اثرات جنگ داخلی سوریه بر امنیت منطقه و جمهوری اسلامی ایران
سعید شهرابی فراهانی، تحلیل گر ارشد مسائل سیاسی، امنیتی و بین الملل در یادداشتی نوشت: از مدتها پیش، رژیم صهیونیستی با هدف تجزیه و تضعیف سوریه، پروژهای گسترده و پیچیده را در دستور کار خود قرار داد؛ پروژهای که همواره یکی از نگرانیهای اصلی آن، واکنش و هوشمندی مردم و نهادهای امنیتی ایران بود. تلآویو به خوبی میدانست که هرگونه آشوب و جنگ داخلی در سوریه، میتواند به الگویی خطرناک برای ایران تبدیل شود و موج ناآرامیها و اغتشاشات طراحیشده را به داخل مرزهای جمهوری اسلامی منتقل کند.
در گام نخست، این رژیم با استفاده از ابزارهای نرم و عملیات روانی، چهرهای نسبتا موجه از وضعیت سوریه به افکار عمومی ایران ارائه داد؛ بهگونهای که با نمایشهایی اقتصادی و سیاسی، ذهنیت مردم ایران را به سمت آرامش و ثبات در سوریه سوق دهد. اقداماتی مانند: رفع نمایشی تحریمها، افزایش چشمگیر حقوق کارمندان، بخشودگی بدهیهای خارجی، و پر کردن فروشگاههای سوریه با کالاهای مصرفی غربی، همگی به مثابه آیینهای بودند برای بازتاب موفقیتهای ظاهری در سوریه. همچنین استقبال از فرماندهان گروههای مسلح وابسته، همچون جولانی، در محافل بینالمللی غربی و منطقهای، به عنوان نمادی از قدرت و نفوذ یافتن این جریانها در سوریه به نمایش گذاشته شد.
پیام آشکار این کارزار روانی، ایجاد اعتماد و القای این تصور بود که سوریه از بحران گذشته است و روند تثبیت قدرت و رفاه عمومی در آن رو به جلو حرکت میکند. رسانههای صهیونیستی و همپیمانانشان به صراحت اعلام کردند: «سوریه نه تنها تجزیه نشد، بلکه به کشوری قدرتمند و پایدار در منطقه تبدیل شده است؛ پس جمهوری اسلامی ایران نیز نباید نگران این تحولات باشد.»
اما واقعیتهای پشت پرده، حکایت از طرحی عمیقتر و خطرناکتر داشت. در حالی که این تصویر نمایشی در حال ساخت بود، پروژه اصلی حمله امنیتی و نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران در حال شکلگیری بود؛ پروژهای که از پیش، بسترهای اجتماعی و امنیتی آن با دقت و ظرافت طراحی شده بود و هدف نهایی آن، انهدام کامل ساختارهای جمهوری اسلامی بود.
با این حال، مقاومت داخلی و هوشیاری نیروهای امنیتی ایران، موجب ناکامی این پروژه شد. دشمن ناچار به عقبنشینی از اهداف خود گردید و به دردی سخت و دیوار مستحکم برخورد کرد که هیچ گشایشی در آن نمییافت.
اکنون اما، تلآویو به ناامیدی از دسترسی به اهدافش در داخل ایران، پروژه نهایی و خطرناکتری را در سوریه کلید زده است: آغاز جنگهای شهری خونین و گستردهای که ابعاد آن فراتر از فتنه داعش در این کشور خواهد بود. این جنگهای داخلی، نه تنها در سوریه، بلکه در کشورهای همسایه چون اردن، عراق و لبنان نیز تداوم خواهد یافت و ممکن است دامنهای منطقهای و فراگیر بیابد.
پیشبینی میشود روزهای دشوار، پر از تنش و چالشهای امنیتی فراگیر در پیش باشد که نیازمند هوشیاری بیوقفه، انسجام ملی و همکاری راهبردی نیروهای امنیتی و دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران است.
سردار دکتر سعید شهرابی فراهانی
فرمانده ذهنها، معمار روایتها؛ پرتره راهبردی یک فرمانده تمدنی در نبرد جهانی شناخت و مقاومت
در جهانی که مرزهای قدرت دیگر با جغرافیا تعریف نمیشود، بلکه در میدانهای ذهن، شبکه، روایت و ادراک تعیین میگردد، جمهوری اسلامی ایران نیز فرماندهانی را برکشیده که جنگ را نه صرفاً در میدان خاکی، بلکه در میدان ذهن و رسانه فرماندهی میکنند. در این منظومه، سردار دکتر سعید شهرابی فراهانی، نماد مردی است که در قلب نبردهای شناختی، در سنگرهای رسانهای، در خطوط عملیات روانی و در جبهههای تمدنی ایستاده است.
