کاهش بیش از ۴۰ درصدی بارندگی‌های تهران نسبت به بلندمدت/ آیا بارش‌های سیل‌آسای تابستانی در راه است؟

به گزارش خبرگزاری برنا، احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی درباره عواقب صدور هشدارهای هواشناسی اظهار کرد: برای پیش‌بینی‌های دقیق و نقطه‌ای مهم‌ترین ابزار رادار هواشناسی است که سلول ابر، جهت حرکت ابر و شدت بارندگی را می‌تواند تخمین بزند. برای برخی از پدیده‌ها چنین هشدارهایی لازم است.

او ادامه داد: برای پیش‌بینی سیستم‌های تابستانی که به‌ صورت بارش‌های رگباری‌اند همچون طوفان پنجشنبه که سرعت آن بیش از ۱۰۰ کیلومتر در بازه زمانی نیم‌ساعت بود، وجود رادار هواشناسی ضروری است. متاسفانه هنوز شبکه‌های راداری در کشور تکمیل نیست و در کنار آن شبکه دیده‌بانی منسجم، داده‌های برخط نه‌تنها داده‌های هواشناسی بلکه داده‌های هیدرولوژی و مدل‌سازی‌های عددی با تفکیک بسیار بالا نیز نیاز است که تا حدودی این امکانات را داریم اما در مقایسه با دنیای پیشرفته با استانداردهای جهانی فاصله چشمگیری داریم.

کاهش بیش از ۴۰ درصدی بارندگی‌های تهران نسبت به بلندمدت  

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی درباره وضعیت بارندگی‌ها از ابتدای سال آبی جاری اظهار کرد: از ابتدای سال آبی جاری در مقایسه با بلندمدت (بازه زمانی ۳۰ ساله از ۱۳۷۳ تا ۱۴۰۲) در جنوب غرب کشور، بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، چهار محال و بختیاری، خوزستان، ایلام، کردستان تا جنوب آذربایجان غربی و حتی لرستان بارندگی‌ها بسیار مناسب بوده و از سال گذشته و حتی فراتر از سال گذشته بوده و حتی میانگین ۳۰ سال گذشته و حتی بیشتر از آن را نیز دریافت کرده است. به‌ویژه سدهای خوزستان نیز آبگیری بسیار مناسبی از بارندگی‌ها داشته است و در مقایسه با سال گذشته آبی که پشت سد جمع شده است به دلیل بارندگی‌ها یا سد کرخه در مقایسه با سال گذشته آب تجمیعی پشت سد بیش از سال گذشته است و با وجود داشتن ظرفیت خالی می‌توان اظهار کرد که بارندگی در آن مناطق مناسب بوده است.

او افزود: برعکس این مناطق که بارندگی‌ها خوب بود، در نقاط دیگر کشور بارندگی‌ها مناسب نبود. همچون خراسان رضوی که تنها ۴۶ درصد بارش سال را تاکنون دریافت کرده و ۵۴ درصد کمبود بارش دارد یا استان تهران که حدود ۴۴ درصد بارندگی کمتر از نرمال را تجربه کرده و درگیر خشکسالی است. به‌ طور کلی از شمال غرب، شمال آذربایجان غربی، اردبیل، کل سواحل جنوبی دریای خزر و همین طور استان‌هایی که در دامنه‌های جنوبی استان قرار دارند همچون قزوین، تهران، سمنان تا خراسان، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و جنوب شرق کشور بارندگی‌هایی بین ۲۵ تا ۵۴ درصد کمبود بارش و بارندگی‌هایی کمتر از نرمال را تجربه کرده‌اند.

تغییرات اقلیمی موجب کاهش بارندگی‌ها و افزایش دما در کشور 

وظیفه درباره تغییر اقلیم و تاثیرات آن نیز گفت: اقلیم میانگین شرایط آب‌وهوایی یک منطقه است. یک منطقه اقلیم خشک و منطقه‌ای دیگر اقلیم مرطوب دارد که بر این اساس سواحل شمالی کشور ما اقلیم مرطوب دارند همچون استان گیلان و مناطق کویری همچون استان یزد گرم و خشک هستند و هر منطقه‌ای نسبت به خود مقایسه می‌شود با توجه به همین نکات تقریبا در تمام نقاط کشور به دلیل تغییر اقلیم، بارش‌های میانگین تمام نقاط کشور طی ۵۰ سال گذشته که آمار را بررسی کنیم نزولی و کاهش و برعکس شرایط دمای میانگین کل جهان و ایران روند افزایشی داشته است.

او افزود: برخی مناطق همچون خاورمیانه، میانگین افزایش دما بیشتر از سایر مناطق دنیاست و همینطور روند بارندگی‌ها نسبت به پنج دهه گذشته که میان بارندگی ایران ۲۵۰ میلی‌متر بوده الان به حدود ۲۰۰ میلی‌متر رسیده است. در سال جاری بارش میانگین کشور ۱۷۵ میلی‌متر است و فاصله قابل توجهی با شرایط میانگین بلندمدت دارد.

