پاسداشت حقوق انسانی زنان، دستاورد گفتمان امام خمینی (ره)
به گزارش خبرگزاری برنا، بحث در خصوص حقوق زنان در دوران اخیر از نهضت حقوق زنان در غرب در قرن بیستم آغاز و وارد مرحله جدید، بحث انگیز و مجادله آمیزی حتی در داخل خود کشورهای غربی شد. این جنبش ها به جنبش های فمینیستی معروف هستند. انواع نگرشهای فمینیستی، ستمدیدگی زنان را مسأله اصلی دانسته و صاحب نظران بسیاری معتقدند جنبش حقوق زنان علی رغم توفیقات و خدمات بسیارش در خصوص طرح مسایل زنان و احقاق حقوق آن ها به صورت عملی گرفتار تفریط و اشتباهات خطرناکی نیز شده است. زن و مرد در حقیقت انسانی و آنچه وجه تمایز میان این دو حقیقت با سایر انواع می باشد، هیچ تفاوتی ندارند. هردو از یک حقیقت سرچشمه گرفته و از یک حقیقت برخوردارند و آن همان است که این موجود را از دیگر جانداران جدا می سازد و حقیقت وجودی وی قائم و بسته به آن است. آنچه آدمی را از دیگر انواع جاندار متمایز می سازد حقیقت انسانی اواست و آنچه در مرحـله تکلیف و مسئولیت، مخاطب قرار می گیرد، همان حقیقت است. به عبارت دیگر همان حقیقتی که آدمی را در مرحله تکوین و شکل گیری حقیقت وجودی وی، اساس هستی او و مایه تمایز او است، همان حقیقت در مرحله تشریع و مسئولیت دهی و پاسخگویی نیزملاک و مـخاطب قــرار می گیرد و تکلیف متوجه او می شود و اعضا و جوارح تنها ابزاری برای عمل به تکلیف هستند. قرآن کریم در هر دو مرحله به صراحت تفاوت میان زن و مرد را نفی می کند، هم آنگاه که از جایگاه انسانی زن و مرد در مرحله شکل گیری حقیقت وجودی آن دو سخن می گوید، منشأیی مشترک وحقیقتی یکسان را یادآور می شود و هم در مرحله اصل تکلیف وعمل، آن دو را به عنوان عنصر انسانی مخاطب می سـازد و در مقـــام ارزشگذاری و پـاداش عمل یکسـان می نگرد (لطیفی، 1378).
قرآن کریم هر دونکته را در این آیه جمع کرده است: "یاایها الناس انا خلقناکم من ذکر وانثی وجعلناکم شعوبا وقبائل لتعارفو ان اکرمکم عندا. . . اتقیکم"(سوره حجرات، آیه 13). این آیه اشاره دارد به خاستگاه آدمیان که همه از یک نر و ماده آفریده شده اند و ملاک ارزشگذاری و برتری آنان تقوا می باشد.
این همان حقیقت و اصل است که حضرت امام خمینی برآن تأکید دارد. آنجا که می فرماید: "تاریخ اسلام گواه احترامات بی حد رسول خدا- صلی الله علیه و آله- به این مولود شریف [حضرت فاطمه (س)] است تا نشان دهد که زن بزرگی ویژه ای درجامعه دارد که اگر برتر از مرد نباشد کمترنیست". (صحیفه امام، ج14، ص316 )
قرآن کریم نه تنها بریکسانی میان زن و مرد درحقیقت انسانی تاکید دارد، بلکه اساساً آن را یکی از آیات الهی همچون آفرینش آسمان ها و زمین و آفرینش اصل آدمی می شمارد و همین همسانی را مایه سکونت و انس و الفت می شمارد: "و من آیته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها وجعل بینکم مودة و رحمة ان فی ذلک لایت لقوم یتفکرون" (سوره روم، آیه 21). آیات شریفه زیر تصریح می کند که زن و مرد از نظر کرامت و حرمت یکسانند: " ومن یعمل من الصالحات من ذکر او انثی و هو مؤمن فاولئک یدخلون الجنه" (سوره نساء، آیه 124). وهرکه از زن ومرد کاری شایسته کند با ایمان به خدا به بهشت(پرنعمت جاوید) درآید". من عمل صالحاً من ذکر او انثی و هو مؤمن فلنحیینه حیوة طیبة" (سوره نحل، آیه 97). هرکس از مرد و زن کار نیکی به شرط ایمان به خدا به جای آورد ما او را در زندگانی خوش و با سعادت، زنده ابد می گردانیم .
