سکوتی که شنیده می‌شود/ بازتاب ناشنوایی در سینمای ایران

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ روز جهانی ناشنوایان هر ساله ۹ مهر ماه و در آخرین هفته سپتامبر برگزار می‌شود. این روز به منظور افزایش آگاهی عمومی نسبت به حقوق و نیاز‌های افراد ناشنوا و ترویج برابری اجتماعی آن‌هاست. در این راستا، سینما به عنوان یکی از قدرتمندترین ابزار‌های فرهنگی می‌تواند نقش مؤثری در به تصویر کشیدن چالش‌های ناشنوایان ایفا کند.

 سینمای ایران نیز در طول سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته و آثار قابل توجهی در این زمینه ساخته شده است. 

در این سال‌ها فیلم‌هایی با محوریت ناشنوایان یا چالش‌های مربوط به ناشنوایی ساخته شده‌ که توانسته‌اند توجه مخاطبان را به دنیای این افراد جلب کنند. این فیلم‌ها بیشتر به تلاش برای برقراری ارتباط، چالش‌های زندگی اجتماعی و خانوادگی ناشنوایان و همچنین مشکلات فرهنگی و اجتماعی پیرامون آنها پرداخته‌اند. 

در ادامه به چند نمونه از فیلم‌های شاخص ایرانی درباره ناشنوایان اشاره می‌کنیم. 

آواز گنجشک‌ها/ مجید مجیدی

در فیلم «آواز گنجشک‌ها» به کارگردانی مجید مجیدی درباره دختری ناشنواست که نمی‌تواند بدون سمعک هیچ صدایی را تشخیص دهد. گرچه دختر نقش خیلی زیادی در مسیر داستان ندارد اما مشکل ناشنوایی او مسیر داستان فیلم را رقم می‌زند و از طرفی خرید سمعک دختر عامل حرکت کریم در طول فیلم بدل می‌شود. 

با من حرف بزن/ مسعود جعفری جوزانی

فیلم سینمایی «با من حرف بزن» به تهیه‌کنندگی مسعود جعفری جوزانی برای کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان ساخته شد.

این فیلم درباره مشکلات و مسائل اجتماعی ناشنوایان به ویژه رابطه مردم با آن‌هاست که در سال 1364 دیپلم افتخار سومین جشنواره فیلم فجر را از آن خود کرد.

چون هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق/ کیومرث پوراحمد

«چون هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق» به کارگردانی کیومرث پوراحمد درباره مسائل آموزشی ناشنوایان در ایران و فعالیت‌های جبار باغچه‌بان ساخته شده بود.

نگهبان شب/ رضا میرکریمی 

فیلم «نگهبان شب» به کارگردانی میرکریمی با محوریت زندگی افراد ناشنوا ساخته شده و در آن لاله مرزبان، بازیگر ناشنوا، یکی از نقش‌های اصلی قصه را ایفا می‌کند. این اثر به‌خوبی چالش‌های زندگی ناشنوایان را به تصویر می‌کشد و بر اهمیت درک احساسات با این افراد در جامعه تأکید دارد.

بچه‌های آسمان/ مجید مجیدی

این فیلم به کارگردانی یکی از کارگردان‌های برجسته سینمای ایران ساخته شده و به مسائل اجتماعی و اقتصادی کودکان پرداخته است. در یکی از سکانس‌های معروف فیلم، شخصیت‌های اصلی با دختری ناشنوا آشنا می‌شوند که این دیدار به نوعی به نقش ناشنوایان در جامعه اشاره می‌کند. 

پدر آن دیگری/ یدالله صمدی

فیلم «پدر آن دیگری» به کارگردانی یدالله صمدی، داستان پسری را روایت می‌کند که با وجود رسیدن به ۶ سالگی نمی‌تواند صحبت کند و به همین دلیل مورد تمسخر قرار می‌گیرد. فیلم به چالش‌های ناشنوایی و ناتوانی در برقراری ارتباط می‌پردازد و روابط او با خانواده، به‌ویژه پدرش، را نشان می‌دهد. این اثر به‌خوبی محدودیت‌های ناشنوایان و تأثیر این مسائل بر روابط خانوادگی را به تصویر می‌کشد.

سکوت سنگین/  خسرو سینایی

فیلم «سکوت سنگین» به کارگردانی خسرو سینایی به مشکلات اجتماعی ناشنوایان می‌پردازد و تلاش می‌کند تا نقدی بر نحوه تعامل مردم با این قشر داشته باشد. فیلم با آگاهی دادن به جامعه درباره ناشنوایان، سعی در ترویج الگوهای صحیح رفتاری و ایجاد ارتباطات مناسب دارد. سینایی در این اثر به‌دنبال ایجاد درک عمیق‌تر و همدلی بیشتر نسبت به چالش‌های ناشنوایان و نحوه مواجهه جامعه با آن‌ها است

چشم‌وگوش بسته/ فرزاد موتمن

از میان فیلم‌هایی که داستانشان به نحوی با مقوله ناشنوایی گره می‌خورد، در سال‌های اخیر به فیلم کمدی «چشم و گوش بسته» ساخته فرزاد موتمن می‌توانیم اشاره کنیم. موتمن در این فیلم دو شخصیت بهروز با بازی امین حیایی که ناشنواست و فقط از طریق لب‌خوانی می‌تواند منظور دیگران را متوجه شود و سعید با بازی بهرام افشاری که نابیناست و در حس بویایی و چشایی بسیار قوی دارد؛ خلق کرده است.

