به گزارش خبرنگار علمی و فناوری خبرگزاری برنا، پژوهشگران با استفاده از تلسکوپهای فضایی XMM-Newton و Chandra موفق شدند ارتباط میان انتشار اشعه ایکس از ۲۱ کوازار دوردست را با رشد سریع سیاهچالههای ابرپرجرم در ابتدای جهان کشف کنند. این یافتهها نشاندهنده نرخ رشد فوق ادینگتونی این سیاهچالههاست که قوانین فیزیک را به چالش میکشد.
این مطالعه که در مجله Astronomy & Astrophysics منتشر شده است، توضیحی برای تشکیل سریع سیاهچالههای ابرپرجرم با جرم میلیاردها برابر خورشید در کمتر از یک میلیارد سال پس از بیگبنگ ارائه میدهد.
محققان مؤسسه ملی اخترفیزیک ایتالیا (INAF) در این پژوهش با تحلیل ۲۱ کوازار از دورترین کوازارهای کشفشده، اطلاعات مربوط به انتشار اشعه ایکس آنها را بررسی کردند. نتایج نشان میدهد سیاهچالههای ابرپرجرم موجود در مراکز این کوازارها، که در "سپیدهدم کیهانی" جهان شکل گرفتهاند، از طریق مکانیسم جذب سریع و شدید ماده رشد کردهاند و به جرم عظیم خود دست یافتهاند.
ارتباط اشعه ایکس و رشد سیاهچالهها
بررسی اشعه ایکس این کوازارها نشان داد که سرعت بادهای مادهای که با هزاران کیلومتر بر ثانیه از سیاهچالهها خارج میشوند، با دمای گاز در تاج داغ، که نزدیکترین منطقه به سیاهچاله و محل انتشار اشعه ایکس است، ارتباط دارد. این تاج با مکانیسمهای جذب قدرتمند سیاهچاله مرتبط است.
مشاهدات نشان داد کوازارهایی که اشعه ایکس کمانرژیتری منتشر میکنند و دمای کمتری در تاج دارند، بادهایی با سرعت بیشتر تولید میکنند و وارد فاز رشد فوقادینگتونی میشوند، در حالی که کوازارهای با اشعه ایکس پرانرژیتر، بادهای کندتری دارند.
السیاتورتوسا، نویسنده اصلی این مطالعه، گفت: «سیاهچالههای ابرپرجرم در نخستین کوازارهای جهان احتمالاً به سرعت و فراتر از محدودیتهای فیزیکی جرم خود را افزایش دادهاند. این کشف به حل یکی از بزرگترین معماهای اخترفیزیک مدرن کمک میکند.»
پروژه HYPERION
این نتایج حاصل ۷۰۰ ساعت مشاهده توسط تلسکوپ XMM-Newton در چارچوب پروژه HYPERION است که به بررسی کوازارهای فوقنورانی در سپیدهدم کیهانی اختصاص دارد. این پروژه که توسط دانشمندان ایتالیایی هدایت میشود، اطلاعات ارزشمندی برای مأموریتهای آینده اشعه ایکس مانند ATHENA و Lynx فراهم کرده است. این مطالعات به درک بهتر شکلگیری نخستین ساختارهای کهکشانی در جهان اولیه کمک میکند.
انتهای پیام/