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی ادامه داد: انسان نیز جزو اقلیم است و هیچ منطقه‌ای را بدون انسان نمی‌توان بررسی کرد و تغییرات آن را محاسبه کرد؛ چرا که مداخلات انسانی نیز در طبیعت بسیار تاثیرگذار است. پوشش گیاهی، نفوذپذیری خاک و ... با این مداخلات تغییر می‌کند.

او درباره تاثیر تغییرات اقلیمی بر میزان بارندگی‌ها اظهار کرد: بارش‌ها روند کاهشی داشته و دما روند افزایشی داشته است و به همین صورت نیز باقی خواهد ماند؛ چرا که عواملی که این شرایط را به وجود آورده‌اند، تغییر نکرده‌اند. مهم‌ترین دلیل تغییرات اقلیمی، گازهای گلخانه‌ای است که روند افزایشی آن همچنان در جهان ادامه دارد و کشور ما نیز جزو کشورهای آلوده‌کننده است.

آیا بارش‌های سیل‌آسای تابستانی در راه است؟

وظیفه درباره بارش‌های سیل‌آسای تابستانی و پیش‌بینی‌ آنها گفت: پدیده‌هایی همچون بارش‌های سیل‌آسای تابستانی به‌صورت دقیق قابل پیش‌بینی نیستند و حداکثر در بازه‌ زمانی سه روزه قابل تشخیص هستند. همچون طوفان روز پنجشنبه تهران که با تغییر چند درجه رطوبت این شرایط ممکن بود ایجاد نشود و عوامل بسیاری در ایجاد آنها موثر است و نسبت به شدت، اندازه و تغییراتی که در پارامترهای مختلف جوی ایجاد می‌کند و توسط مدل‌های عددی شبیه‌سازی می‌شود می‌توان پیش‌بینی کرد اما به‌طور دقیق نمی‌توان پیش‌بینی کرد؛ چرا که رفتار این جریانات آشوبگرانه است.

او اظهار کرد: برای تابستان بارندگی چندان چشمگیری پیش‌بینی نمی‌شود و طی سال آینده نیز پیش‌بینی می‌شود با توجه به تغییراتی که در شاخص‌های بزرگ‌مقیاس رخ می‌دهد بارش‌های پاییزی به‌هنگام و پاییزی نرمال پیش‌بینی می‌شود.

ارسال دو میلیون پیامک هشدار از سوی مدیریت بحران به مردم در مناطق تحت خطر

محمدحسن نامی نیز در این برنامه تلویزیونی درباره وضعیت آمادگی سازمان مدیریت بحران در استان‌هایی که هشدار هواشناسی صادر می‌شود، اظهار کرد: خوشبختانه هشدارهای سازمان هواشناسی نسبت به سال‌های گذشته بیشتر به واقعیت نزدیک است و ما از دو روز قبل این هشدارها را دریافت می‌کنیم و با دریافت این هشدارها در ستاد بحران جلساتی برگزار می‌شود و تمامی استانداران، فرمانداران و دهیاران در این جلسات شرکت دارند.

او افزود: ما از همه همکاران درخواست می‌کنیم تا بازدید میدانی داشته باشند؛ چرا که در برخی مناطق عشایر در بستر رودخانه‌ها قرار دارند و کمتر با اخبار و رسانه‌ها ارتباط دارند. پیامک هشداری برای آنها ارسال کردیم. به خصوص در برخی استان‌ها که هشدار قرمز داشتند همچون غرب استان سمنان و شرق استان تهران، چندین نوبت حدود دو میلیون پیامک به مردم سمنان در چندین نوبت ارسال شد و علاوه بر این در مناطق عشایری فرمانداران و استانداران در پنج شهر ستاد بحران تشکیل دادند.

رئیس سازمان مدیریت بحران ادامه داد: در استان تهران نیز فرمانداران، استاندار، بخشداران تمام امکانات و نیروها را در فیروزکوه و دماوند و شهرداران منطقه یک،چهار و سه در شرق تهران آماده هستند. 

وی افزود: بسیاری از عزیزانی که در کنار رودخانه‌ها بودند را جمع‌آوری کردیم و اسکان اضطراری دادیم و پیش‌بینی می‌شود که برخی از هشدارها صحیح نباشد اما وقتی استاندار و فرماندار تشخیص می‌دهند که امکان وقوع بارندگی شدید وجود دارد و برای افراد خطرناک است افراد را در آن مناطق جابه‌جا می‌کنیم. 

نامی درباره جدی‌انگاری هشدارهای هواشناسی گفت: برخی موارد مربوط به عدم توجه مردم به هشدارها است که با وجود صدور هشدارهای هواشناسی و سازمان مدیریت بحران وارد سیل می‌شوند و جان خود و خانواده‌هایشان را به خطر می‌اندازند و این‌ها به فرهنگسازی نیاز دارد که وقتی اخطاری صادر می‌شود مردم آن را جدی گیرند.