حضرت امام درتأکید برهمین حقیقت درجای دیگر می فرماید: "از نظر حقوق انسانی، تفاوتی بین زن و مرد نیست، زیرا که هر دو انسانند و زن حق دخالت در سرنوشت خویش را همچون مرد دارد. بله در بعضی ازموارد، تفاوتهایی بین زن و مرد وجود دارد که به حیثیت انسانی آنها ارتباط ندارد"( صحیفه امام، ج4، ص364).
قرآن کریم هریک از زن و مرد را با توجه به کردار و ایمانشان شایسته یکدیگر می داند: "الخبیث للخبیثین و الخبیثون للخبیثات والطیبت للطیبین والطیبون للطیبت" (سوره نور، آیه 26) زنان بدکار و ناپاک شایسته مردانی بدین وصفند ولایق مردانی چنین و مردان پاکیزه نیکو لایق زنانی همین گونه اند. قرآن کریم حتی آثار و پیامدهای وضعی کردارنیک وبد را برای زن و مرد برابر می داند: "الزانی لاینکح الازانیه او مشرکه و الزانیه لاینکحها الا زان او مشرک و حرم ذلک علی المؤمنین" (سور نور، آیه 3). مرد زناکار جز با زن زناکار و مشرک نکاح نمی کند و زن زانیه را هم جز مرد زانی و مشرک به نکاح نخواهد گرفت و این کار بر مردان مؤمن حرام است.
قرآن در مجازاتهایی چون قصاص، دیات و حدود، احکام یکسانی را برای مردان و زنان در نظر گرفته است، مثلاً در باب حدود می فرمایند: "الزانیه والزانی فاجلدوا کل واحد منهما مائه جلده و لاتاخذکم بهما رافه. . . "(سوره نور، آیه 2). باید شما مؤمنان هریک از زنان ومردان زناکار را به صد تازیانه مجازات و تنبیه کنید و هرگز درباره آنان در دین خدا رأفت و ترحم روا مدارید.
قرآن مرد و زن را درمقام عبادت یکسان قرار داده و برای هر دو پاداش برابر وعده کرده است که درآیات بسیاری به این حقیقت تصریح شده از جمله: "ان المسسلمین و المسلمات و المؤمنین و المؤمنات و القانتین و القانتات و الصادقین والصادقات و الصابرین و الصابرات والخاشعین و الخاشعات و المتصدقین و المتصدقات و الصائمین والصائمات و الحافظین فروجهم والحافظات والذاکرین ا. . . کثیراً و الذاکرت اعداً. . . مغفره و اجرا عظیماً"(سوره احزاب، آیه 35). همانا کلیه مردان و زنان مسلمان و مردان و زنان با ایمان و مردان و زنان اهل طاعت و مردان و زنان راستگو و مردان و زنان صابر و مردان و زنان اهل طاعت و عبادت و مردان و زنان خیرخواه مسکین نواز و مردان و زنان روزه دار و مردان و زنان با حفاظ خوددار ازتمایلات حرام و مردن و زنانی که یادخدا بسیارکنند برای همه آنها خدا مغفرت و پاداش بزرگ مهیا ساخته است.
در منظر امام، اسلام زنان را سربلند و شایسته می خواهد و آنچه دین گریزان برای زن قائلند، چیزی جز تباهی و ملعبه شدن نیست، ایشان می فرمایند: "مقام زن مقام والاست، عالی رتبه هستند. بانوان در اسلام بلند پایه هستند. "( صحیفه امام، ج 6، ص 300).
"ما می خواهیم زن به مقام والای انسانیت خودش باشد، نه ملعبه باشد، نه ملعبه در دست مردها باشد، در دست اراذل باشد"(همان).
یا می فرمایند: "اسلام نظر خاص بر شما بانوان دارد، اسلام در وقتی که ظهور کرد در جزیرة العرب، بانوان حیثیت خودشان را پیش مردان از دست داده بودند، اسلام آن ها را سربلند و سرافراز کرد، اسلام آن ها را با مردان مساوی کرد. عنایتی که اسلام به بانوان دارد بیشتر از عنایتی است که بر مردان دارد"( همان، ج 6، ص229-300)
امام خمینی در مصاحبه با روزنامه هلندی دی ولت گرانت درپاسخ به این سؤال که مشخصاً حقوق زنان در جمهوری اسلامی چه خواهدبود، می فرمایند: "از نظر حقوق انسانی، تفاوتی بین زن و مرد نیست، زیرا که هر دو انسانند و زن حق دخالت در سرنوشت خویش را همچون مرد دارد. بله در بعضی از موارد تفاوتهایی بین زن و مرد وجود دارد که به حیثیت انسانی آنها ارتباط ندارد"(همان، ج4، ص364).