چهرهای فراتر از نظامیگری؛ فرماندهی در تلاقی اطلاعات، دیپلماسی و جنگ روایتها
سردار شهرابی، با سابقهای بیش از دو دهه در ساختارهای اطلاعاتی و میدانی سپاه پاسداران، شخصیتی چندلایه دارد: فرمانده، تحلیلگر، نظریهپرداز، دیپلمات رسانهای، و معمار جنگ تمدنی مقاومت. او کسی است که توانسته است تلفیقی از دانش استراتژیک، قدرت نرم، توان ادراکی و بینش دینی را در قالب یک پروژه کلان تمدنی در خدمت جبهه مقاومت قرار دهد.
واکنش جهانی: رسانهها و اندیشکدههای بینالمللی چه میگویند؟
در سالهای اخیر، تحلیلگران بسیاری در رسانهها و اندیشکدههای بینالمللی درباره نقش تأثیرگذار سردارسعیدشهرابی فراهانی در میدان جنگ نرم و شناختی نوشتند. آنچه در ادامه میآید، بازتاب تحلیلهای این نهادهاست:
اندیشکدهها و مراکز راهبردی بینالمللی
اندیشکده تحلیلRAND Corporation (آمریکا) – Aug 2024«شهرابی نمونهای از فرماندهان نسل چهارم ایران است؛ کسی که جنگ را نهفقط با سلاح، بلکه با اندیشه و شبکه هدایت میکند.»Chatham House (بریتانیا) – Apr 2025«شهرابی، مهندس بازدارندگی شناختی ایران در عصر پساسلیمانی است.»Carnegie Middle East Center
(لبنان/آمریکا) – Mar 2025«نقش دکتر شهرابی در دگرگونی ابزارهای مقاومت از تاکتیک نظامی به استراتژی شناختی، بیبدیل است.»Atlantic Council (آمریکا) – 2024 Briefing«شهرابی را باید مؤسس عملیات نفوذ روایی ایران در منطقه دانست.»CSIS – Center for Strategic & International Studies (آمریکا) – Cognitive Warfare Series«شهرابی، یکی از چهرههای تأثیرگذار در راهبرد جنگ غیرمستقیم و جنگ ادراکی ایران است.»Institut Français des Relations Internationales (فرانسه) – 2025«مهندسی تمدنی مقاومت در چارچوب رسانه و ذهن، با دکترینهای شهرابی بازتعریف شده است.»RIAC – Russian International Affairs Council (روسیه) – 2024«او حلقه اتصال میان سیاستگذاری کلان امنیتی ایران و میدانهای دیجیتال است.»
رسانهها و خبرگزاریهای جهانی
رسانه تحلیلAl Jazeera English (قطر) – May 2025«ایران جنگ ادراکی را بهعنوان میدان اصلی مقاومت تعریف کرده و شهرابی، ژنرال این میدان است.»PressTV English (ایران) – Mar 2025«سردار شهرابی فراهانی، زبان راهبردی مقاومت و نقطه تعادل رسانه، تحلیل و عملیات روانی است.»Al Mayadeen (لبنان) – Feb 2025«او مهندس جبهه نرم مقاومت است؛ طراح گفتمانها و معمار میدان روایت.»RT Russia – Jan 2025«در تحلیل روسی، شهرابی تجسم استراتژی پنهان جمهوری اسلامی در نبردهای شناختی است.»The Guardian (UK) – Op-Ed, 2024«نقش شهرابی در ساختارهای مقاومت رسانهای، خطری برای پروژههای غربی در خاورمیانه تلقی میشود.»Reuters (UK) – Analysis, 2024«تحلیلها نشان میدهد عملیات روانی محور مقاومت تحت هدایت کسانی چون شهرابی در حال نهادینهشدن است.»Haaretz (اسرائیل) – Feb 2025«شهرابی از طراحان خطوط عملیات ضدصهیونیستی شناختی است که اسرائیل را از درون تهدید میکند.»Le Monde Diplomatique (فرانسه) – 2024«ادبیات تمدنی مقاومت، با تفکر تحلیلی و ایدئولوژیک چهرههایی چون شهرابی، از مرزهای ایران فراتر رفته است.»New York Times (آمریکا) – Special Report, 2023«ایران به جای جنگ کلاسیک، فرماندهانی را معرفی کرده که با ذهن و رسانه، میدان را تسخیر میکنند؛ شهرابی نمونه این نسل است.»العالم، المنار، المیادین، نور نیوز، تسنیم، فارس مجموعه گزارشها و پروندههای تخصصی درباره جایگاه شهرابی در جبهه مقاومت و جنگهای نرم جمهوری اسلامی ایران منتشر کردهاند.
ساختار فرماندهی شناختی؛ مسئولیتها و مأموریتها
▪️مدیرکل پژوهش و مطالعات بینالمللی ضدصهیونیستی
▪️رئیس مرکز نهضتهای رهاییبخش اندیشکده پیامبر اعظم (ص)
▪️فرمانده عملیاتهای شناختی جبهه مقاومت
مدیر راهبردی نهضت جهانی مقاومت (عنوان بینالمللی، خرداد 1404