تاثیر مثبت بارندگی‌های خردادماه در ورودی سدها

فیروز قاسم زاده نیز در این برنامه تلویزیونی درباره وضعیت منابع آبی با توجه به بارندگی‌های اخیر اظهار کرد: بارندگی‌های روزانه که به‌ویژه در خرداد اتفاق افتاد موجب ایجاد تاثیرات مثبتی در ورودی منابع آبی به سدها داشته باشیم. طی سال گذشته یک و نیم میلیارد مترو مکعب در این بازه زمانی ورودی آب داشتیم که امسال دو میلیارد بود و افزایش داشته است.

وی ادامه داد: مسئله مهم این است که عمده بارش‌ها در فلات مرکزی رخ داده است که به دلیل کم‌بارش بودن آن مناطق طی سال مخازن ذخیره آب وجود ندارد و چندان ذخیزه‌سازی آب اتفاق نمی‌افتد و چون در این مناطق هم جمعیت زیادی وجود ندارد هم میزان بارندگی این مناطق این قابلیت را ندارد که در این مناطق سد و منبع ذخیره ایجاد کنیم لذا، ساخته نمی‌شود اما هر آبی که در این مناطق تولید شود اگر سدی در مسیر وجود داشته باشد در آن ذخیره می‌شود و یا به منابع آبی زیرزمینی که ارزش بسیار زیادی نیز دارند می‌پیوندند.طی خردادماه نزدیک به ۳ میلیارد آب موثر در بارندگی‌های اخیر ذخیره شده است. 

سنخگوی صنعت آب درباره تاثیر بارندگی‌های رگباری در منابع آبی کشور اظهار کرد: هر آبی که در پهنه کشور تولید می‌شود اگر به یک پیکره آبی موثر که از آن به عنوان آب شیرین از آن استفاده می‌کنیم بپیوندد، می‌توان آن‌ها را در اختیار مصرف کنندگان قرار دهیم. امسال نیز نسبت به سال گذشته حدود ۶۰۰ میلیون آب بیشتری دریافت کردیم و برآورد ما حدود ۳ میلیارد در همین خردادماه است که به آب زیرزمینی، سدها و یا تالاب‌ها روان شده و بر منابع آبی تاثیرگذار هستند. 

وی درباره میزانی که این بارندگی‌ها کمبود بارش را جبران می‌کنند گفت: از نظر بارشی در شرایط نرمالی قرار نداریم و این در حالی است که امسال، دومین سال پیاپی خشکسالی است و در ذخایر آبی کمبود داریم و امسال نیز این کمبودها ادامه‌دار بوده است و متاسفانه با کمبود ذخایر آبی وارد سال آبی بعدی خواهیم شد. 

قاسم زاده تاکید کرد: ۲۵ درصد بارندگی‌ها در بهار و ۱۰ درصد از آن ۲۵ درصد معادل با ۶ میلیمتر در خرداد دریافت می‌شود و امسال ما حدود ۷ میلیمتر بارندگی دریافت کردیم که تا حدودی بیشتر از نرمال است ولی کل این عدد بسیار کمتر از ۳ درصد کل سال آبی است و این تلقی نشود که وضعیت منابع آبی بهتر شده است و باید همچنان در مصرف آب‌ رعایت و صرفه‌جویی کنیم. 

وی درباره پرداخت حق‌آبه تالاب‌ها توسط وزارت نیرو در روزهای خشک و بی‌باران گفت: وزارت نیرو بر اساس یازده میلیارد مترمکعبی که برای حق‌آبه زیست محیطی و تالاب‌ها است بعد از اولویت شرب پرداخت می‌کند اما چون آب شرب را با بررسی آب مورد نیاز سال جاری و سال آینده ذخیره می‌کنیم و اگر فراتر از آن بود حق اول حقوق زیست محیطی است که آن‌ها را روانه می‌کنیم. 

سنخگوی صنعت آب درباره استان‌هایی که بحران آبی داشتند و با بارندگی‌های اخیر وضعیتشان بهبود یافته گفت: عمدتا در استان‌های شمال غربی کشور همچون آذربایجان غربی و شرقی، اردبیل و نوار شمالی کشور نیز بارندگی‌ها بهتر شده ما تا انتهای اردیبهشت در این مناطق ۲۰ الی ۳۵ درصد عقب‌ماندگی نسبت به شرایط نرمال داشتیم که این بارندگی‌ها عقب‌ماندگی را به ۱۰ الی ۲۰ درصد کاهش داده است.  

قاسم‌زاده در پایان تصریح کرد: در مخازن سدهای تهران نیز تاثیرات مثبتی داشته است و هرچند عدد کم است اما حدود ۱۰ میلیون نسبت به سال قبل بیشتر بوده است. حدود ۱۰۰ سد در حال مطالعه داریم که برای جلوگیری از هدر رفت منابع آبی ساخته خواهند شد که هر کدام بتواند فرایند تایید را سپری کند قطعا به مرحله ساخت خواهد رسید.

انتهای پیام/