کیانی: جشنواره تئاتر عروسکی همچنان درگیر آزمون و خطاست

هادی کیانی نویسنده و کارگردان نمایش «گور به گور» که در بیستمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران_مبارک و در سالن اصلی تئاترشهر اجرا می‌شود در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ درباره ایده اولیه این اثر گفت: ایده نمایش از شخصیت تاریخی و داستان‌های مرتبط با ملانصرالدین شکل گرفت. حادثه اصلی نمایش، روایت قبری است که برای او در ترکیه ساخته شده و حالا به یک چالش فرهنگی و مفهومی تبدیل شده است. ما ملانصرالدین را به زمین می‌آوریم تا به مدت یک سال حال مردم را خوب کند و این مأموریت برای او فرصتی است تا اشتباهات گذشته‌اش را جبران کند. کل نمایش ما بر اساس آیه ۳۴ سوره اسراء، "وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ"، طراحی شده و به موضوع وفای به عهد در بستر زمان‌های مختلف می‌پردازد. این مفاهیم با زبانی کمدی و موزیکال روایت شده‌اند.

نمایش «گور به گور» برگرفته از ساختار‌های سنتی نمایش ایرانی است

وی درباره استفاده از عناصر نمایشی ایرانی در این اثر اظهار داشت: نمایش «گور به گور» برگرفته از ساختار‌های سنتی نمایش ایرانی است. ما از شگرد‌های تعزیه، نقالی، سیاه‌بازی، خیمه‌شب‌بازی و ضربی‌خوانی استفاده و این عناصر را دراماتیزه و به‌روز کرده‌ایم. هدف ما این بود که این سنت‌ها را زنده کنیم و با روایت خلاقانه‌ای به تماشاگر امروزی نزدیک شویم.

کیانی در خصوص طراحی عروسک‌ها و ارتباط آنها با نمایش عنوان کرد: عروسک‌های این نمایش کاملاً خلاقانه و ترکیبی هستند. ما از عروسک‌های متداول فاصله گرفتیم و دنیایی متفاوت خلق کردیم که بتواند با روایت ما هماهنگ باشد. برای مثال در بخش‌هایی که وقایع در برزخ رخ می‌دهند، از اسکلت‌ها و طراحی‌های خاص استفاده کرده‌ایم. این عروسک‌ها در ارتباط با تماشاگر به‌خوبی عمل می‌کنند و ما تلاش کردیم با استفاده از شیوه‌های متنوع ساخت و تکنیک‌های بصری ارتباط مؤثری ایجاد کنیم.

این کارگردان درباره چالش‌های تولید نمایش و اجرا در سالن اصلی تئاترشهر گفت: یکی از دغدغه‌های اصلی من، محدودیت‌های فضا و امکانات سالن‌ها بود. فضای سالن اصلی تئاترشهر مناسب‌ترین گزینه برای اجرای این اثر بود، اما در طول فرآیند تولید و اجرا، نیاز داشتیم امکانات بیشتری در اختیار داشته باشیم تا بتوانیم ارتباط گسترده‌تری با مخاطب برقرار کنیم.

جایگاه نمایش عروسکی باید در فرهنگ تئاتری کشور تثبیت شود

وی درباره وضعیت تئاتر عروسکی در ایران اظهار داشت: تئاتر عروسکی در ایران به حمایت بیشتری نیاز دارد. متأسفانه بسیاری تصور می‌کنند این نوع تئاتر صرفاً برای کودکان است، در حالی که ظرفیت‌های گسترده‌ای برای مخاطبان بزرگسال دارد. از سوی دیگر نبود سالن‌های ثابت برای نمایش عروسکی، تولید آثار مستمر را دشوار کرده است. جشنواره عروسکی هر دو سال یک‌بار برگزار می‌شود، اما این فاصله زمانی برای رشد و گسترش این هنر کافی نیست. ما به زیرساخت‌هایی نیاز داریم که بتوانند نمایش‌های عروسکی را در طول سال حمایت کنند و جایگاه آن را در فرهنگ تئاتری کشور تثبیت کنند.

