پشه‌ی ببری کماکان می‌تازد!

به گزارش برنا، تب دنگی یک بیماری ویروسی است که به علت چهار نوع ویروس دنگی ممکن است رخ دهد و از طریق گزش افراد آلوده به‌وسیله پشه‌ها منتقل می‌شود. سرایت ویروس بیماری در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان شایع است و هرسال تا ۴۰۰ میلیون نفر در جهان به این ویروس مبتلا می‌شوند.

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (سی‌دی‌سی) می‌گوید در فاصله اول ژانویه (۱۱ دی) تا ۲۴ ژوئن (۴ تیر) کشورهای بیش از ۹.۷ میلیون مورد تب دنگی در قاره‌های آمریکای شمالی و جنوبی گزارش شده است که با شکستن رکوردها افزایش دو برابری را نسبت به ۴.۶ میلیون مورد در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد.

سازمان جهانی بهداشت در دی ماه (ژانویه ۲۰۲۴) اعلام کرد که تب دنگی خطر ایجاد عالم‌گیری یا پاندمی را ایجاد می‌کند و در بیماری‌های منتقل‌شونده به‌وسیله پشه در جهان سریع‌ترین رشد را دارد.

قلمرو پورتوریکوی آمریکا در منطقه کارائیب در مواجهه با شیوع فزاینده تب دنگی اعلام وضعیت اضطراری بهداشت عمومی کرده است و در قسمت قاره‌ای آمریکا گرچه شیوع تب دنگی خیلی بالا نیست، شیوع این بیماری در ۵۰ ایالت این کشور نسبت به نقطه مشابه زمانی در سال قبل سه برابر بیشتر شده است. البته اغلب عفونت‌ها در مسافرانی که از خارج به آمریکا آمده بودند، شناسایی شده است و مسئولان شواهدی از سرایت محلی ویروس نیافته‌اند. بااین‌حال آن‌ها هشدار می‌دهند که حضور محلی پشه‌های ناقل خطر بالقوه چنین سرایتی را ایجاد می‌کند.

در گزارش سی‌دی‌سی آمده است که شمار موارد تب دنگی در مسافران به آمریکا نیز تا ۴ تیر امسال بیش‌ازحد انتظار بوده و به رقم ۷۴۵ مورد رسیده است.

تب دنگی در جهان هم در حال افزایش است و توصیه شده است که پزشکان و مسئولان بهداشتی کشورها احتمال ابتلا به این بیماری را افراد مراجعه‌کننده با تب که در طول ۱۴ روز پیش از شروع علائم در مناطق با سرایت مداوم ویروس تب دنگی بوده‌اند، در نظر داشته باشند.

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (سی‌دی‌سی) به پزشکان در این کشور هشدار داد که مراقب موارد تب دنگی باشند، چرا که افزایش موارد دنگی در سطح جهان، خطر ابتلای مردم به این بیماری را در این کشور را هم افزایش می‌دهد.

با گرم شدن آب‌وهوای جهان به دلیل بحران اقلیمی ساخته دست بشر، تعداد افرادی که به این بیماری منتقل‌شونده به‌وسیله پشه مبتلا می‌شوند، در سطح جهان افزایش یافته است. پشه‌های آلوده‌ای که بیماری را منتشر می‌کنند، از پشه‌های مناطق با آب‌وهوای گرم و مرطوب از گونه «آئدس اجیپتی» و گاهی گونه «آئدس آلبوپیکتوس» هستند، اما کارشناسان می‌گویند بحران اقلیمی باعث شده است که این پشه‌ها مناطق جغرافیایی محل زندگی‌شان را گسترش دهند.

تب دنگی چه علائمی ایجاد می‌کند؟

بسیاری از افرادی دچار عفونت با ویروس دنگی بیمار نمی‌شوند و علائمی بروز نمی‌دهند، اما برخی از دچار بیماری وخیمی می‌شوند که با خونریزی و شوک (کاهش شدید فشارخون) همراه است و ممکن است مرگبار باشد. عفونت‌های مکرر با این ویروس هم می‌تواند خطرناک باشد.

