نه مازوت سوزی؛ نه سوخت بی کیفیت؛ فقط خودروهای بی کیفیت مقصرند!

 خبرگزاری برنا - حمیدرضا خالدی: بارندگی‌های اخیر و وزش باد باعث شد تا تهرانی‌ها چند روزی هوای تقریباً سالم و پاکی را استنشاق کنند. گرچه این رویه موقتی است و مسلماً طی روز‌های آینده پایتخت نشین ها، دوباره مجبورند در جوی مه آلود روز‌ها را به شب برسانند.  

در این میان نظریه‌های مختلفی در مورد دلایل بروز آلایندگی هوا، وجود دارد. از نقش خودرو‌های بی کیفیت تا مازوت سوزی و تاثیر صنایع آلاینده و زباله سوز‌ها بر آلودگی هوا.

اما علیرضا نورپور، استاد دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران که اتفاقاً در رشته مکانیک تبدیل انرژی فارغ التحصیل شده، به جد معتقد است که آلودگی تهران و کلانشهر‌ها تماماً به دلیل خودرو‌های بی کیفیت و فرسوده داخلی است و بقیه عوامل نقش چندانی در این زمینه ندارند.

در ادامه مشروح گفتگو با این استاد دانشگاه را می‌خوانید که در نهایت هم به همان «مافیا»‌ی پشت پرده تاریک خانه کشور باز می‌گردد.  

برنا: هر وفت بحث آلودگی هوا پیش می‌آید، گروهی از مدیران و کارشناسان، تلاش می‌کنند تا تقصیر را گردن آلاینده‌های متحرک یا همان خودرو‌ها بیاندازند و گروهی دیگر معتقدند که آلایندگی ناشی از مصرف سوخت‌های مازوت و سایر سوخت‌های فسیلی توسط صنایع عامل اصلی این وضعیت خاکستری است. شما طرفدار کدام یک از این نظریه‌ها هستید؟

نورپور: به عنوان کسی که از سال ۱۳۷۵، به طور مستقیم یا این موضوع سروکار دارد قاطعانه اعلام می‌کنم که سهم آلایندگی خودرو‌ها در ایران اصلاً قابل قیاس با آلایندگی صنایع نیست، به طوری که بین ۶۰ تا ۷۰ درصد آلایندگی ناشی از عملکرد خودرو‌های ماست. واقعیت این است که صنعت خودروی ما به لحاظ تکنولوژی حقیقتاً قدیمی است، مثلاً کاتالیست‌های ما به خوبی عمل نمی‌کنند و در نتیجه نمی‌توانند نقش خود را به عنوان تسویه کننده آلاینده‌های هوا به خوبی ایفا نمایند.

برنا: چرا؟ مگر کاتالیست‌های ماشین‌های ما استاندارد نیستند؟

نوپور: در ظاهر چرا ولی در عمل خیر!

برنا: و این تعریف به چه معنایی است؟

نورپور: ساده است. روی صفحات مشبک داخل کاتالیست ها، با مواد ارزشمندی مانند پالادیوم، طلا، وانادیوم و... پوشانده می‌شوند. ارزش این مواد به حدی است که تولید کنندگان ایرانی ترجیح می‌دهند که لایه نازکی از آن را روی صفحات مشبک کاتالیست‌ها بریزند. برای همین کاتالیست‌های ما نمی‌توانند نقش موثر خود را به طور کامل در تسوبه آلاینده‌های خودرو‌ها ایفا کنند.

برای همین به جای آنکه مطابق استاندار‌های جهانی هر صد هزار کیلومتر عوض شوند، بعد از ۶ ماه خراب می‌شوند و مالک، یا آنها را خالی می‌کند و یا تعویض اشان می‌کند! گرچه کاتالیست تنها قطعه‌ای نیست که در آلودگی هوا سهم دارد. قطعه دیگری که در این میان نقشی کلیدی دارد سنسور اکسیژن است که نسبت سوخت و اکسیژن را تنظیم می‌کند. اما از آنجایی که نوع ایرانی آن به شدت بی کیفیت است، باعث می‌شود تا خودرو‌های داخلی به شدت آلاینده باشند و حتی وقتی هنوز صفر هستند، ریپ بزنند.

