانیه الجزایر توافق کردند و مطالبات جنرال موتورز ناشی از سرمایه گذاری در ایران نیز از محل توافقات میان طرفین پرداخت شد. در مقابل جنرال موتورز نیز متعهد شد آخرین محموله قطعات منفصله را که مدت ها در بندری در کانادا معطل بود به ایران ارسال کند.

قطعاتی که در نهایت در اوایل دهه 60 به ایران رسیدند و در جنرال موتورز سابق که اکنون با نام پارس خودرو فعالیت می کرد، تبدیل به شورولت نوا و بیوک ایران شدند و آخرین یادگارهای جنرال موتورز در سال 1367 از خط تولید خارج شود.

از جنرال موتورز  تا  زوتی ورشکسته!

آن‌طور که از اخبار و اطلاعات منتشر شده از پارس خودرو برمی‌آید،‌ این شرکت به‌عنوان یکی از شرکت‌های مجاز برای واردات خودرو، زوتی T300‌چینی را به سبد محصولات خود اضافه کرده است.

خودروساز ورشکسته زوتی با حمایت دولتی دوباره فعالیت خود را برای جلب نظر طلبکاران آن است. قرار است 500 نسخه از کراس اوور زوتی T300 را از کارخانه Zotye Yongkang بارگیری و روانه خاورمیانه می‌کند. نا گفته نماند که بیشتر خودروهای مزبور ظاهراً به سفارش پارس خودرو هستند. در واقع بزودی این خودرو با نام DL5 به مشتریان پارس خودرو خواهد رسید.

 مشخصات زوتی T300‌پارس خودرو از لحاظ موتور، قیمت و تکنولوژی با بندهای آیین‌نامه واردات خودرو مطابقت داشته است؛ بنابراین به‌زودی شاهد عرضه این محصول چینی به بازار کشور خواهیم بود.

انتهای پیام/