برگزیدگان جشنواره نمایش عروسکی باید به فجر معرفی شوند

کیانی در ادامه گفت: یکی از مشکلات اصلی ما این است که جشنواره‌های عروسکی خروجی مشخصی ندارند. به نظر من باید مکانی برای اجرای آثار برگزیده در طول سال تعیین شود. این اتفاق می‌تواند به عنوان انگیزه‌ای برای هنرمندان عمل کند تا مسیر بهتری را طی کنند. همچنین معرفی آثار برگزیده به جشنواره تئاتر فجر نیز می‌تواند به رشد و شناخته شدن بیشتر این آثار کمک کند.

وی با انتقاد از وضعیت حمایت‌های مالی عنوان کرد: بودجه‌ای که برای حضور چند گروه خارجی هزینه می‌شود می‌توانست برای حمایت از گروه‌های داخلی مورد استفاده قرار گیرد. در واقع، حضور این گروه‌ها نه به ارتقای کیفیت کمک می‌کند و نه تأثیر قابل‌توجهی در جشنواره دارد. از سوی دیگر، حتی تندیس جشنواره‌ها نیز هویت مشخصی ندارند. مثلاً اگر جشنواره‌ای با عنوان مبارک برگزار می‌شود، چرا تندیس آن نام مشخصی ندارد؟ این جزئیات می‌تواند به تقویت برند جشنواره کمک کند.

جشنواره‌ای که ۳۰ سال از عمرش می‌گذرد نباید همچنان درگیر آزمون و خطا باشد

این کارگردان در ادامه افزود: یکی دیگر از مشکلات، نبود سیاست‌گذاری مشخص و مداوم در جشنواره‌ها است. هر سال دبیر جشنواره تغییر می‌کند و با تغییر دبیر، سیاست‌ها نیز تغییر می‌یابند. این در حالی است که جشنواره‌ای که بیش از ۳۰ سال از عمر آن می‌گذرد، نباید همچنان درگیر آزمون و خطا باشد. جشنواره‌های بین‌المللی ما هم متأسفانه فاقد برنامه‌ریزی بلندمدت و آسیب‌شناسی دقیق هستند.

کیانی با اشاره به مشکلات زمان‌بندی جشنواره گفت: برگزاری جشنواره در فصل سرد سال، مشکلات زیادی برای شرکت‌کنندگان و مخاطبان ایجاد می‌کند. امسال در افتتاحیه، هوا به قدری سرد بود که مجبور شدند برای گرم کردن محیط از آتش استفاده کنند. این در حالی است که با یک برنامه‌ریزی ساده می‌شد جشنواره را دو ماه زودتر برگزار کرد و از این مشکلات جلوگیری کرد.

نقطه قوت جشنواره امسال ایجاد پاتوق‌های نمایشی در نقاط مختلف تهران است

وی درباره استفاده از فضا‌های جایگزین برای نمایش‌های عروسکی گفت: یکی از نقاط قوت جشنواره امسال انتقال برخی اجرا‌ها به پارک آب وآتش بود. این اقدام می‌تواند در سال‌های آینده به ایجاد پاتوق‌های نمایشی در نقاط مختلف تهران منجر شود. اما مشکل اصلی این است که هر سال با تغییر مکان و زمان‌بندی، سرمایه‌گذاری‌های قبلی نادیده گرفته می‌شود و کار به نقطه صفر برمی‌گردد. اگر قرار است فضایی برای اجرا‌ها ایجاد شود، باید پایدار باشد و برنامه‌ای مداوم برای آن طراحی شود.

در پایان کیانی تأکید کرد: اگر جشنواره‌ها بخواهند مؤثر باشند، باید هر سال با توجه به تجربیات گذشته برنامه‌ریزی شوند و از تغییرات بی‌دلیل پرهیز شود. این نوع نگاه می‌تواند به رشد و توسعه تئاتر عروسکی کمک کند و آن را به جایگاه شایسته‌اش برساند.

انتهای پیام/