آبیدر مکانیست که آخر هفته ها مملو از سسندجی هاییست که برای پیکنیک آمده اند. مهم ترین تفرجگاه سنندج که بر بلندای کوهی به همین نام قرار گرفته است. به دلیل ارتفاع این پارک از سطح شهر، می توانید چشم اندازی زیبا از شهر سنندج را از فراز این پارک نظاره کنید. مجموعه آبیدر که دارای چندین چشمه، باغ و باغ وحش است، از گذشته مهمترین منطقه تفریحی سنندج بوده است و محبوبیت زیادی در میان مردم این شهر دارد.

اگر دلتان برای یک مکان سنتی با مردمانی قدیمی با لباس های رنگ و وارنگ تنگ شده است، حتما باید سری به بازار قدیمی شهر سنندج بزنید. اینجا شاید کمی شبیه به نقش جهان اصفهان باشد. زیرا که مانند آن پلانی مستطیل شکل دارد و در دوران صفویه ایجاد شده است. امروزه به دلیل خیابان کشی هایی که در وسط این بازار صورت گرفته، بازار به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده است.

خانه کرد یکی از با شکوه ترین و قدیمی ترین بناهای ساخته شده در سنندج است. این مکان دارای گچبری ها و آجرکاری های زیبای صفوی است که بعد ها و در دوران قاجار و پهلوی هم گچبری های زیبایی به آن اضافه شده است. خانه کرد بزرگترین موزه مردم شناسی مربوط به یک قوم، و از با ارزش ترین گنجینه های فرهنگی کشور به حساب می آید.

از جمله جاذبه های گردشگری مهم دیگر شهر سنندج می توان به موزه سنندج، عمارت وکیل، عمارت مشیر دیوان، حمام خان و بسیاری آثار و جاذبه های دیگر اشاره کرد.

بدون شک یکی از زیباترین دریاچه های کشور، دریاچه زریبار مریوان است. اگر از دوست داران طبیعت هستید بازدید از این دریاچه زیبا و شاید ماندن شبی در کنار آن به شما پیشنهاد می شود.

دریاچه زریوار به جرات یکی از مشهورترین و زیباترین جاذبه های گردشگری کردستان است. این دریاچه در فاصله سه کیلومتری غرب مریوان قرار دارد و داستان ها و افسانه های متعددی در مورد پیدایش آن وجود دارد. یکی از ویژگی های منحصربفرد دریاچه زریوار این است که هیچ منبع خاصی برای آب دریاچه ندارد و از طریق بارش باران و چشمه ها به وجود آمده است. به همین دلیل است که مردم کردستان و مریوان این دریاچه را اسرارآمیز می دانند. سفر به دریاچه زریوار می تواند یک روز مفرح و هیجان انگیز را برای شما رقم بزند. می توانید در دریاچه زریوار قایق سواری کنید و بعد برای ناهار ماهی کباب مشهور این منطقه را میل کنید. البته علاوه بر ماهی کباب، انواع آش و نان محلی نیز به فروش می رسد و می توانید آن ها را هم امتحان کنید. زریوار هم در تابستان و هم در زمستان زیبایی خاص خود را دارد و در زمستان که سطح دریاچه یخ می زند زیبایی خاصی به این دریاچه می بخشد.

یکی از دیدنی های کردستان که در چند سال اخیر سر زبان ها افتاده است اورامان یا هورامان است. این منطقه کوهستانی فوق العاده زیبا بین مرز ایران و عراق قرار دارد و هرساله مسافران زیادی برای بازدید به این منطقه می آیند. وقتی به اورامان یا اورامانات سفر می کنید در برابر ابهت و شکوه طبیعت غافلگیر خواهید شد. کوه های سر به فلک کشید، دره های پرپیچ و خم، رودخانه های فراوان و ابرها که در نزدیک ترین به فاصله به شما قرار دارند منطقه اورامانات را به یکی از بهترین جاذبه های طبیعی کردستان تبدیل کرده اند.

