اسم همدان که میآید اگر اولین جا غار علیصدر نباشد حتما دومین یا سومین جایی که به ذهنها متبادر میشود غار علیصدر است. غار علیصدر بزرگترین غار آبی دنیاست. چرا اسمش علیصدر است؟ اهالی روستا از این غار بعنوان مخزن و «سد» در زمانهای گذشته استفاده میشد و در شناسنامه اهالی اسم غار علی سد است و از این رو نام آن از سال ۱۳۵۰ علیصدر گذاشته شد.
غار علیصدر که قدمت سنگهای آن به دوران ژوراسیک برمیگردد دارای ۲۱۰۰ متر ارتفاع از سطح دریاست. محوطه غار دالانهای پیچ در پیچ و دهلیزهای متعددی دارد. از مجموعه رشته آبها، دریاچه بزرگی در داخل غار بوجود آمده و از این رو رفتن به میانه غار تنها با قایق امکانپذیر است از همین رو هم هست که غار علیصدر یکی از منحصربه فردترین هاست.
آدرس: علیصدر در ۷۵ کیلومتری شمال غربی همدان
آوازه ابوعلی سینا، طبیب، عارف و شاعر ایرانی در جهان پیچیده و آرامگاهش در میدانی به همین نام، یکی از جاذبه های گردشگری همدان است. برج آن، الهام گرفته از برج گنبد قابوس، باغچهها متاثر از باغ های ایرانی، آب نماهای الهام گرفته از حوض خانههای سنتی و نمائی با روکاری سنگ های حجیم و خارا که با سنگ گرانیت کوه الوند آراسته شده، یکی از قشنگترین آرامگاه ها را پیش رویمان قرار میدهد. آرامگاه بوعلی سینا یادگار دوره قاجار است. تالار جنوبی آرامگاه محل نگهداری سکه، سفال، برنز و سایر اشیاء کشف شده مربوط به هزارههای قبل از میلاد و دوران اسلامی است و تالار شمالی به نگهداری ۸۰۰۰ جلد کتاب خطی و چاپی نفیس ایرانی و خارجی اختصاص دارد.
یکی از دیدنی های همدان حمام قلعه است. حمامی در ۱۵۰۰ متر که حال تبدیل به موزه شده و در بازسازی آن سعی شده دوران گذشته پیش چشم بیننده زنده شود. حمام قلعه از دو بخش سرد و گرم تشکیل شده است که ورودی هشتی-شکل دارد. بعد از عبور از هشتی، ابتدا حمام سرد و سپس حمام گرم قرار گرفته . بعد از بازسازی سال ۱۳۸۷ حمام تغییر کاربری پیدا کرد و امروز به عنوان موزه مردم شناسی همدان، شناخته میشود. داخل حمام هم سفرهخانه سنتی راهاندازی شده که گروههای موسیقی بعضی وقتها میآیند و در آن برنامه اجرا میکنند.
ساعت بازدید ۹ صبح تا ۱۰ شب
آدرس: محله قلعه یا قاشق تراشان واقع در خیابان شریعتی
در سفر به همدان دیدن گنجنامه را نیز نباید از دست داد. گنجنامه سنگ نوشتههایی بر روی کوه الوند است که از دوره داریوش و خشایار شاه به جا مانده و از آن رو که مردم تصور میکردند راز گنجی نهان را در این کتیبهها نوشتهاند به آن گنجنامه میگویند. رفتن به این مطقه تنها به دیدن این سنگ نوشتهها ختم نمیشود. مجموعه تفریحی، توریستی و ورزشی و تله کابین گنجنامه همدان در میدان گنجنامه و در مجاورت کتیبههای قدیمی و آبشار گنجنامه واقع شده. ورزش های هیجانانگیزی مثل سکوی پرش بانجی جامپینگ، کابل پرواز تیرول، دیواره سنگ نوردی، پیست تریال، تعادل هوایی (رنجر)، سالن بولینگ، پیست اسکی، پیست سورتمه سواری، تله کابین، کافی شاپ و رستورانهای متنوع، شهربازی سرپوشیده و باغ گیاهان این مجموعه را کامل میکند.
آدرس: پنج کیلومتری همدان، انتهای دره عباسآباد، ابتدای مسیر جاده همدان به تویسرکان
یکی دیگر از جاهای دیدنی همدان آرامگاه باباطاهر عریان است. شاعر و عارف اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم. در کاشیکاری معرق و تزئینات ظریف محوطه داخلی آرامگاه و۲۴ دوبیتی حک شده روی ۲۴ قطعه سنگ محوطه داخلی مزار، جلوه خاصی به این مجموعه بخشیده. در کنار این آرامگاه، موزه صنایع دستی استان همدان قرار گرفته که نباید دیدنش را از دست داد.
ساعت بازدید: ۹ صبح تا ۸ شب
آدرس: میدان باباطاهر
هگمتانه، اولین پایتخت ایران با قدمتی ۳ هزار ساله است. این شهر ، نخستین پایتخت ایران بوده و همراه آتن در یونان و رم در ایتالیا، از معدود شهرهای باستانی دنیاست که همچنان زنده و مهم مانده است. هرودوت این شهر را ساخته دیااکو دانسته و گفته هفت دیوار داشته که هر کدام به رنگ یکی از سیارهها بودهاند. در حفاریهای باستانشناسی سالهای اخیر در تپه هگمتانه مشخص شد که محل کاخهای باشکوه این ناحیهی باستانی، در تپه هگمتانه کنونی واقع بوده. نکته قابل توجه این شهر باستانی، شبکهی منظم و پیشرفتهی آبرسانی آن بوده است.
