چیذری: نعل وارونه آیین نامه‌های دولتی معضل حوزه تجهیزات پزشکی

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری برنا؛ علیرضا چیذری، رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی گفت: خرید تجمیعی تجهیزات پزشکی تا جایی که پول تولید کننده را یکجا پرداخت کنند اقدام قابل قبولی است، اما هیئت امنای ارزی به عنوان مهمترین و بزرگترین خریدار تجهیزات پزشکی در کشور وقتی که از وارد کننده خرید می‌کند، کل پول را پرداخت می‌کند، اما وقتی به سراغ تولید کننده داخلی می‌رود ۳۰ درصد، ۴۰ درصد و گاهی ۵۰ درصد ارزانتر از قیمت پایه ارزی مشابه در جهان که قبلا خرید میکرده است خرید می‌کند.

وی ادامه داد: در چنین شرایطی تولیدکننده داخلی توانی برای ادامه فعالیت نخواهد داشت و نمی‌تواند با کالا‌های خارجی رقابت کند، زیرا شرکت‌های خارجی، کمپانی‌های بزرگ با تولیدات انبوه و تیراژ بالا هستند. مثلا شرکت‌های چینی یا آلمانی کالا‌های خود را برای جمعیت‌های میلیاردی جهانی تولید می‌کنند به همین علت قیمت کالای آنها با وجود هزینه‌های تحقیق و توسعه (R&D) کم می‌شود.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی ادامه داد: به عنوان نمونه یک شرکت بزرگ اروپایی یا چینی مثلا دستگاه سونوگرافی را با تیراژ بالا برای کل جهان تولید می‌کند، در حالی که اگر یک شرکت ایرانی اگر بخواهد چنین دستگاهی را تولید کنند مجبور است حداکثر ۵۰ تا ۱۵۰ دستگاه از آن تولید کند به خصوص اینکه به علت تحریم امکان صادرات هم ندارد. در نتیجه در بهترین حالت هم نمی‌تواند از نظر قیمتی با کالا‌های خارجی رقابت کند.

تیراژ بالا میتواند بسیار تاثیر گذار باشد

وی گفت: اگر چه هزینه کارگر در ایران ارزانتر است، اما قیمت کارگر بین ۱۰ تا ۱۵ درصد قیمت تمام شده یک کالا را تشکیل می‌دهد و در عوض مواد اولیه مثل پلاستیک، قطعات و مدار‌های الکترونیکی، چیپست یا کابل و … را مجبور است با قیمت جهانی تهیه کند.

چیذری افزود: تاثیر تیراژ تولید در قیمت تمام شده به مراتب بیش از هزینه کارگر است. در واقع تولید با تیراژ بالا می‌تواند قیمت تمام شده را ۴۰ تا ۵۰ درصد کم کند در چنین شرایطی هیات امنای ارزی که بزرگترین خریدار تجهیزات پزشکی است، تولید کننده داخلی را مجبور می‌کند تا کالای تولیدی خود را با ۳۰ تا ۴۰ درصد تخفیف به وزارت بهداشت بفروشد.

وی ادامه داد: هیات امنای ارزی دست بالا را دارد، زیرا ۸۰ درصد بازار کشور را در اختیار دولت و مراکز دولتی است، در چنین شرایطی رقابت با کالای خارجی برای تولیدکننده داخلی معنا ندارد. به همین علت بسیاری از تولیدکنندگان داخلی هزینه‌های تحقیق و توسعه (R&D) را حذف می‌کنند و همین امر باعث افت کیفیت تولیدات داخل می‌شود.

فاجعه حذف R&D در کارخانه‌های داخل

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی گفت: در چنین شرایطی عمده تولیدکنندگان داخلی روز به روز ضعیف‌تر شده و مدام بازار آنها کوچکتر می‌شود و به این ترتیب باز هم قیمت تمام شده کالا‌های آن بیشتر می‌شود و مزیت رقابتی خود را بیش از پیش از دست می‌دهند.

چیذری گفت: علت اصلی این مشکل بزرگ تمرکز دولتی در خرید تجهیزات پزشکی است که بالای سر تولیدکنندگان قرار گرفته است. نهادی که در بسیاری از موارد بدون کارشناسی و مقایسه قیمت‌های جهانی پیشنهاد خرید محصولات داخلی را با قیمتی ارزان به تولید کنندگان داخلی مطرح می‌کند.