این پل تاریخی در فاصله ۱۰ کیلومتری مریوان و در امتداد جاده مریوان-سقز قرار گرفته است. پل گاران روی رودخانه گاران واقع شده است و به همین پل گاران نامیده می شود. پل گاران یکی از جاذبه های دیدنی کردستان است و به دوران صفوی برمی گردد. این پل در سال ۱۳۷۹ به عنوان اثر ملی به ثبت رسیده است.

آبشارگویله

جاذبه های کردستان تمامی ندارد و الان می خواهیم یکی از زیباترین آبشارهای منطقه را به شما معرفی کنیم. آبشار گویله در مسیر مریوان به سقز قرار گرفته است و با جاده حدود ۱ کیلومتر فاصله دارد. در فصل بهار که این آبشار پرآب می شود در کنار سرسبزی منطقه فضایی دل انگیز و زیبا به وجود می آورد و مسافران زیادی برای تفریح به این منطقه می آیند.

مطمئنا نام بانه به گوشتان خورده است. مخصوصا اگر اهل خرید کردن هستید. شهرت عمده این شهر مرزی به خاطر مراکز خرید آن می باشد و هر ساله سفرهای داخلی بسیار زیادی به این منظور به بانه انجام می شود. بنابراین اگر قصد خرید در این شهر را دارید، بهتر است در روزهای غیر تعطیل به آن سفر کنید.

خانه های سنگی، معماری پلکانی، بافت سنتی، وجود آبشار ها و چشمه های زیبا و رودخانه تنگیور که در کنار آن جریان دارد و مخصوصا مردم بسیار مهمان نواز این روستا، اینجا را به منطقه ای جذاب برای گردشگران تبدیل کرده است. این روستا در شهراستان زیبای کامیاران کردستان قرار گرفته است.

یکی از مراسم‌های ویژه در منطقه هورامان کردستان، مراسم پیر شالیار است، مراسمی که مردم منطقه به  آن عروسی پیرشالیار می‌گویند و آیینی چندهزارساله است. این مراسم هر سال یکی در ۱۵ بهمن و دیگری در ۱۵ اردیبهشت در کردستان برپا می شود.

اما مراسم کومسای که به آن مراسم شکستن سنگ مقدس هم می‌گویند، کمی متفاوت‌تر است. مراسم کُومسای که در آخرین جمعه‌ قبل از نیمه اردیبهشت‌ ماه (۱۵ اردیبهشت) از اول صبح در مزار پیرشالیار در هورامان برگزار می‌شود، با فاتحه‌خوانی، دف نوازی و اجرای مراسم تلیله‌خوانی همراه است و در پایان هر مراسم سنگی را می‌شکنند که به باور مردم دوباره تا سال بعد رشد می‌کند.  مراسمی که در هربهار گردشگران زیادی را حتی از کشورهای مختلف به اورامان می‌کشاند در سال ۱۳۹۵ بیش از هشت هزار نفر برای تماشای این مراسم به اورامان سفر کرده اند.

آیین هایی که در مراسم در عروسی پیر شالیار وجود دارد نیز عبارت است ،  قربانی کردن گاو و گوسفند، پخت آش و گوشت، دف‌نوازی، سماع، پخش نذری، نماز و ذکر و شب‌نشینی، این مراسم به مدت سه روز در این روستا برگزار می گردد، شاید سختی راهی که برای رسیدن به این روستا کمی اذیت کننده باشد ولی برای یکبار هم که شده تماشای این مراسم ارزش دارد.

به منظور دسترسی به منطقه ای که این مراسم برگزار می شود باید جاده‌های پر پیچ و خم و گذشتن از کنار رودخانه سیروان وجود دارد را پشت سر بگذارید، پس از آن به روستایی می‌رسید که زبانزد خاص و عام است، این روستا دارای معماری پلکانی بوده و به آن اورامان یا هورامان تخت نیز گفته می شود.

غار باستانی کرفتو  که در حدود هفتاد کیلومتری شهر دیواندره قرار گرفته است، مجموعه ایست زیبا از تلاش انسان های باستان و طبیعت. غار کرفتو طولانی ترین غار تاریخی ایران است که در ادوار مختلف محل سکونت مردمان بسیاری بوده است. این اثر ملی، یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری کردستان است که هر ساله پذیرای تعدا زیادی گردشگر از سر تا سر کشور می باشد.

