جستوجوی یک مسیر میانه برای همکاری ایران وآژانس/ احتمال توافق ایران و آژانس افزایش یافت
به گزارش برنا، در حالی که انتظار میرفت پرونده ایران در دستور کار نشست امروز شورای حکام قرار گیرد، شبکه المیادین خبر داد که بررسی موضوع هستهای ایران به روز چهارشنبه موکول شده است. همین تعویق برای بسیاری از ناظران نشانهای است از اهمیت دیدار عراقچی و گروسی در قاهره. به بیان دیگر، اعضای شورای حکام منتظر نتیجه این دیدار ماندهاند تا بر اساس آن لحن و محتوای تصمیمگیری خود را تنظیم کنند.
دیدار امروز با خوشبینی نسبی در محافل دیپلماتیک همراه شده است. گروسی روز دوشنبه گفته بود: «ما به دیپلماسی و اقدامات فنی باور داریم. اگر بازرسیها در ایران از سر گرفته شود، تهدیدات نظامی کاهش خواهد یافت.» این اظهارات نشان میدهد که تهران وآژانس تلاش میکند با برجستهکردن جنبه فنی همکاریها، از تبدیلشدن موضوع ایران به موضوع امنیتی در دستور کار قدرتهای جهانی جلوگیری کنند.
عراقچی روز یکشنبه در مقالهای در روزنامه بریتانیایی گاردین تأکید کرد که ایران آماده پذیرش توافقی واقعبینانه و پایدار است؛ توافقی که در آن در برابر محدودیتهای روشن بر غنیسازی و نظارتهای قاطع، رفع تحریمها تضمین شود. چنین موضعی را میتوان تلاش تهران برای قرار دادن توپ در زمین اروپا دانست.
با این حال این مسئله پیچیدگیهای خاص خود را دارد. اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه، دیشب توضیح داد که شیوهنامه تازه همکاری با آژانس بر اساس مجموعهای از ملاحظات طراحی شده است. قانون مجلس دولت را به کاهش سطح همکاریها با آژانس ملزم کرده و این الزام در متن شیوهنامه بازتاب یافته است. شورای عالی امنیت ملی نیز چارچوبهایی را برای مذاکرات تعیین کرده که مانع از هرگونه توافق شتابزده یا خارج از موازنه داخلی شود. همچنین واقعیتهای میدانی ناشی از حملات اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هستهای ایران، ضرورت بازنگری در سطح همکاریها را به تهران تحمیل کرده است. به بیان دیگر، ایران دیگر حاضر نیست همان سطح از همکاری داوطلبانه را که پیش از جنگ دوازده روزه و حملات اخیر وجود داشت تکرار کند. تدوین این شیوهنامه در واقع تلاشی است برای یافتن نقطه تعادل میان الزامات داخلی و فشارهای بینالمللی.
تماسهای موازی نیز در جریان است. عراقچی چند روز پیش در دوحه با کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار کرد. تهران این گفتوگو را مفید توصیف کرده و امیدوار است اروپا با درک تبعات یک رویکرد تقابلی، در مواضع خود تجدیدنظر کند. اروپا در این میان نقش دوگانهای دارد؛ از یک سو متحد آمریکا و نگران از فعالیتهای هستهای ایران نشان میدهد و از سوی دیگر میداند که شکست دیپلماسی احتمال تنشها در خاورمیانه را افزایش میدهد؛ آن هم در شرایطی که جنگ غزه و بحران انرژی هنوز سایه سنگینی بر قاره اروپا دارد.
دیدار امروز عراقچی و گروسی نخستین دیدار تعیینکننده پس از وقفهای چندماهه در همکاری ایران و آژانس است. اکنون هر دو طرف میکوشند مسیر میانهای بیابند. تهران برای جلوگیری از فعالشدن مکانیسم ماشه و افزایش فشارها و آژانس برای بازگرداندن نظارتها و حفظ مشروعیت نظام پادمان.