وی گفت: به عنوان مثال چند تولید کننده مانیتور علائم حیاتی در کشور داریم، شرکت‌های بزرگ و پیشتاز برای تولید کیفی هزینه می‌کنند و مثلا قیمت دستگاه آنها حدود ۳۰ میلیون تومان تمام می‌شود، اما در این میان یک شرکت دولتی وارد بازار می‌شود و پیشنهاد تولید این دستگاه را با نصف قیمت جهانی به هیات امنای ارزی می‌دهد؛ هیات امنای ارزی هم که فقط کمترین قیمت برایش مهم است از این شرکت دولتی یا نظامی یا خصولتی خرید می‌کند.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی ادامه داد: تولید کننده دولتی نه به فکر صادرات و رقابت در بازار‌های بین المللی است و نه به دنبال سود است؛ حتی حاضر می‌شود کالای تولیدی خود را بدون سود هم بفروشد. به این ترتیب شرکت دولتی مناقصه را می‌برد، در این شرایط شرکت‌های خصوصی توان رقابت را از دست می‌دهند و نابود می‌شوند.

وی گفت: برای شرکت دولتی فقط این مهم است که نشان بدهد فروش داشته است، در بسیاری از موارد واحد تحقیق و توسعه هم ندارد، چون اگر بخواهد در این زمینه هزینه کند، سازمان‌های ناظرشان به علت ریخت و پاش مالی به سراغش می‌آید. همین وضعیت را در صنعت خودرو نیز شاهد هستیم که باعث شده صنعت خودروی ایران به این روز اسفناک برسد و این معضلی است که دامن صنعت تجهیزات پزشکی ایران را هم گرفته است.

چیذری افزود: شرکت‌های خصوصی در این شرایط نمی‌توانند با شرکت‌های بزرگ دولتی، خصولتی رقابت کنند و مجبور می‌شوند واحد‌های تحقیق و توسعه خود را حذف کنند تا بتوانند در این بازار بمانند و مناقصه‌ها را ببرند و این سیکل معیوب، باعث افت کیفیت و ناتوانی در ورود به بازار‌های خارجی می‌شود که گریبان صنعت تجهیرات پزشکی کشور را گرفته است.

وی تاکید کرد: با این روند یک شرکت پویا با ۳۰۰ کارگر به تدریج از بازار حذف می‌شود، شرکتی که در مواردی افتخار صادرات کشور بوده است.

وی با بیان یک مثال ادامه داد: در دنیا ۵ تا ۶ تا سازنده سنسور اکسیژن داریم. بیش از صد سازنده دستگاه مانیتور علائم حیاتی در دنیا وجود دارد که از این چند شرکت محدود سنسور اکسیژن می‌خرند تا کالا‌های خود را تولید کنند.

چیذری گفت: سنسور اکسیژن یک قطعه مصرفی است که در تولید دستگاه‌های مختلف پزشکی کاربرد دارد، یکی از ۶ تولید کننده سنسور اکسیژن دنیا در ایران است که یک شرکت دانش بنیان است و تولید آن استاندارد‌های ملی را دارد و تولیدات آن مکفی و کیفی است.

نعل وارونه آیین نامه‌های دولتی

چیذری افزود: نظر کارشناسان حوزه تجهیزات پزشکی این است که با توجه به کیفی و مکفی بودن این کالا در ایران، آن را در گروه T۱ قرار دهند یعنی اینکه واردات کالا‌های مشابه آن محدود شود و حداکثر ۱۰ تا ۱۵ درصد نیاز بازار باشد تا امکان رقابت به وجود بیاید و کیفیت عقب نیفتد، به کالا‌های خارجی ارز حمایتی ندهند و واردکنندگان با ارز آزاد حاصل از صادرات، واردات این کالا را انجام دهند.

وی ادامه داد: مسئولان مخالفت می‌کنند و می‌گویند محدودیت واردات‌ای کالا باعث انحصار در بازار می‌شود. می‌گوییم حداقل بیمارستان‌های دولتی از کالای تولید ایران خرید کنند که ارزانتر است، اما مسئولان می‌گویند نه نمی‌شود حتما باید بیش از سه تولیدکننده در کشور باشد تا قانون T۱ و محدودیت واردات باشد؛ و این در حالی است که در کل دنیا فقط ۶ تولید کننده وجود دارد چطور انتظار داریم، سه تولیدکننده دیگر این کالا در ایران باشند.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی گفت: چطور سه تولیدکننده یک کالا در ایران برای تیراژ ۳۵ هزار عدد در ایران ایجاد می‌شود، در حالی که هر خط تولید آن ۳۰ میلیارد تومان هزینه دارد بعد سه میلیارد تومان در سال بفروشند.

چیذری ادامه داد: این مسائل درد‌های مزمنی است که به علت خرید‌های تجمیعی تجهیزات پزشکی در ایران کمر تولیدکنندگان را شکسته و تیشه به ریشه تولید زده است. در واقع هیات امنای صرفه جویی ارزی به عنوان مهمترین مرکز خرید تجمیعی کالا باعث گسترش این مصیبت برای تولیدکنندگان داخلی شده است.