احتمالا نام تپه زیویه را در کتب بسیاری مشاهده کرده اید. تپه باستانی زیویه که در گذشتگانی بسیار دور محل زندگی اقوام مانایی بوده، از مهمترین جاذبه های تاریخی شهر سقز می باشد. این شهر جاذبه های دیگری را نیز در دل خود جای داده است که بازدید از آن ها خالی از لطف نیست. مسجد تاریخی دومناره که مربوط به دوره افشاریان است و حمام حاج صالح که در بافت تاریخی شهر قرار دارد و یادگاری از دوران صفویه است، از جمله آثار ارزشمند سقز هستند.

اگر مسیرتان سمت بیجار افتاد، حتما بستنی های سنتی این شهر را امتحان کنید. بستنی هایی که طعم حل و گلاب آن طراوت و شادابی خاصی به شما می دهند. بیجار یکی از مرتفع ترین شهرهای ایران است که به آن لقب بام ایران را هم داده اند. آثار تاریخی نظیر بازار سنتی و قلعه قمچای و همچنین پیست اسکی نسار، از مکان هایی هستند که می توانید بازدید از آن ها را در برنامه خود قرار دهید.

برای کسانی که به منظور طبیعت گردی و به خصوص کوهنوری به این منطقه کردنشین سفر کرده اند کوه آوالان می تواند بهترین جاذبه ای باشد که می توانند در سفرشان انتخاب کنند. ارتفاع این کوه حدودا ۳۰۰۰ متر است و در ۲۵ کیلومتری جنوب سنندج واقع شده است. نام های دیگری برای این کوه به کار برده می شود که آنها عبارت از هه واره، به رزه و عبدالامان هستند.

به منظور دسترسی به این کوه بهترین راه می تواند روستای نشور و روستای دولابه است. این کوه دارای جان‌ پناه بوده و زمان لازم برای رفت و برگشت ۱۰ ساعت تخمین زده شده است. بر فراز این کوه منظره های دیگر این شهر که شامل دریاچه سدگاوشان، شهر سنندج، کوه آبیدر، کوه شاهو، و کوه‌های شرقی مشرف به شهر سنندج (کوه‌های صلوات آباد) می باشند نیز به راحتی دیده می شوند.

رود سیروان

از مهمترین رودخانه هایی که در کردستان جاری است و نامی بسیار آشنا دارد، رود سیروان است. این رود که تقریبا مسیر طولانی و پر پیچ و خمی را طی می کند. این رودخانه در بخش غربی و شمال غربی هورامان قرار گرفته و منطقه [هورامان] را به دو بخش تقسیم نموده ‌است. بیشترین بخش این رودخانه در شهرستان پاوه قرار دارد، این رودخانه از بخش رزاب و مریوان در کردستان سرچشمه گرفته و پس از عبور از شمال غربی اورامانات، دوآب و شمال هرتا، رودخانه‌های ژاد رود، قشلاق رود، لیله، لوشه، زمکان، دشت حر به آن پیوسته و سپس وارد کشور عراق می‌شود.

یکی دیگر از جاذبه های کردستان که از دوران زندیه تا به اکنون باقی مانده است، حمام وکیل الملک است. این حمان در مجموعه عمارت وکیل الملک و متصل به به پارک سپیدار سنندج قرار دارد. گفته اند که این حمام تنها برای استفاده خانواده وکیل بوده اما از صحت این گفته اطلاع دقیقی در دستمان نیست. مطابق با اسنادی که وجود است این حمام همزمان با ساخت عمارت وکیل الملک در کردستان نیز ساخته شده است. استفاده از آهک بری در سطح وسیع بر دیوارها و در فضاهای گرم و سرد حمام به چشم می‌خورد و نقش‌های به کار رفته برای تزیین حمام شامل اشکال هندسی، گیاهی و حیوانی است که بیشتر از نقش طاووس استفاده شده است.