بازگشت ترامپ چه تاثیری بر منظومه حقوق بشری جهان گذاشته است؟

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا، در سالی که گذشت، نقشه جهانی حقوق بشر بیش از همیشه به رنگ خون، آوار و بی‌عدالتی درآمد. از خرابه‌های بمباران‌شده اوکراین و غزه تا اتاق‌های شکنجه در سوریه و کلاس‌های درسی که در آمریکا هدف گلوله قرار گرفتند؛ همه‌جا ردپای خشونت، سرکوب و نفرت مشهود بود.

سال ۲۰۲۵ با خود این پیام را آورد که هیچ تضمینی برای پیشرفت حقوق بشر وجود ندارد؛ و حتی دستاوردهای چند دهه اخیر می‌توانند در چشم‌برهم‌زدنی از بین بروند. بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید نیز یکی از اصلی‌ترین عوامل این عقب‌گرد محسوب می‌شود؛ عاملی که نه تنها استانداردهای حقوق بشری را تضعیف کرده، بلکه چراغ سبزی برای ناقضان حقوق بشر در سراسر جهان بوده است.

فلسطین و غزه غرق در خون و آمارهای تکان‌دهنده 

عفو بین‌الملل در گزارش ۴۱۰ صفحه‌ای خود، تصویری نگران‌کننده از وضعیت حقوق بشر در سال ۲۰۲۵ ترسیم کرده است؛ تصویری که به‌ویژه در خاورمیانه ابعاد فاجعه‌باری به خود گرفته. 

براساس این گزارش، هزاران غیرنظامی فلسطینی طی سال گذشته جان خود را از دست داده‌اند؛ آن‌هم در شرایطی که ایالات متحده با حمایت‌های گسترده نظامی و سیاسی از اسرائیل، نقشی تعیین‌کننده در این خشونت‌ها داشته است.

ارسال دست‌کم ۲۲ بمب هدایت‌شونده، مهمات خوشه‌ای، وتوی سه قطعنامه شورای امنیت و ارائه پشتیبانی لجستیکی مستقیم از جمله مصادیق این حمایت‌ها بوده است؛ حمایت‌هایی که نه تنها متوقف نشده، بلکه با شدت بیشتری ادامه یافته‌اند.

ترامپ و تخریب ساختار جهانی حقوق بشر

نکته مهم و نگران‌کننده، تأثیر مستقیم بازگشت ترامپ به قدرت بر وضعیت حقوق بشر در سطح جهانی است.
گزارش عفو بین‌الملل، صد روز نخست ریاست‌جمهوری او را "حمله‌ای برق‌آسا به ساختار حقوق بشر جهانی" توصیف کرده است؛ حمله‌ای که به فروپاشی نهادهای بین‌المللی و بی‌اعتنایی عمومی به ارزش‌های انسانی دامن زده است.

در همین سال، دست‌کم ۱۲۴ روزنامه‌نگار در سراسر جهان کشته شده‌اند که دو سوم آن‌ها فلسطینی بوده‌اند. فضای رسانه‌ای در خود آمریکا نیز دچار تنگنای شدید شده و فشار بر رسانه‌های مستقل به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است.

کالامارد: دروغ‌پراکنی میلیاردرها و بی‌عملی غرب

اگنس کالامارد، دبیرکل عفو بین‌الملل، در نشستی در بروکسل از گسترش نفوذ میلیاردرهایی چون ایلان ماسک در ساختارهای حکمرانی آمریکا به‌شدت انتقاد کرد و هشدار داد که این نفوذ به "هنجارسازی فساد، دروغ‌پراکنی و تخریب بنیان‌های دموکراتیک" منجر خواهد شد.

او همچنین کشورهای غربی از جمله آمریکا، آلمان و انگلیس را به دلیل مشارکت در سرکوب اعتراضات و بی‌تفاوتی نسبت به فاجعه انسانی در فلسطین مورد انتقاد قرار داد.

تحریم‌ها؛ سلاحی علیه حق حیات

در این میان، تأثیر تحریم‌های آمریکا بر ایران نیز همچنان یکی از نمودهای آشکار نقض حقوق بشر است؛ تحریم‌هایی که به اسم فشار بر حکومت، در عمل حق حیات و توسعه را از مردم گرفته‌اند.

این تحریم‌ها باعث شده‌اند هزاران بیمار از جمله مبتلایان به بیماری‌های خاص، سرطان و بیماران پروانه‌ای از دسترسی به داروهای حیاتی محروم شوند؛ وضعیتی که طبق اصول حقوق بین‌الملل، مصداق روشن شکنجه غیرمستقیم و مجازات دسته‌جمعی است.

نهادهای حقوق بشری؛ فروپاشی اعتبار و اثرگذاری

با بازگشت ترامپ به صحنه قدرت، نهادهای حقوق بشری نیز دچار نوعی فلج مزمن شده‌اند.

از شورای حقوق بشر سازمان ملل تا کمیسیون‌های منطقه‌ای و سازمان‌های غیردولتی، همه با محدودیت منابع، فشارهای سیاسی و بی‌اعتمادی عمومی مواجه شده‌اند. در چنین شرایطی، نظارت، هشدار و واکنش مؤثر به نقض حقوق بشر تقریباً به حاشیه رانده شده و اعتبار این نهادها با چالش جدی مواجه شده است.

بازگشت ترامپ و پسرفت جهانی حقوق بشر

در نهایت می‌توان گفت بازگشت دونالد ترامپ نه‌تنها صلح جهانی را تهدید کرده، بلکه وضعیت حقوق بشری جهان، به‌ویژه در خاورمیانه، را وخیم‌تر از همیشه کرده است.

تحریم‌های گسترده آمریکا علیه ایران، مصداق بارز نقض حقوق اولیه انسان‌هاست که مستقیماً زندگی و درمان بیماران را هدف قرار داده است. حق بر توسعه و حیات، که باید از پایه‌ای‌ترین حقوق بشر تلقی شوند، اکنون در سایه سیاست‌های تحریمی و حمایت‌های سیاسی از ناقضان حقوق بشر رنگ باخته‌اند.

در چنین شرایطی، نهادهای حقوق بشری نیز عملاً به تماشاگرانی بی‌اثر تبدیل شده‌اند؛ و این یعنی زنگ خطری بلند برای آینده‌ای که ممکن است حتی تاریک‌تر از امروز باشد.

در این زمینه امیر بی‌پروا، کارشناس مسائل حقوق بشر در گفت‌وگو با برنا، گفت: امروز به طور علنی و آشکار نقدهایی به سیاست‌های حقوق بشری دولت ترامپ وارد می‌شود. به عنوان نمونه، گزارش عفو بین‌الملل و دیگر گزارش‌های معتبر، بر نقض حقوق بشر در زمینه‌های مختلف تاکید دارند.

وی همچنین به اقدامات ترامپ در ارتباط با رژیم اسرائیل اشاره کرد و گفت: دولت ترامپ نه تنها در دیوان بین‌المللی کیفری کارشکنی می‌کند، بلکه به طور مستقیم و غیرمستقیم از جنایات رژیم اشغالگر قدس حمایت می‌کند که این خود نقض جدی حقوق بشر است.

بی‌پروا  خاطرنشان کرد: در پنج ماهی که ترامپ به قدرت رسیده است، می‌توان مشاهده کرد که ماده به ماده اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق حقوق مدنی و سیاسی، و میثاق اقتصادی، اجتماعی به طور منظم و سیستماتیک در سطح آمریکا و جهان نقض می‌شود.

انتهای پیام/