هنگامی‌که فردی برای نخستین بار با ویروس دنگی آلوده می‌شود، دستگاه ایمنی بدنش پادتن‌ها یا آنتی‌بادی‌هایی بر ضد آن برای تمام طول زندگی می‌سازد. اگر فرد با نوع دیگری از ویروس دنگی آلوده شود، آنتی‌بادی‌های تولیدشده در عفونت ا ول ممکن است نتواند ویروس دوم را خنثی کنند- و درواقع این آنتی‌بادی‌های قدیمی ممکن است به وارد شدن ویروس به سلول‌های ایمنی و تکثیر کردن آن کمک کنند.

بنابراین در مناطقی که سابقه طولانی شیوع تب دنگی دارند، ممکن است موارد مرگ بیشتری ناشی از این بیماری رخ دهد.

واکسن‌هایی برای پیشگیری از تب دنگی وجود دارد، اما برای استفاده از آنها شرایطی باید وجود داشته باشد. یکی از این واکسن‌ّها ساخته شرکت سانوفی پاستور در سال ۲۰۲۱ در قلمروی پورتوریکوی آمریکا به کار رفت. این واکسن سه دوزی برای محافظت در برابر هر چهار نوع ویروس دنگی ساخته شده است و در کودکان ۹ تا ۱۶ ساله که شواهد آزمایشگاهی مبنی بر عفونت قبلی با ویروس دنگی دارند و در منطقه‌ای مانند پورتوریکو زندگی می‌کنند که تب دنگی در آن شایع است، تجویز می‌شود.

سازمان جهانی بهداشت می‌گوید شمار موارد گزارش‌شده تب دنگی در سال گذشته میلادی در جهان به ۶.۶ میلیون رسیده است و ۴۰۰۰ مورد مرگ هم گزارش شده است و شیوع بیماری در قاره‌های آمریکا ازجمله در برزیل و پرو به‌خصوص بالا است.

پشه ببری ناقل ویروس تب دنگی در اروپا انتشار پیدا می‌کند

کارشناسان می‌گویند یک گونه مهاجم پشه در ۱۳ کشور اتحادیه اروپا شامل فرانسه، اسپانیا و یونان جایگزین شده است که با افزایش موارد تب دنگی در اروپا ارتباط دارد.

مرکز پیشگیری و کنترل بیماری اروپا (ای‌سی‌دی‌سی) می‌گوید تغییرات اقلیمی باعث ایجاد شرایط مطلوبی برای گسترش این گونه مهاجم پشه به نام پشه ببری شده است.

مسئولان بهداشتی در اروپا از جنب این قاره تا حوالی شهر پاریس که به زودی بازی‌ها المپیک در آن برگزار می‌شود، توانسته‌اند این پشه را ردیابی کنند و به دام بیندازند.

ای‌سی‌دی‌سی هشدار داده است که مسافرت‌های بین‌المللی خطر شیوع‌های بیشتر تب دنگی در اروپا را بالا می‌برد. این سازمان به مردم توصیه کرده است که آب‌های راکدی که ممکن است در گلدان‌ها یا ظروف دیگر در بالکن‌ها و باغچه‌هایشان داشته باشد و محل زادوولد پشه‌ها است، خالی کنند و از مواد دافع پشه‌ها و نیز توری روی پنجره‌ها و درها استفاده کنند.

یک پشه ماده آئدس آلبوپیکتوس دارد خون یک میزبان انسانی را می‌نوشد. این پشه مهاجم‌ترین گونه پشه شمرده می‌شود.

پشه‌های ناقل بیماری در طول دو دهه گذشته به تهدیدی فزاینده در اروپا بدل شده‌اند. تصور بر این است که پشه ببر آسیایی با نام علمی «آئدس آلبوپیکتوس» مهاجم‌ترین گونه پشه در جهان باشد و اکنون در سراسر اروپا از «پناهگاه کوهستانی» آن در جنوب به سوی شمال در حال گسترش است.