وی با اشاره به نمونه موفق ترکیه در حمایت از تولید در این کشور گفت: به وضعیت کشور ترکیه نگاه کنید، دولت ترکیه اعلام کرده امتیاز واردکننده و تولید کننده برای مردم برابر است، اما اگر تولید کننده کالایی تولید کرد، بخش دولتی موظف است ۲۰ درصد به محصول داخلی در هنگام خرید امتیاز بدهد و تولیدکننده داخلی را در اولویت قرار دهد. البته به شرط آنکه کالا‌های داخلی استاندارد‌های لازم را داشته باشد.

کارشناس تجهیزات پزشکی افزود: دولت ترکیه حتی این ضابطه را گذاشته که دولت موظف است تا ۵ سال کالا‌های تولیدی این کشور را حتی اگر ۳۰ درصد گرانتر از محصول خارجی بود به شرط داشتن کیفیت و استاندارد‌های لازم خریداری کند. به این ترتیب شرکت داخلی ترک بعد از ۵ سال قدرت می‌گیرد و می‌تواند به صادرکننده موفق در بازار جهانی تبدیل شود.

وی گفت: ترکیه با این کار به جایی رسیده که روزی یک میلیارد دلار صادرات دارد و تراز بازرگانی سالانه این کشور ۱۴۰ میلیارد دلار مثبت است. این یک مدل موفق در حمایت از تولید است، آن هم در کشور که گاز، انرژی و منابع معدنی مثل ایران ندارد. کارگر‌های آن دو تا سه برابر کارگر ایرانی حقوق می‌گیرند. دسترسی به بازار و هاب‌های منطقه‌ای را هم مثل ایران هم ندارند. به عبارتی در حالی که پتانسیل‌های ترکیه اصلا با ایران قابل مقایسه نیست ما در چنین وضعیت اسفناکی گرفتار شده ایم و ترکیه روز به روز حضور خود را در بازار‌های جهانی گسترش می‌دهد.

سیاست‌های اشتباه مانع توسعه صادرات دارو و تجهیزات پزشکی

چیذری گفت: دارو و تجهیزات پزشکی سودآورترین تجارت دنیاست، اما کشور ما که همه نوع امکانات را برای توسعه این تجارت دارد به علت سیاست‌های اشتباه دولتی نتوانسته است به جایگاه مناسب خود برسد.

وی افزود: نمونه دیگر آن کشور کره جنوبی است، این کشور خودروسازان متعددی دارد که بازار جهانی را گرفته اند. مردم این کشور با خرید خودرو‌های شرکت سانگ یانگ که کیفیت خوبی هم دارد، اما هنوز در بازار‌های جهانی در جایگاهی مثل هیوندا یا کیا نیست، از آن حمایت می‌کنند تا تقویت شود. اما در ایران وضعیت کاملا برعکس است و حتی سازمان‌های دولتی هم به دنبال خرید سوزوکی یا بنز و سراتو و تویوتا هستند.

چیذری گفت: همین سیاست‌ها باعث شده که صنعت خودروسازی ایران به این روز بیفتد و این در حالی است که ۵۰ سال پیش در ایران خودروی کادیلاک سویل تولید می‌شد. خودرویی شیک و لاکچری که بعد از آمریکا در ایران تولید می‌شد و تولید کننده سومی نداشت.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی تولید، تامین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و دارویی افزود: اگر سیاست حمایت از تولید در ایران به درستی اجرا می‌شد اکنون شرکت‌های بزرگ بین المللی تولیدکننده تجهیزات پزشکی از جمله مانیتور در ایران با شرکت‌های داخلی تولید مشترک داشتند و قطعا تولیدات ایران در سطح بسیار بالاتری بود.

وی ادامه داد: در مجموع مساله این است که بخش خصوصی نمی‌تواند با بخش دولتی که انگیزه اقتصادی ندارد، رقابت کند. مدیران دولتی اگر می‌خواهند کشور را از این وضعیت نگران کننده نجات بدهند باید آیین نامه‌هایی که دست خودشان را برای توسعه کشور بسته است تغییر بدهند. وقتی به یک مدیر ابلاغ می‌کنند که قیمت گذاری کالا‌های ایرانی باید ۳۰ درصد زیر قیمت نمونه خارجی باشد، مدیر کاری نمی‌تواند بکند.

چیذری در پایان گفت: در حقیقت مشکل کشور مدیران نیستند، آیین نامه‌های غلطی است که دست مدیران را بسته است. در همین دولت سیزدهم مدیران خوبی در سازمان غذا و دارو و در حوزه تجهیزات پزشکی داشتیم، اما وقتی آیین نامه‌ها دست مدیران دولتی را می‎بندد دیگر کاری نمی‌توانند انجام دهند و مجبور هستند اطاعت کنند. حاصل آن این می‌شود که به جای حمایت از تولید، تیشه به ریشه تولید در کشور بخورد.

انتهای پیام/