جالب اینجاست که وقتی شما به تعمیرگاه هم مراجعه می‌کنید و می‌خواهید این سنسور را درست کنید، تعمیرکار معمولا فقط آن را عوض می‌کند در حالیکه باید آن را با برنامه کامپیوتر خودرو شما منطبق کند. برای همین دوباره سنسوراکسیژن عملکرد بسیار بدی را خواهد داشت و آلاینده محسوب می‌شود.

برنا: چرا خودروسازان در تعبیه و به کارگیری قطعات، تا این حد بی دقتی می‌کنند؟

نورپور: دلیل آن واضح است. به خاطر تعارض منافع آشکاری که وجود دارد، شرکت خودرو ساز اصلا نمی‌تواند که از قطعات با کیفیت استفاده کند!
الان یک شرکت تولید کننده قطعات، ۴۲ درصد سهام شرکت ایران خودرو را خریداری کرده است. جالب اینجاست که این شرکت خصوصی، تولید کننده هم نیست بلکه تامین کننده قطعات محسوب می‌شود! خب مسلم است که شرکت ایران خودرو مجبور است از قطعاتی که این شرکت «تامین» می‌کند در تولید قطعات خود استفاده کند.

همان قطعه سازی که به نام مافیای خودرو می‌شناسیم. به قول آقای قالیباف، رئیس مجلس، چطور می‌شود که برای واردات قطعات خودرو چینی، ارز مبادله‌ای داریم ولی برای واردات خودرو‌های با کیفیت دست دوم ارز نداریم؟!

این در حالی اسًت که اگر خودرو در داخل تولید شود، بهتر می‌توان بر روند تولید قطعات آن نظارت داشت. البته اگر عزم و اراده‌ای باشد! الان آقایان سهام دارند، مثلا تولید کننده قطعات داخلی، قطعات بی کیفیت داخلی را به چندین برابر قیمت به خودرو سازان می‌فروشند (شما بخوانید می‌اندازند!) بنابراین طبیعی است که کیفیت خودرو‌های ما تا این حد اسفبار باشد.

برنا: گفته می‌شود زباله سوز‌ها نیز نقش موثری در آلودگی هوا دارند. این ادعا درست است؟

نورپور: نه، مگر ما چقدر زباله سوز در کشور داریم؟ در همین تهران فقط یک زباله سوز ۳۰۰ تنی داریم که اکثرا هم خاموش است. این در حالی است فقط در توکیو، بیش از ۲۰ زباله سوز دائما کار می‌کنند ولی چرا هوای آنها مانند ما آلوده نیست؟

واقعیت این است که وقتی به طور متوسط سالانه حدود یک میلیون خودروی بی کیفیت به یک فضای بسته مانند تهران اضافه می‌شود که تازه شرایط اقلیمی آن هم شامل وارونگی هوا و کاهش وزش باد‌ها و کاهش بارش هاست، اصلا هیچ چیز نمی‌تواند مانند آنها فضا را آلوده کند.. نه مازوت سوزی چند نیروگاه یا فعالبت چند زباله سوز.

برنا: قبول دارید که سوخت‌های بی کیفیت هم در این میان نقشی کلیدی را دارند؟

نورپور: نقش دارند، اما نه به اندازه خودرو‌های بی کیفیت.

برنا: پس سهم مازوت در این میان چه می‌شود؟

نورپور: سهم آن بسیار ناچیز‌تر از سهم قدیمی بودن تکنولوژی منسوخ شده خودرو‌ها است. در برخی نیروگاه‌ها مانند شازند یا رجایی شهر جهت وزش باد به گونه‌ای است که آلاینده‌ها را به سمت مراکز سکونتی می‌کشاند وگرنه آنها نیز چندان تاثیر گذار نیستند.

برنا: با این حساب فکر نمی‌کنم به این سادگی‌ها گره مشکل آلودگی هوا باز شود.

نورپور: اتفاقا برعکس. می‌توان با یکسری تدابیر این چالش را تا حدود زیادی مرتفع کرد. مثلاً با ساخت قطعات با کیفیت خودرو، نظارت بر استاندارد بودن خودرو‌های تولیدی، نصب فیلتر‌های چندگانه یا خاص روی دودکش‌های صنایع و... مگر کشور‌های دیگر برای حل این معظل چه کرده اند؟

ما هم می‌توانیم هوای پاک داشته باشیم ولی به شرط اینکه بخواهیم و بتوانیم از پس «مافیا» برآییم!  

 انتهای پیام/