پشه ببری اکنون در کشوهای اتریش، بلغارستان، کرواسی، فرانسه، آلمان، یونان، مجارستان، ایتالیا، مالت، پرتغال، رومانی، اسلوونی و اسپانیا استقرار یافته است. این پشه همچنین در بلژیک، قبرس، جمهوری چک و هلند نیز یافت شده است.

پشه‌های ببری بیماری‌هایی ازجمله تب دنگی، بیماری چیکونگونیا و ویروس زیکا را منتقل می‌کنند که تا همین اواخر به طور معمول فقط در بخش‌هایی از آفریقا، آسیا و آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی یافت می‌شدند.

پشه آئدس اجیپتیس یک ناقل دیگر ویروس تاب دنگی و ویروس‌های بیماری‌زای دیگر مانند ویروس تب زرد. این پشه به گزش انسان تمایل دارد

یک پشه دیگر، آئدس اجیپتی که ویروس تب زرد و نیز بیماری‌های دیگر را منتقل می‌کند، در قبرس جایگزین شده است. کارشناسان می‌گویند احتمال انتشار این پشه به بخش‌های دیگر اروپا نگران‌کننده است، چرا که این پشه به گزش انسان‌ها تمایل دارد و بیماری‌ها را منتقل می‌کند.

اروپا هم در معرض خطر تب دنگی است

شیوع‌های جمعی تب دنگی در سال‌های اخیر در اروپا در حال افزایش بوده است. سال گذشته هشت مورد عفونت‌های متعدد با این ویروس در فرانسه، چهار مورد در ایتالیا و دو مورد در اسپانیا ثبت شد.

اغلب موارد بیماری در اروپا وارداتی بوده‌اند که بازتاب جابجایی بین‌المللی افراد برای سفر و تجارت است و شمار موارد وارداتی این بیماری در سال گذشته به ۵۰۰۰ مورد رسید.

اما شمار عفونت‌های سرایت یافته به طور محلی هم در حال افزایش است: ۱۲۰ نفر در سال گذشته به‌این‌ترتیب آلوده شدند که نسبت به ۷۱ مورد در سال قبل افزایشی قابل‌توجه نشان می‌دهد.

یک ویروس بالقوه مرگبار دیگر به نام «ویروس نیل غربی» نیز که به‌وسیله پشه‌ها منتقل می‌شود، اکنون در شمار بیشتری از مناطق اروپایی نسبت به سال‌های گذشته حضور دارد.

نقشه انتشار پشه ببری آسیایی ناقل ویروس تب دنگی در کشورهای اروپایی

آندرئا آلتمن، مدیر مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های اروپا می‌گوید: «اروپا از قبل شاهد این بوده است که تغییرات اقلیمی باعث ایجاد شرایط مطلوب‌تری برای انتشار پشه‌های مهاجم به مناطق قبلاً غیر مبتلا شده است و شمار بیشتری از افراد به بیماری‌هایی مانند تب دنگی دچار شده‌اند.

او می‌افزاید: «افزایش سفرهای بین‌المللی از کشوهای دارای شیوع بومی یا آندمیک تب دنگی نیز خطر موارد وارداتی را خواهد افزود و به طور گریزناپذیری خطر شیوع‌های محلی را افزایش خواهد داد.»

تب دنگی در بیش از ۱۰۰ کشور جهان شیوع بومی یا آندمیک دارد و بیشترین موارد بیماری از کشورهای بنگلادش، مالزی، تایلند و ویتنام گزارش می‌شود.

اما مالاریا که از طریق گزش پشه‌های آنوفل ماده منتقل می‌شود، همچنان مرگبارترین بیماری منتقل‌شونده بوسیله پشه در جهان است و موارد آن در اروپا هم یافت شده است. نگرانی درباره افزایش مالاریا در اروپا هم وجود دارد.