در مکتب امام خمینی، زن بسیار تکریم شده و در اوج والایی قرار دارد. ایشان در این باره می فرمایند: "اسلام می خواهد که زن و مرد رشد داشته باشند. اسلام زن ها را نجات داده است از آن چیزهایی که در جاهلیت بود. آنقدری که اسلام به زن خدمت کرده، خدا می داند به مردخدمت نکرده؛آنقدر که به زن خدمت کرده. شما نمی دانید که در جاهلیت زن چه بوده و در اسلام چه شده. "(همان، ج4، ص427-428) "در زمانی که پیغمبر اسلام آمد، زن ها را هیچ حساب می کردند. اسلام زن ها را قدرت داده است"( همان، ج 5، ص216).
امام به اغراض سوء دیدگاه های فمینیستی و انتظاری که از زن دارند، توجه داشته و همواره برجایگاه آنان و تاثیری که در جوامع دارند تأکید می ورزیدند: اگر زنان شجاع و انسان ساز از ملتها گرفته شوند، ملت ها به شکست انحطاط کشیده می شوند. ( همان، ج 6، ص 300)
"اسلام به شما آنقدر احترام قایل است که برای مردها نیست، اسلام شما را می خواهد نجات بدهد، اسلام شما را می خواهد از این ملعبه ای که اینها می خواهند شما را ملعبه قرار بدهند نجات بدهد، اسلام می خواهد شما را یک انسان کامل تربیت کند. "(همان، ج6، ص358) "زن انسان است. آن هم یک انسان بزرگ. زن مربی جامعه است. از دامن زن انسان ها پیدا می شوند. مرحله اول مرد و زن صحیح، از دامن زن است. . . سعادت و شقاوت کشورها بسته به وجود زن است. زن با تربیت صحیح خودش انسان درست می کند و با تربیت صحیح خودش کشور را آباد می کند. مبدأ همه سعادت ها از دامن زن بلند می شود. زن مبدأ همه سعادتها باید باشد. "( همان، ج7، ص 339).
" زن مظهر تحقق آمال بشر است. زن پرورش ده زنان و مردان ارجمند است. از دامن زن مرد به معراج می رود. دامن زن محل تربیت بزرگ زنان و بزرگ مردان است"( همان، ج 7 ص341).
امام خمینی در مناسبت های مختلف در بیانات شأن جایگاه و منزلت حقیقی زنان را از دیدگاه اسلام بیان داشته اند. در دیدگاه امام، زن دارای مرتبه و منزلتی است که هیچ مکتب و مرام فمینیستی که زن را تا سطح یک ملعبه و یا ابزار کار نزول داده است، یارای دسترسی به آن را ندارد. ایشان با اشاره به روز زن با بیان منزلت حضرت فاطمه علیها السلام در باره جایگاه زن می فرماید: "فردا روز زن است، روز زنی است که عالم به او افتخار دارد. روز زنی است که دخترش در مقابل حکومت های جبار ایستاد. . . و آن حرف هارا زد که همه می دانید". (همان، ج 7، ص340)
امام در باره این روز مبارک می گویند: "مبارک باد بر ملت عظیم الشأن ایران به ویژه زنان بزرگوار، روز مبارک زن، روز شرافت عنصر تابناکی که زیربنای فضیلت های انسانی و ارزشهای والای خلیفةالله در جهان است. و مبارک تر و پربهاتر انتخاب بسیار والای روز بیستم جمادی الثانی است، روز پر افتخار ولادت زنی که از معجزات تاریخ و افتخارات عالم وجود است"(همان، ج16، ص 192)
"من عید سعید مولود معظم حضرت زهرا سلام لله علیها را به همه شما خانم ها و زن های تمام کشورهای اسلامی تبریک عرض می کنم و از خداوند تعالی مسألت دارم که همه زن های محترمه را در راهی که خدای تبارک و تعالی مقرر فرموده است. همان راه را بروند و به مقاصد عالیه اسلامی برسند. برای زن ها کمال افتخاراست که روز تولد حضرت صدیقه را روز زن قرار داده اند، افتخار است ومسؤولیت" ( همان، ج20، ص 4).
نویسنده: سیده زهرا آقاجانی
انتهای پیام/
