راز و رمز «اربعین»

به گزارش برنا؛ «اربعین» عددی آسمانی است که رمز و رازهای فراوانی در آن نهفته است و انبیاء و اولیای الهی همیشه «اربعین» را گرامی داشته اند و آثار زیادی از آن را نشان داده اند؛ با اینکه «اربعین» عددی کمی است اما در عرفان اسلامی برای آن آثار کیفی شمرده اند که نشان دهنده بعد روحی و باطنی «اربعین»  است.

در فرهنگ انبیاء «اربعین» جایگاه والا و بااهمیتی دارد و این واژه عرفانی جایگاهی معنوی و عنایات خاص سبحانی را به همراه دارد؛ هرگاه ظرف «اربعین» مظروف نیایش در برگیرد، جان و دل را صفا و روح را از پلیدی ها صیقل دهد؛ مشیت الهی بر آن قرار گرفت که پیکر آدم از مشتی خاک آفریده شود تا منبع اسماء الهی باشد؛ دست قدرت الهی گل آدم را در یک «اربعین» سرشت؛ «خمَّرتُ طینةَ آدم بیدیَّ اربعینَ صباحآ» (عوارف المعارف، ج۱، ص۲۰۸)؛ گِل آدم را به دست خویش در چهل روز سرشتم.

آدم ابوالبشر علیه السلام آن زمان که از بهشت بیرون آمد و به زمین هبوط کرد، فشار فراق چنان آزارش می داد که یک اربعین در فراق روضه رضوان گریست و از آن زمان به بعد در صف بکائین عالم قرار گرفت، و روزی که نخستین مظلوم عالم هابیل به دست قابیل کشته شد، آدم علیه السلام در فراق هابیل چهل روز گریست.

زمانی که نوح علیه السلام ندای توحید سر داد و مشعل هدایت را برای نجات امتش برافروخت و گمراهان به تمسخرش پرداختند، تقاضای عذابی سخت نمود و از آن پس چهل شبانه روز از آسمان باران بارید و زمین پر از آب وجود ناپاکان را تطهیر کرد.

هنگامیکه قوم موسی علیه السلام فرمان خداوند را عصیان کردند و تن پروری را به مجاهدت ترجیح دادند، چهل روز در بیابان ها سرگردان بودند تا مجازات نافرمانی را بچشند و بدانند که در مقابل فرمان ولی خداوند از خود اختیاری ندارند.

باید چهل سال از عمر پیامبر صل الله و علیه وآله بگذرد تا سختی ها و گشایش های زندگی را تجربه کنند و در بین مردم به امین معروف شوند تا به مقام رفیع نبوت برسند و آنگاه امانت الهی که همان وحی است را به مردم ابلاغ کنند و مردم اطمینان کنند.

از این نشانه ها می فهمیم که «اربعین»  عددی آسمانی است و راز و رمزهای دارد که ما را یارای فهمیدن آن نیست؛ به همین خاطر بوده که انبیاء و اولیاء الهی انگیزه ای مقدس داشتند که اربعین را گرامی بدارند و بسیاری از تالیفات خود را بر مفهوم «اربعین»  مدون کرده و یا با نام «اربعین»  مزین نمایند.

هرچند «اربعین» عددی کمی است ولی در عرفان اسلامی در رابطه با کیفیات مورد استفاده قرار می گیرد و تکرار عمل و تلقین سخن تا چهل مرتبه تکمیل کنند ابعاد روحانی و انسانی دانسته می شود که در تعالی و تکامل بعد معنوی انسان تاثیرگذار است.

روایاتی که درباره اربعینیات آمده  بیشتر به سیر باطنی و تعالی روحی اشاره دارد و در واقع چنین استفاده می شود که هر حرکت خیرخواهانه و خداجویانه ای چهل بار تکرار شود، دریچه ای از نور و روشنایی را می گشاید و آغاز یک سری رویش ها و روشنایی ها در زندگی معنوی و روحانی خواهد بود.

یادداشتی از محمد محمدی