شایعات آنلاین در شبکههای اجتماعی، تهدیدی برای سلامت جامعه
فاطمه مرادخانی: شبکههای اجتماعی بهعنوان ابزاری ارتباطی و فراگیر، نقشی انکارناپذیر در شکلدهی به افکار عمومی در فضای دیجیتال ایفا میکنند. با وجود مزایای بیشمار این پلتفرمها، یکی از چالشهای رو به رشد جهانی، گسترش اطلاعات نادرست بهویژه در حوزه سلامت عمومی است.
براساس مقالهای تازه در نشریه Health Promotion International، اطلاعات نادرست در زمینه سلامت که عمدتاً از طریق شبکههای اجتماعی منتشر میشود، میتواند پیامدهای جدی بر رفتارهای بهداشتی افراد گذاشته و سلامت عمومی را با تهدید مواجه سازد.
سلامت عمومی جامعه در سایه اطلاعات نادرست
شبکههای اجتماعی به کاربران امکان میدهند تا در زمانی کوتاه، اطلاعات را با گسترهای وسیع از مخاطبان به اشتراک بگذارند اما همین ویژگی، زمینهساز انتشار سریع و گسترده اخبار نادرست نیز شده است.
تحقیقات نشان میدهند که اطلاعات نادرست درباره موضوعاتی همچون واکسنها، بیماریهای عفونی، تغذیه، تغییرات اقلیمی، سرطان و مصرف دخانیات، بهطور گسترده در شبکههای اجتماعی منتشر میشود. نمونه بارز این پدیده در دوران همهگیری کووید۱۹ مشاهده شد؛ زمانی که موجی از اخبار جعلی درباره واکسنها و روشهای درمانی، اعتماد عمومی را خدشهدار کرد و روند واکسیناسیون را با اختلال مواجه ساخت.
چرا اطلاعات نادرست بهسرعت گسترش مییابد؟
یکی از مهمترین چالشها، سرعت بالای گردش اطلاعات در شبکههای اجتماعی است. نبود سازوکارهای مؤثر برای اعتبارسنجی محتوا، نبود نظارت کافی و سهولت دسترسی به مخاطبان باعث میشود اخبار نادرست ظرف چند دقیقه در سطح جهانی منتشر شود.
از سوی دیگر، برخی افراد یا گروهها با انگیزههای شخصی، اقتصادی یا سیاسی از فضای آزاد شبکههای اجتماعی سوءاستفاده کرده و با انتشار آگاهانه اطلاعات نادرست، افکار عمومی را گمراه میکنند. این موضوع نهتنها سلامت فردی را تهدید میکند، بلکه زمینهساز بیاعتمادی به نهادهای رسمی سلامت نیز میشود.
راهکارهایی برای مقابله با اطلاعات نادرست
مقاله Health Promotion International راهبردهایی برای کاهش تأثیرات منفی اطلاعات نادرست ارائه کرده است. در صدر این راهکارها، ارتقای سواد رسانهای قرار دارد. با تقویت این مهارت، افراد توانایی تشخیص اطلاعات صحیح از نادرست را بهدست میآورند و از پذیرش بیچون و چرای محتواهای منتشرشده پرهیز میکنند.
نظارت هوشمند بر محتوا، توسعه ابزارهای شناسایی و برچسبگذاری اطلاعات نادرست و همکاری میان شبکههای اجتماعی و نهادهای سلامت عمومی نیز از جمله اقدامات کلیدی پیشنهادی هستند.
اطلاعات نادرست در شبکههای اجتماعی، تهدیدی فراگیر و رو به گسترش برای سلامت عمومی محسوب میشود. برای مقابله مؤثر با این چالش، اتخاذ رویکردهای پیشگیرانه، آموزش گسترده و همکاری بینالمللی ضرورتی انکارناپذیر است. تنها از رهگذر ارتقای سواد رسانهای و ایجاد ساختارهای اعتبارسنجی، میتوان فضای دیجیتال را به بستری ایمن برای تبادل اطلاعات تبدیل کرد و سلامت جوامع را از آسیبهای ناشی از گمراهی نجات داد.
انتهای پیام/