دریاچه ی اکباتان در ۱۱ کیلومتری شرق همدان قرار گرفته است. این دریاچه ی زیبا به دلیل دارا بودن فضای سبز و امکانات تفریحی وگردشگری مسافران بسیاری را به سوی خود جذب نموده است. از جمله تفریحاتی که در این دریاچه وجود دارد ورزش های آبی همانند قایقرانی و اسکی روی آب است. همچنین برای آسایش و رفاه مسافران و گردشگران ، امکاناتی چون رستوران و مهمانسرا در این منطقه ی تفریحی ساخته شده است.
دشت زیبای میشان در دامنه های الوند قرار گرفته است که یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری همدان است. برای رسیدن به این دشت نیاز به یک کوه پیمایی نیمه سنگین داریم. قبل از رسیدن به مسیر کوه پیمایی از جاده ی زیبایی که درون دره ی عباس آباد قرار گرفته است عبور می نماییم. در انتهای این جاده و درست قبل از مسیر کوه پیمایی به کتیبه های باستانی گنج نامه می رسیم که متعلق به دوران هخامنشیان بوده است. مسیری که برای رسیدن به دشت میشان می پیماییم همان راه کاروان رویی بوده که در زمان هخامنشیان وجود داشته است.
این بنا نمونه ای بی نظیر از معماری دوره ی اسلامی است. در چهار باغ علویان در نزدیکی میدان امامزاده عبدا.. در شهر همدان قرار گرفته است. این گنبد از سمت شمال در خیابانی که میدان عین القضات را به میدان امامزاده عبدا.. متصل می کند قرار گرفته است. گنبد علویان یکی از شاهکارهای معماری و گچ بری بعد از اسلام در همدان است.
در ابتدای شهر همدان و در ابتدای خیابان شهدا قرار دارد. یکی از آثار ممتاز معماری شهر همدان است که گنبد آجری زیبایی دارد. امامزاده حسین ، از نوادگان امام حسن مجتبی یا امام حسن عسکری است. مطابق با شواهد موجود بنای این امامزاده حداقل مربوط به دوران صفویه است. البته در طول زمان در این بنا تغییراتی ایجاد شده است.
این بازار تاریخی از جاهای دیدنی همدان است و در محدوده خیابان های باباطاهر ،اکباتان و شهدا قرار دارد و عمده ی بناهای آن مربوط به دوره ی قاجاریه است. بازار سنتی همدان مسقف است در بخش هایی از آن پوشش گنبدی شکل وجود دارد. به دلیل وجود اصناف مختلف در این بازار ، دارای معماری ویژه ای است.
برج قربان یکی از آثار تاریخی مربوط به قرن هفتم و هشتم هجری است. این بنا مدفن حسن بن عطار حافظ ابوالعلا همدانی و امرای سلجوقی است. علت نامگذاری این برج این است که در جریان شورش افغان ها در دوره ی صفویه ، این محل سنگرگاه فردی به نام قربان بوده است.
موزه تاریخ طبیعی همدان یکی دیگر از جاهای دیدنی همدان است و در انتهای خیابان چهار باغ همدان قرار گرفته است. این موزه که در داخل دانشکده ی کشاورزی قرار دارد مجموعه ای کم نظیر از انواع گونه های حیوانی ، گیاهی و طبیعی مربوط به اقلیم ایران و جهان را بوجود آورده است. همچنین در این موزه نمونه های زنده ، سنگواره و تاکسی درمی شده از گونه های مختلف جانداران نگهداری می شود.
مام حاج آقا تراب یکی از بناهای تاریخی شهرستان نهاوند، استان همدان واقع در خیابان شریعتی، کوی حاج آقا تراب می باشد که در ۶ دی ۱۳۵۵ با شماره ثبت ۱۴۹۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
اینکه بیشتر مردم شهر لالجین به پیشه ی سفالگری، سرامیک کاری و شغلهای وابسته به خرید و فروش محصولات سفالین اشتغال داشته باشند جای تعجب ندارد چراکه این شهر را به عنوان شهر جهانی سفال می شناسند. پایتخت سفال ایران در شمال همدان واقع شده و ارتفاع ان از سطح دریا ۱۷۳۱ متر است.
اگر خودتان را به انتهای خیابان ۱۲ متری سنگ شیر برسانید در وسط میدانی مربع شکل، مجسمه ای از شیر سنگی خودنمایی می کند. مجسمه ای که در زمان مادها درست شده و از مهمترین جاذبه های تاریخی و گردشگری شهر همدان است. این مجسمه باستانی یکی از ماندگارترین جاهای دیدنی همدان است و از نظر ابعاد ظاهری ۲/۵ متر طول، ۱ متر و ۱۵ سانتی متر عرض و یک متر و ۲۰ سانتی متر ارتفاع دارد. در زمان های قدیم این شیر به همراه یک مجسمه شیر دیگر که دقیقا مانند همین ساخته شده بود در دروازه شهر همدان قرار داشتند و وجود آن ها در کنار این دروازه باعث شد که مسلمانان در هنگام فتح همدان اسم این دروازه را باب الاسد (دروازه شیر) بگذارند.