بی‌پولی/ حمید نعمت الله

در فیلم «بی‌پولی» به کارگردانی حمید نعمت‌الله، بابک حمیدیان نقش پسر ناشنوایی به نام شاهرخ را بازی می‌کند. حمیدیان یکی از بهترین نقش‌هایش را برای نمایش این شخصیت به نمایش گذاشته. ویژگی مهم شخصیت شاهرخ این است که از میان یک گروه دوستانه، نسبت به بقیه بیشتر به رفاقت‌هایش پایبند است و شرایط سخت دوستش را بیشتر از سایرین درک می‌کند و می‌خواهد هرطور شده به شیوه خودش به او کمک کند.

بی‌صدا حلزون/ بهرنگ دزفولی‌زاده 

«بی‌صدا حلزون» اولین فیلم بلند سینمایی بهرنگ دزفولی‌زاده، به‌طور ویژه به موضوع ناشنوایی پرداخته است. داستان فیلم درباره زنی ناشنواست که در تلاش است تا برای فرزند خود کاشت حلزون شنوایی انجام دهد. این فیلم به‌خوبی به دغدغه‌های ناشنوایان، انتخاب‌های سخت آنها و چالش‌های زندگی با ناشنوایی می‌پردازد. «بی‌صدا حلزون» با نمایش دنیای درونی ناشنوایان، به مشکلات ارتباطی، اجتماعی و فردی این افراد توجه می‌کند. 

 باد ما را خواهد برد/ عباس کیارستمی

عباس کیارستمی، از بزرگ‌ترین کارگردانان سینمای ایران و جهان، در فیلم «باد ما را خواهد برد» به نوعی به دنیای ناشنوایان نیز اشاره می‌کند. هرچند این فیلم مستقیماً به ناشنوایی نمی‌پردازد، اما در بخشی از فیلم، شخصیتی به نام «پیرمرد ناشنوا» وجود دارد که نمادی از سکوت، عدم ارتباط و فاصله گرفتن از دنیای پرهیاهوی اطراف است. این شخصیت به شکلی استعاری در فیلم حضور دارد و به بخشی از روایت مرتبط با ارتباط‌های محدود انسان‌ها اشاره می‌کند.

رابطه/ پوران درخشنده

فیلم «رابطه» به کارگردانی پوران درخشنده، یکی از نخستین آثار ایرانی است که به موضوع ناشنوایی پرداخته است. این فیلم به‌طور خاص به چالش‌های ارتباطی افراد ناشنوا با دنیای اطراف و تلاش آنها برای برقراری ارتباط مؤثر با جامعه و خانواده می‌پردازد. 

تم اصلی فیلم بر محدودیت‌های ناشی از ناشنوایی و تأثیرات آن بر زندگی عاطفی و اجتماعی متمرکز است. شخصیت اصلی، پسری ناشنواست(ناصر) که برای ارتباط با اطرافیانش تلاش می‌کند، و فیلم به بررسی موانع اجتماعی، پیش‌داوری‌ها، و تلاش‌های او برای داشتن زندگی عادی پرداخته است. در کنار این، فیلم به عشق و تعامل میان افراد با نیاز‌های ویژه و نقش حمایت‌های خانوادگی نیز توجه دارد و به مشکلات معلولان در جامعه می‌پردازد.

پرنده کوچک خوشبختی/ پوران درخشنده

یک سال بعد از ساخت «رابطه»، پوران درخشنده دست روی داستانی با محوریت دختری ناشنوا گذاشت و به مشکلات و محدودیت‌های سیستم آموزشی در قبال ناشنوایان در دهه شصت اشاره کرد. ماجرای فیلم درباره دختری به نام ملیحه است که براثر ضربه روحی (فوت مادرش) در کودکی قدرت تکلمش را از دست داده. ناتوانی در صحبت کردن فقط بخشی از مشکلات اوست. 

اهمیت سینما در ترویج آگاهی درباره ناشنوایی فیلم‌های ساخته شده با محوریت ناشنوایی نقش مهمی در افزایش آگاهی عمومی و تغییر نگاه جامعه نسبت به این قشر از افراد ایفا کرده‌اند. از سویی دیگر، این آثار به ناشنوایان نشان می‌دهد که جامعه می‌تواند به پذیرش و درک بیشتری از آنها برسد. سینما به عنوان ابزاری فراگیر و تأثیرگذار می‌تواند فرهنگ‌سازی کرده و گامی در جهت بهبود شرایط زندگی ناشنوایان و کاهش تبعیض‌های موجود بردارد. 

روز جهانی ناشنوایان فرصتی است تا به مسائل و نیاز‌های ناشنوایان پرداخته شود و آثار سینمایی می‌توانند این امر را تسهیل کنند. هرچند تعداد فیلم‌هایی که به موضوع ناشنوایی در ایران پرداخته‌اند، محدود است، اما همین آثار می‌توانند آغازگر گفت‌وگو‌هایی مهم درباره حقوق و نیاز‌های این قشر از جامعه باشند.

امید است که در آینده شاهد تولید آثار بیشتری در این زمینه باشیم و ناشنوایان سهم بیشتری در روایت داستان‌های خود در سینما داشته باشند.

انتهای پیام/